Standard Blog Whole Post - Portal Polaków na Białorusi

Oświata, Z-SUPERNEWS, Ziemia Grodzieńska

Szkoła przy ZPB powitała Rok Szkolny

Uroczystość otwarcia Roku Szkolnego 2014-2015 odbyła się 19 września. Poprzedziła pierwsze szkolne zebranie Msza św. w kościele Pobrygidzkim.

Uczniowie szkoły witają kolegów i gości uroczystości

Po nabożeństwie i duszpasterskim błogosławieństwie otrzymanym przez przystępującą do nauki młodzież, uczniowie i ich rodzice po brzegi wypełnili największe pomieszczenie, jakim dysponuje ZPB. Uroczyste otwarcie Roku Szkolnego 2014-2015 w Polskiej Szkole Społecznej (PSS) przy Związku Polaków na Białorusi zaszczycili obecnością konsul RP w Grodnie Zbigniew Pruchniak oraz przewodnicząca Rady Naczelnej ZPB Andżelika Borys. Poprowadziła pierwsze szkolne zebranie, połączone z częścią artystyczną, przygotowaną siłami absolwentów szkoły Helena Dubowska, dyrektor placówki, a zarazem wiceprezes ZPB ds. Oświaty.

Helena Dubowska

W rozmowie z nami polska działaczka oświatowa zapewniła, iż zainteresowanie nauką języka polskiego w kierowanej przez nią szkole nie słabnie, mimo szerokiej oferty tego rodzaju, proponowanej w Grodnie przez inne tego typu instytucje, między innymi przez Liceum Społeczne, działające przy Polskiej Macierzy Szkolnej (PMS). – Zauważyliśmy, że uczniowie z Liceum PMS, na przykład, przechodzą do nas, do klas maturalnych, aby uczyć się języka polskiego na poziomach zaawansowanych, czyli poziomach C1 i C2 w skali Rady Europy – mówi Helena Dubowska. Według wiceprezes ZPB tylko w rozpoczętym roku szkolnym do klas maturalnych w PSS przy ZPB zapisało się ponad 120 uczniów. – Tak duże zainteresowanie tłumaczy się między innymi tym, że absolwenci naszej szkoły dają jej doskonałe świadectwo, opowiadając o panującej u nas życzliwej atmosferze i wysokich kwalifikacjach nauczycieli swoim znajomym – podkreśla szefowa placówki. Dodatkowym plusem placówki oświatowej ZPB jest to, że uczniowie w toku nauki mają możliwość wyjazdów studyjnych do Polski. Jeszcze w tym roku PSS przy ZPB zorganizuje dla swoich uczniów taki wyjazd do Katowic.

Konsul Zbigniew Pruchniak

Podczas uroczystości otwarcia Roku Szkolnego

Metodyka nauczania języka polskiego w PSS przy ZPB przekłada się na dobre wyniki jej absolwentów podczas egzaminów wstępnych na studia wyższe w Polsce. – W tym roku ponad połowa naszych absolwentów pomyślnie zdała egzaminy na studia w Polsce – mówi Helena Dubowska.

Znadniemna.pl

23 września, 2014

2 komentarze

Ponad trzystu uczniów przystąpiło w tym roku do nauki w Polskiej Szkole Społecznej przy Związku Polaków na Białorusi w Grodnie. Największą popularnością cieszą się klasy maturalne, których w tym roku skompletowano aż sześć. Uroczystość otwarcia Roku Szkolnego 2014-2015 odbyła się 19 września. Poprzedziła pierwsze szkolne zebranie

Drugi dzień uroczystości 75. rocznicy Obrony Grodna

Na cmentarzu garnizonowym w Grodnie

Z samego rana miejscowi Polacy wraz z gośćmi uroczystości i przedstawicielami Konsulatu Generalnego RP w Grodnie modlili się przy grobach poległych żołnierzy i cywilnych obrońców Grodna na miejscowych cmentarzach. Na cmentarzu garnizonowym miejscowa młodzież uroczyście odczytała apel poległych, po czym kilkudziesięcioosobowa grupa uczestników uroczystości udała się na Mszę Świętą za Ojczyznę do kościoła Pobernardyńskiego.

Przy grobie Wacława Myślickiego, byłego dyrektora gimnazium im. Henryka Sienkiewicza w Grodnie, zamordowanego w 1940 roku przez NKWD

Przy symbolicznym grobie Tadka Jasińskiego, 13-letniego obrońcy Grodna

Podczas Mszy św. za Ojczyznę w kościele Pobernardyńskim w Grodnie

W drugiej połowie dnia grodnianie oraz goście miasta i uroczystości mieli okazję podziwiać przygotowaną przez malarzy z Towarzystwa Plastyków Polskich przy ZPB wystawę tematyczną, poświęcona bohaterskiemu czynowi grodnian sprzed 75 lat. Twórcy, których konsultantem historycznym był znany grodzieński krajoznawca Witold Iwanowski, zaprezentowali na wystawie obrazy, przyświecające jednemu celowi – upamiętnieniu bohaterstwa grodnian, zwłaszcza grodzieńskiej młodzieży. Galerię prac, wystawionych w niedzielę przez członków Towarzystwa Plastyków Polskich przy ZPB z okazji 75. rocznicy Obrony Grodna możecie Państwo podziwiać w osobnej publikacji.

Po otwarciu wystawy malarskiej, na terenie Konsulatu Generalnego RP w Grodnie w tak zwanej „Galerii na Płocie”, odbył się wernisaż wystawy, przygotowanej przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku, poświęconej agresji sowieckiej przeciwko Polsce we wrześniu 1939 roku. Podczas otwarcia wystawy IPN-u dyrektor białostockiej placówki Barbara Bojaryn-Kazberuk zapowiedziała, że jej instytucja wystąpi do władz Białegostoku z inicjatywą nadania jednej z ulic Białegostoku nazwy Obrońców Grodna. Inicjatywa ta tłumaczy się między innymi okolicznością, na którą kilkakrotnie zwracali uwagę uczestnicy grodzieńskich obchodów 75. rocznicy Obrony Grodna, a mianowicie, że czyn bohaterski grodnian już został upamiętniony przez różne miasta w Polsce, w nazwach ulic i skwerów, ale jak dotąd nie zrobił to sąsiadujący z Grodnem Białystok.

Prof. Jerzy Milewski opowiada o wystawie

O potrzebie utrwalania pamięci o bohaterstwie grodnian w 1939 roku w świadomości społecznej mówili historycy polscy i białoruscy podczas dyskusji, która odbyła się po otwarciu wystawy IPN-u. W debacie, którą poprowadził grodzieński historyk dr hab. Aleś Smalańczuk, uczestniczyli polscy historycy dr hab. Adam Dobroński, dr hab. Jerzy Milewski oraz ich białoruscy koledzy dr Anatol Wialiki z Mińska i grodnianin Andrzej Waszkiewicz oraz blisko stuosobowa publiczność.

dr Anatol Wialiki, prof. dr hab. Aleś Smaliańczuk, prof. dr hab. Adam Dobroński i prof. dr hab. Jerzy Milewski

Przemawia grodzieński historyk Andrzej Waszkiewicz

Przemawia Anatol Wialiki

W toku debaty specjaliści próbowali odpowiedzieć między innymi na pytanie: dlaczego władze współczesnej Białorusi ignorują rocznicę 17 września 1939 roku, wydarzenia historycznego, w wyniku którego doszło do połączenia Wschodniej i Zachodniej Białorusi. Najpopularniejszą z zaproponowanych odpowiedzi na to pytanie była taka, że władza w Mińsku po prostu nie potrafiła wypracować jednolitego stanowiska wobec wydarzeń historycznych, które wciąż dzielą społeczeństwo białoruskie. – Wciąż wyraźny jest podział na Białoruś Zachodnią i Wschodnią – przyznawali białoruscy historycy, badający stan pamięci historycznej Białorusinów w różnych częściach kraju. Jak się okazuje, Białorusini z tych terenów Białorusi, które w 1939 roku „wyzwoliła” Armia Czerwona, wcale nie poczuli się szczęśliwi po „wyzwoleniu” spod „jarzma polskiego”. Co do szans na oficjalne, chociażby na szczeblu lokalnych władz grodzieńskich, upamiętnienie Obrony Grodna we wrześniu 1939 roku, nie ma na to najmniejszych szans gdyż, jak powiedział jeden z uczestników dyskusji, oznaczałoby to narażenie się na gniew Rosji, identyfikującej się z dziedzictwem ZSRR. – Przecież w obawie przed gniewem Kremla władze białoruskie tępiły oddolne inicjatywy obchodów przypadającej na ten rok 500. rocznicy Bitwy pod Orszą – mówili historycy białoruscy.

Przemawia Jerzy Milewski

Przemawia Adam Dobroński

Historycy Polscy z kolei zauważyli, iż świadomość o tym, co stało się w Grodnie 75 lat temu wciąż jest nieduża wśród ludności w centralnej i zachodniej Polski. – Ta sytuacja oczywiście się zmienia, gdyż Obrona Grodna została już włączona do szkolnych podręczników historii – mówił Adam Dobroński, podkreślając wszakże, że o tym wydarzeniu wciąż trzeba przypominać Polakom, gdyż mieszkańcy Poznania, czy Bydgoszczy mogą nie wiedzieć, że Grodna we wrześniu 1939 roku bronili między innymi, wycofujący się na wschód, policjanci z ich miast.

Dyskusję z uczonymi podjął krajoznawca Witold Iwanowski

Przemawia dr Tadeusz Gawin

Przemawia Wiesław Kiewlak

Zakończone wczoraj obchody 75. rocznicy Obrony Grodna zostały przygotowane przez Komitet Ochrony Miejsc Pamięci Narodowej przy ZPB, na czele z prezesem Józefem Porzeckim we współpracy z Konsulatem Generalnym RP w Grodnie.

Ale to jeszcze nie koniec obchodów. Redakcje naszego portalu i gazety „Głos znad Niemna na uchodźstwie” zapraszają grodnian i gości miasta na grodzieńską prapremierę filmu o Obronie Grodna pt. „KREWna BRUKU. GRODNO 1939”, który powstał dzięki współpracy warszawskiej Fundacji Joachima Lelewela, Związku Polaków na Białorusi i wielu innych instytucji oraz ludzi dobrej woli. Pokaz planujemy na wtorek 30 września w sali nr 100 przy ul. Budionnego 48a, o godzinie 18.00.

Znadniemna.pl

Kultura, Ziemia Grodzieńska

Wystawy, dyskusja i inicjatywa upamiętnienia Obrońców Grodna w Białymstoku przez miejscowy oddział Instytutu Pamięci Narodowej. Niedzielny program obchodów 75. rocznicy Obrony Grodna był niezwykle bogaty w rozmaite wydarzenia. [caption id="attachment_6160" align="alignnone" width="480"] Na cmentarzu garnizonowym w Grodnie[/caption] Z samego rana miejscowi Polacy wraz z gośćmi uroczystości i

Malarze w hołdzie Obrońcom Grodna

Weronika Szarejko, kierownik Działu Kultury ZPB otwiera wystawę

Prezes Towarzystwa Plastyków Polskich przy ZPB Stanisław Kiczko i Janina Pilnik, członkini Zarządu TPP przy ZPB opowiadają o wystawie

Janina Pilnik oprowadza po wystawie

Przemawia prof. Adam Dobroński, wykładowca na Uniwersytecie w Białymstoku

Zwiedzanie wystawy

Wacław Sporski, „Zew przodków”, płótno, olej, 60X70

Aleksy Sporski, „Świeca wolności”, płótno, akryl, 50X70

George Pedder-Smith, „CORP DE BALLET”, płótno, olej, 100X175

Janina Pilnik, „Mam szczerą wolę całym zyciem pełnić służbę Bogu i Polsce”, płótno, olej, 60X80

Natalia Klimowicz, „Walka”, płótno, akryl, 50X70

Stanisław Kiczko, „My Polski Lud”, płótno, olej, 100X70

Walery Mołoczko, „Młodzi obrońcy Grodna”, płótno, olej, 50X60

Igor Dalkiewicz ps. Grzegorz, „Pamięci Tadka Jasińskiego. Rapsod Żałobny”, płótno, olej, 77X59

Wasyl Martynczuk, „REQUIEM”, płótno, olej, 100X80

Janina Pilnik, „Brunon Hlebowicz”, płótno, olej, 50X75

Mikołaj Krukow, „Narcyz Łopianowski”, płótno, olej, 60X80

Walery Stratowicz, „Sursum Corda”, płótno, olej, 100X80

Igor Dalkiewicz ps. Grzegorz, „Grób żołnierzy nieznanych”, płótno, olej, 60X45

Igor Dalkiewicz ps. Grzegorz, „Wielka woda w Drucku”, płótno, olej, 31X60

Wiktor Litwiniuk, „Tadeusz Jasiński”, papier, tusz, płótno, akwarela, 20X27

Anatol Pietruszewicz, „Dedykowany harcerzom”, płótno, olej, 60X50

Aleksander Wasilewicz, „O męczeńskiej śmierci Tadka Jasińskiego, 13-letniego obrońcy Grodna…”, płotno, olej, 50X60

Walentyna Brysacz, „Kodziowce pamietają”, płótno, olej, 60X80

Andrzej Sturejko, „17.09.1939”, płótno, technika mieszana, 60X70

Ryszard Dalkiewicz, „17 września 1939”, płótno, akryl, 50X60

Mikołaj Panciuchow, „Obrońcy Grodna”, płótno, olej, 50X70

Irena Mikłaszewicz, „Wrzesień 1939”, płótno, olej, 60X80

Wacław Romaszko, „Najście”, płótno, olej, 60X80

Igor Kiebiec, „1939 rok. Niewyraźne zarysy”, płótno, olej, 60X80

Znadniemna.pl

1 Comment

Zapraszamy Państwa do obejrzenia obrazów, zaprezentowanych w drugim dniu obchodów 75. rocznicy Obrony Grodna we wrześniu 1939 roku przez malarzy z Towarzystwa Plastyków Polskich przy Związku Polaków na Białorusi. [caption id="attachment_6129" align="alignnone" width="480"] Weronika Szarejko, kierownik Działu Kultury ZPB otwiera wystawę[/caption] [caption id="attachment_6128" align="alignnone" width="480"] Prezes Towarzystwa

Religia, Ziemia Mińska

Salezjańskie Oratorium im. św. Dominika Savio otwarto w Borowlanach

Placówka wychowawcza dla młodzieży w podmińskich Borowlanach stanie się miejscem nauki między innymi języka polskiego dla młodzieży i dorosłych.

Uroczystości otwarcia Salezjańskiego Oratorium im. św. Dominika Savio przy parafii NMP Wspomożycielki Chrześcijan w Borowlanach odbyły się w miniony piątek, 20 września.

Do Borowlan z okazji uroczystości przybyło wielu miejscowych Polaków, w tym z Oddziału Związku Polaków na Białorusi w Mińsku.

Przyjechali na uroczystość otwarcia placówki wychowawczej księża salezjanie z całej Białorusi. Przywieźli ze sobą młodzież i wiernych, między innymi ze Zdzięcioła, Smorgoni, Bogdanowa oraz innych miejscowości. Uroczystą Mszę Świętą, celebrował zwierzchnik Kościoła Katolickiego na Białorusi, metropolita mińsko-mohylewski, arcybiskup Tadeusz Kondrusiewicz.

Hierarcha w wygłoszonej homilii przypominał o znaczeniu duchowego wychowania młodzieży w ośrodkach, jakimi są oratoria salezjańskie, inspiratorem zakładania których był św. Jan Bosko. Metropolita wyraził przekonanie, iż Salezjańskie Oratorium im. św. Dominika Savio w Borowlanach stanie się miejscem leczenia najniebezpieczniejszej współczesnej choroby – choroby duchowej, na którą szczególnie narażona jest młodzież, czyli ci, od których zależy przyszłe oblicze naszego społeczeństwa i jego kondycja duchowa.

Salezjańskie oratoria są ośrodkami wychowawczymi dla młodzieży, w których wychowanie nie sprowadza się tylko do modlitwy. Są to w pewnym sensie „domy gościnne”, w których każdy znajduje miejsce i zajęcie dla siebie. Oratorium w Borowlanach w swojej szerokiej ofercie wychowawczo-edukacyjnej planuje zaoferować między innymi możliwość nauki języka polskiego, co bardzo cieszy działaczy stołecznego oddziału ZPB.

Helena Marczukiewicz z Borowlan

1 Comment

Placówka wychowawcza dla młodzieży w podmińskich Borowlanach stanie się miejscem nauki między innymi języka polskiego dla młodzieży i dorosłych. Uroczystości otwarcia Salezjańskiego Oratorium im. św. Dominika Savio przy parafii NMP Wspomożycielki Chrześcijan w Borowlanach odbyły się w miniony piątek, 20 września. Do Borowlan z okazji uroczystości przybyło

75. rocznica Obrony Grodna – pierwszy dzień uroczystości

Od objazdu miejsc, związanych z kampanią wrześniową 1939 roku i bohaterską obroną Grodna przed Armią Czerwoną, rozpoczęli w sobotę 20 września obchody 75. rocznicy sowieckiej agresji na Polskę i obrony Grodna, działacze Związku Polaków na Białorusi na czele z Andżeliką Borys i Józefem Porzeckim wspólnie z liczną delegacją Konsulatu Generalnego RP w Grodnie z szefem placówki konsulem generalnym Andrzejem Chodkiewiczem na czele.

Rozpoczęcie uroczystości zaszczycił swoją obecnością Ambasador RP w Mińsku Leszek Szerepka. Przybył na cmentarz w Indurze, by wspólnie z miejscowymi Polakami i gośćmi uroczystości oddać hołd pochowanym tu sześciu żołnierzom Wojska Polskiego, poległym w obronie Ojczyzny we wrześniu 1939 roku. Wśród gości grodzieńskich uroczystości z okazji 75. rocznicy Obrony Grodna była liczna delegacja z Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Białymstoku na czele z dyrektor Barbarą Bojaryn-Kazberuk, a także prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Longin Komołowski, prezes Podlaskiego Oddziału Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Anna Ketlińska z małżonkiem Markiem Ketlińskim, dyrektorem Archiwum Państwowego w Białymstoku. Udział w uroczystościach brał również najwyższy przedstawiciel Wojska Polskiego na Białorusi, attache Obrony RP w Mińsku ppłk Paweł Adamczyk.

Trasa objazdu miejsc pamięci związanych z wrześniem 1939 roku oraz Obroną Grodna liczyła ponad piętnaście miejscowości podgrodzieńskich, po których rozsiane są groby poległych żołnierzy polskich i cywilnych obrońców Ojczyzny oraz miasta, stającego się w ostatnich latach symbolem obrony Kresów Wschodnich II Rzeczpospolitej przed sowieckim najeźdźcą. We wszystkich miejscach, do których zawitała w sobotę, składająca się z działaczy ZPB, dyplomatów grodzieńskich oraz gości uroczystości, delegacja – miejscowa ludność polska i białoruska niezwykle życzliwie witała odwiedzających pomniki. We wsi Sawolówka, na przykład, gdzie stoi pomnik w podziękowaniu dla ludności białoruskiej, ratującej osadników polskich przed władzą sowiecką, przywitać przybyłych podeszła cała grupa robotników, prowadzących nieopodal pomnika roboty budowlane. A w Jurewiczach pod Skidlem, gdzie przy posesji rodziny Żukiewiczów pochowany został przez tę rodzinę w 1939 roku poległy wraz z towarzyszami broni podczas zatrzymania maszerujących na Grodno sowieckich wojsk por. Mieczysław Młynarski z Rezerwowej Brygady Kawalerii „Wołkowysk”, odwiedzającą grób bohatera delegację przywitał właściciel posesji Kazimierz Żukiewicz. Opowiedział, że miejscowa ludność obroniła pomnik polskiego żołnierza przed zniszczeniem, kiedy władze chciały zbudować w tym miejscu drogę. – Poprosiliśmy inżyniera drogowego, by przesunął drogę o kilkanaście metrów, bo tu jest pochowany żołnierz i udało się tę mogiłę zachować – opowiedział pan Żukiewicz.

Zakończył się pierwszy dzień uroczystości apelem poległych obrońców Kresów i Grodna na cmentarzu w Sopoćkiniach przy kwaterze żołnierzy, w której spoczywa zamordowany 22 września 1939 roku pod Sopoćkiniami przez sowietów generał brygady Józef Olszyna-Wilczyński, dowódca Grupy Operacyjnej „Grodno”.

Proponujemy Państwu fotoreportaż z pierwszego dnia grodzieńskich uroczystości z okazji 75. rocznicy Obrony Grodna i Kresów przed inwazją sowiecką.

Indura

Indura. Zbiorowa mogiła żołnierzy Wojska Polskiego z 1939 roku

Kwasówka

Kwasówka. Zbiorowa mogiła 8 Polaków zamordowanych przez skomunizowaną miejscową bandę we wrześniu 1939 r.

Lerypol

Lerypol. Zbiorowa mogiła pomordowanych osadników wojskowych

Józef Porzecki opowiada, że rankiem 22 września 1939 r. do okrutnej zbrodni doszło w osadzie wojskowej Lerypol. Wkroczyła tam 15-osobowa bojówka komunistyczna, uzbrojona w broń palną, siekiery, szable. W skład tej grupy wchodzili mieszkańcy sąsiednich wsi, znani osobiście rodzinom osadników. Antoni Tomczyk, syn zamordowanego osadnika, w książce „Abyśmy mogli wybaczyć” pisze: Osobliwy był skład tej gromady Białorusinów. Byli wśród nich wytrawni konspiratorzy komunistyczni… Większość jednak stanowili pospolici kryminaliści, działający pod zwierzchnictwem komunistów. Wszyscy mieli czerwone opaski na rękawach. Wspomina on, że grupa kolejno otaczała domy osadników, oznajmiając, że zabiera mężczyzn do pobliskiej wsi Kurpiki na zebranie z przedstawicielami władz sowieckich. Nie wzbudziło to szczególnych podejrzeń osadników i ich rodzin, ponieważ przed wojną utrzymywali oni przyjazne stosunki z okoliczną ludnością. Jeden z osadników ożenił się z Białorusinką ze wsi Kurpiki i był w jak najlepszych stosunkach z rodziną żony. A. Tomczyk podaje: W czasie gdy pochód zatrzymał się przed domem Pawlikowskiego, dwóch uzbrojonych mężczyzn poszło do Zarębskiego. Zostali go przy pracy, naprawiał maszynę rolniczą. Ręce miał pobrudzone, lecz gdy chciał wstąpić do domu, aby umyć ręce, nie pozwolono mu na to. Według Tomczyka, S. Arciukiewicz, będący na czele bojówki i posiadający wytyczne rewkomu, skierował kolumnę na ogrodzone drutem kolczastym pastwisko, należące do działki Zarębskiego, gdzie ogłosił, że sielski obuchowski komitet rewolucyjny skazał osadników za wrogość do bolszewików i uczestnictwo w wojnie z nimi na karę śmierci. Wszyscy siedmioro zostali zamordowani z dużym okrucieństwem. W tym samym miejscu, jak podaje A. Tomczyk, zamordowano mężczyznę o przezwisku „Smolniak”, który przypadkowo znalazł się w pobliżu popełnianej zbrodni. Był to Polak, Jan Kraśnik, mieszkający na skraju wsi Sawieliówka, nie mający własnego gospodarstwa. W tym samym dniu schwytano i zamordowano trzech innych osadników z osady Lerypol.
Przez kilka dni oprawcy tropili Golińskiego, ostatniego osadnika z Lerypola, żonatego z Białorusinką z Kurpik. Jego teściowie usiłowali go ukryć przed grożącą śmiercią. Niestety został wykryty i musiał się ratować ucieczką. Został zraniony przez dwóch ścigających go oprawców Kurpika i Szyrko ze wsi Komotowo. Utonął, próbując przepłynąć na drugi brzeg Niemna.
Wielu z zamordowanych osadników było ojcami wielodzietnych rodzin. Jan Czyż osierocił 9 dzieci; Paweł Mroczek – 7 dzieci; Ignacy Zarębski – 5 dzieci; Antoni Pawlikowski – 5 dzieci.
Pomnik powstał w 90-tych latach dzięki staraniom Antoniego Tomczyka i rodzin osadników wojskowych.

Sawolówka

Sawolówka. Tablica – hołd wdzięczności mieszkańcom wsi

W tłumaczeniu z języka białoruskiego na język polski brzmi: Z WDZIĘCZNOSCIA BIAŁORUSINOM MIESZKAŃCOM WSI SAWOLÓWKA, KTÓRZY WE WRZEŚNIU 1939 R. RATOWALI POLSKICH SĄSIADÓW RODZINY OSADNIKÓW Z BUDOWLI, LERYPOLA I ROKICIA

Józef Porzecki opowiada, że we wrześniu 1939 r. mieszkańcy białoruskiej wsi Sawolówka wykazali bohaterską i szlachetną postawę. W dniach bezprawia i samosądów wiele ryzykując, przechowywali osadników wojskowych z sąsiadującej z Sawolówką osady Rokicie. Nie zginął z niej żaden osadnik. Według Antoniego Tomczyka, wśród wielu szlachetnych ludzi warto wymienić Jakuba Zmitrowicza, który ukrył sześciu osadników. Mieszkańcy Sawolówki przyjęli rodziny pomordowanych osadników z Lerypola, zagrożone napaścią skomunizowanych chłopów z Kurpik, udzielając im schronienia. W lipcu 1994 roku w Sawolówce została odsłonięta tablica upamiętniająca szlachetne czyny mieszkańców tej wsi. Przypomina ona o zwycięstwie międzyludzkiej solidarności nad przestępczą ideologią i nienawiścią.

Jurewicze

Józef Porzecki opowiada, że w nocy 20 września 1939 r. kilka szwadronów kawalerii pod dowództwem rotmistrza Ryszarda Wiszowatego zatrzymało się w Skidlu. Otrzymali oni zadanie utrzymania Skidla jak najdłuższej, by zyskać więcej czasu na zorganizowanie obrony Grodna. Po południu 20 września kawalerzyści stoczyli zaciętą walkę z nadciągającymi czołgami sowieckimi, przez co opóźnili ich marsz na Grodno. Po kilkugodzinnym boju szwadrony kawalerii w uszczuplonym składzie wycofali się przez Żydomlę w kierunku Grodna. Według historyka Czesława Grzelaka, po walce o Skidel, sowiecka Grupa Zmechanizowana kombriga Rozanowa była tak wyczerpana, że zatrzymała się tam na nocleg.
Tadeusz Żukowski mieszkaniec kolonii Jurewicze relacjonuje: Kawaleria polska przez pole koło nas wycofywała się w kierunku Grodna. Sowieckie czołgi strzelały od strony Skidla zza Kotry. Wybuch pocisku zabił żołnierza na naszym polu, niedaleko domu. Zabiło również konia. Zabitego ułana przynieśli pod nasz dom, miał rozerwany bok. Pochowali go przy brzozie obok drogi. Pochowano go szybko ze wszystkim, co miał przy sobie, przykrywając szynelem, bo szło sowieckie wojsko. Chowali: Paweł Żukiewicz, Stefan Dołgoszyc, Michał Makarczuk. Dalej w polu zabitych było jeszcze dwóch żołnierzy. Gdy nasypywali drogę chcieli zasypać mogiłę, ale nie pozwoliliśmy, powiedzieliśmy inżynierowi, że tu pochowany jest żołnierz. Drogowcy przesunęli nasyp na inną stronę drogi
Tak wspomina tragiczne wydarzenia 1939 r. Jadwiga Bohatyrewicz, mieszkanka kolonii Jurewicze: Ja pamiętam jak zabito polskiego żołnierza. Kawaleria jechała gościńcem koło nas. Gdy sowieci zaczęli strzelać z czołgów ułani skierowali się w pole. Wówczas na polu mego wujka Pawła Żukiewicza (niedaleko domu) zabiło ułana i jego konia. Chowała ułana miejscowa ludność, też moi rodzice Helena i Konstanty Bohatyrewicze.
Według T. Żukowskiego w przydrożnej mogile spoczywa tylko ppor. Mieczysław Młynarski. Ze słów Matyldy Jurowskiej, mieszkanki kolonii Jurewicze, tabliczkę z nazwiskami poległych wykonał w 90-ch latach Tadeusz Trąbski, pochodzący ze Strupina koło Skidla, zamieszkały w Polsce.
Przez dłuższy czas mogiłą opiekowali się Tadeusz i Emilia Żukiewicz, obecnie ich syn Kazimierz.

Żydomla

Żydomla. Zbiorowa mogiła osadników wojskowych z osady Budowla, wymordowanych przez skomunizowana bandę we wrześniu 1939 roku

Kulbaki

Kulbaki. Zbiorowa mogiła żołnierzy Wojska Polskiego, obrońców Grodna z września 1939 roku

Ze słów Elwiry Cituk wynika, że obrońcy Grodna byli rozstrzelani przez sowietów nieopodal wsi Kulbaki. Żołnierze zostali pochowani na miejscowym cmentarzu przez mieszkańców wsi. Staraniami mieszkańców Kulbak i Zabłoci na początku lat 60-tych postawiono pomnik z napisem czarną farbą. Tabliczkę na pomniku umieszczono w latach 90-tych przez Henryka Tołoczko, mieszkańca Kulbak. Mogiłą opiekuje się Elwira Cituk z Kulbak

Małyszczyzna

Małyszczyzna. Grób nieznanego żołnierza Wojska Polskiego poległego w obronie Grodna we wrześniu 1939 roku

Grandzicze

Grandzicze. Miejsce pochówku nieznanych żołnierzy Wojska Polskiego, poległych we wrześniu1939 roku

Sylwanowce

Sylwanowce. Mogiła żołnierzy 101. pułku ułanów Rezerwowej Brygady Kawalerii „Wołkowysk” poległych w bitwie z sowieckimi jednostkami pancernymi pod Kodziowcami we wrześniu 1939 roku

Kodziowce

Kodziowce. Krzyże w miejscu Bitwy pod Kodziowcami, która jest uznawana za największe zwycięstwo wojsk polskich w walkach z oddziałami sowieckimi we wrześniu 1939 roku

Kalety

Kalety. Zbiorowa mogiła ekshumowanych w 1989 roku 38. żołnierzy Wojska Polskiego poległych w okolicach Kalet we wrześniu 1939 roku

Wólka Rządowa

Wólka Rządowa. Mogiła żołnierza Wojska Polskiego W. Siedo.

Nowiki

Nowiki. Miejsce rozstrzału generała Józefa Olszyny – Wilczyńskiego i jego adiutanta

Sopoćkinie

Sopoćkinie. Grób generała Józefa Olszyny-Wilczyńskiego

Sopoćkinie. Przy kosciele pw. św. Józefata Kuncewicza mogiła ekshumowanych w 1944 roku 23 nieznanych żołnierzy Wojska Polskiego

Znadniemna.pl

Już jutro – rozpoczęcie obchodów 75. rocznicy Obrony Grodna

Przedwojenne Grodno

Kilkudniowy program obchodów ważnej dla społeczności polskiej, ale też dla wszystkich mieszkańców Grodna rocznicy legendarnej bohaterskiej postawy grodnian wobec agresji radzieckiej przeciwko walczącej z hitlerowskimi Niemcami Polsce, przewiduje między innymi otwarcie wystaw tematycznych, dyskusję historyków na temat doniosłego wydarzenia oraz premierę filmu „KREW na BRUKU. GRODNO 1939”, opowiadającego o ofierze, jaką złożyli grodnianie, broniąc swojego miasta i Ojczyzny przed bolszewizmem.

Jutrzejszy objazd miejsc pamięci rozpocznie się o 8.00 i potrwa przez cały dzień. Działacze zapalą znicze i pomodlą się przy grobach i pomnikach uczestników kampanii wrześniowej i obrońców Grodna w kilkunastu podgrodzieńskich miejscowościach. Zakończy się zwiedzanie miejsc pamięci na cmentarzu w Sopoćkiniach, gdzie znajduje się kwatera żołnierzy, poległych w wojnie obronnej 1939 roku oraz grób dowódcy Grupy Operacyjnej „Grodno” generała Józefa Olszyny-Wilczyńskiego, zamordowanego przez sowietów pod Sopoćkiniami 22 września 1939 roku.

Apelem poległych na cmentarzu w Sopoćkiniach zakończy się pierwszy dzień obchodów 75. rocznicy Obrony Grodna w 1939 roku.

Następnego dnia, w niedzielę, Polacy spotkają się o 9.30 na cmentarzu franciszkańskim w Grodnie, aby wspólnie pomodlić się za dusze poległych patriotów miasta i Polski. Potem modlitwą i zapaleniem zniczy Polacy uczczą pamięć bohaterów na cmentarzu pobernardyńskim, z którego przejdą na cmentarz garnizonowy, aby uczestniczyć w apelu poległych. Msza Święta w intencji obrońców Grodna i Polski w 1939 roku zaplanowana jest w kościele Pobernardyńskim na 12.30.

Niedzielny program obchodów przewiduje też wernisaż wystawy obrazów malarzy z Towarzystwa Plastyków Polskich przy ZPB, poświęconej Obronie Grodna. Po wernisażu wystawy malarskiej, który odbędzie się w pomieszczeniu ZPB nr 100 o godz. 16.00, uczestnicy obchodów będą mogli uczestniczyć w otwarciu innej wystawy pt. „Rzeczpospolita utracona”, przygotowanej przez Oddział Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie. Ta wystawa otwarta zostanie na terenie Konsulatu Generalnego RP w Grodnie. Po otwarciu wystawy IPN-u polska placówka konsularna zaprasza wszystkich zainteresowanych do swojej sali kinowej na dyskusję historyków polskich i białoruskich na temat Obrony Grodna we wrześniu 1939 roku.

Uwieńczeniem obchodów 75. rocznicy Obrony Grodna będzie premiera dokumentalnego filmu inscenizowanego „KREW na BRUKU. GRODNO 1939”, zrealizowanego przez warszawską Fundację Joachima Lelewela we współpracy między innymi ze Związkiem Polaków na Białorusi. To wydarzenie jest zaplanowane na przyszły tydzień. O dokładnym terminie premiery filmowej poinformujemy dodatkowo.

Afisz filmu „KREW na BRUKU. GRODNO 1939”

Związek Polaków na Białorusi serdecznie zaprasza wszystkich grodnian oraz gości miasta do udziału w obchodach rocznicy niezwykle ważnego dla kształtowania naszej tożsamości i dumy narodowej wydarzenia historycznego, jakim była Obrona Grodna w dniach 20-22 września 1939 roku.

Znadniemna.pl

19 września, 2014

Od zwiedzania miejsc pamięci w okolicach Grodna, związanych z kampanią wrześniową 1939 roku, rozpocznie jutro, 20 września, obchody 75. rocznicy Obrony Grodna przed Armią Czerwoną we wrześniu 1939 roku Związek Polaków na Białorusi. [caption id="attachment_6037" align="alignnone" width="480"] Przedwojenne Grodno[/caption] Kilkudniowy program obchodów ważnej dla społeczności polskiej, ale