Standard Blog Whole Post - Portal Polaków na Białorusi

Oświata, Wiadomości z Polski, Z-SUPERNEWS

Stypendia Stowarzyszenia „Wspolnota Polska”

Stowarzyszenie „Wspolnota Polska” ogłasza nabór wniosków na stypendia socjalne i naukowe – semestr jesienny 2018.

Kto może aplikować o stypendium?

Jeżeli jesteś Uczniem / Uczennicą / Studentem / Studentką / Doktorantem / Doktorantką polskiego pochodzenia, urodziłaś/urodziłeś się za granicą lub od co najmniej 5 lat mieszkasz poza Polską:

uczysz się albo studiujesz w Polsce
uczysz się albo studiujesz za granicą
posługujesz się językiem polskim w stopniu komunikatywnym
aktywnie działasz na rzecz środowiska polonijnego w swoim kraju lub rozwijasz współpracę z organizacjami wspierającymi Polonię
wyróżniasz się dobrymi wynikami w nauce lub znajdujesz się w trudnej sytuacji materialnej

przeczytaj wprowadzenie do wniosku w naszym portalu
wybierz właściwy rodzaj stypendium zgodnie z Twoimi potrzebami
przygotuj wymagane w procesie aplikacji dokumenty
wypełnij formularz – wniosek online i załącz wymagane dokumenty w wersji elektroniczne

Termin zakończenia naboru – 5 listopada 2018 r.

Działanie realizowane jest ze środków Kancelarii Senatu RP w ramach konkursu „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2018 r.”.

Stypendia socjalne i naukowe „Wspolnoty Polskiej”

Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” od wielu lat udziela wsparcia finansowego młodzieży polskiego pochodzenia, która uczy się lub studiuje w Polsce, ale również w krajach zamieszkania.

W roku 2018 pojawia się istotna zmiana, wnioski będzie można składać tylko (!) online za pomocą generatora zamieszczonego w naszym portalu.

Wnioski w postaci tradycyjnej korespondencji pocztowej lub kurierskiej nie będa przyjmowane.

Elektroniczna aplikacja oznacza konieczność przygotowania oryginałów wymaganych dokumentów w wersji cyfrowej (w formacie PDF). Wymagane jest również dołączenie zdjęcia (rodzaj – paszportowe) w postaci cyfrowej. Oryginały dokumentów będą niezbędne tylko na etapie podpisania umowy.

Kryteria przyznania stypendium zależą od rodzaju stypendium, wszystko szczegółowo jest opisane w regulaminie dostępnym na stronie SWP (we właściwych zakładkach). Jesteśmy przekonani, że ułatwi to dostęp szerszemu gronu potencjalnych stypendystów i obniży koszty, ponieważ wiele informacji będzie przekazywanych tylko w wersji elektronicznej.

Znadniemna.pl za wspolnotapolska.org.pl

1 października, 2018

0 Comments

Stowarzyszenie "Wspolnota Polska" ogłasza nabór wniosków na stypendia socjalne i naukowe - semestr jesienny 2018. Kto może aplikować o stypendium? Jeżeli jesteś Uczniem / Uczennicą / Studentem / Studentką / Doktorantem / Doktorantką polskiego pochodzenia, urodziłaś/urodziłeś się za granicą lub od co najmniej 5 lat mieszkasz poza

Oświata, Z-SUPERNEWS, Ziemia Grodzieńska

Król Stefan Batory patronem Polskiej Szkoły Społecznej przy ZPB w Grodnie (Fotoreportaż)

W czwartek, 27 września, w 485. rocznicę urodzin Stefana Batorego, odbyła się uroczystość nadania imienia jednego z najwybitniejszych władców w dziejach Polski działającej przy Związku Polaków na Białorusi w Grodnie Polskiej Szkole Społecznej.

– Obieramy patrona, który niezwykle mocno przysłużył się naszemu miastu, wspierając rozwój Grodna nie tylko jako ośrodka handlu i przemysłu, ale, być może przede wszystkim, jako ważnego ośrodka oświaty i nauki – mówiła, uzasadniając wybór patrona szkoły, jej dyrektor Anżelika Orechwo.

Działająca od 21 lat przy ZPB placówka oświatowa, przybierając na patrona króla Stefana Batorego, nawiązała w ten sposób do tradycji działającej przed II wojną światową w Grodnie Szkoły Powszechnej, która nosiła imię tego monarchy i była nazywana potocznie „Batorówką” (mieściła się w gmachu, który obecnie zajmuje Kolegium Humanistyczne Grodzieńskiego Państwowego Uniwersytetu im. Janki Kupały).

W uroczystościach, na które złożyły się: szkolny apel, poświęcenie Sztandaru Polskiej Szkoły Społecznej przy ZPB im. Króla Stefana Batorego, ślubowanie przez uczniów staranności w nauce i niesplamienia imienia patrona szkoły, a także Msza św. w grodzieńskiej katedrze w intencji króla Stefana Batorego, udział wzięli honorowi goście, m.in.: ambasador RP na Białorusi Artur Michalski, konsul generalny RP w Grodnie Jarosław Książek z małżonką i współpracownikami, a także Magdalena Okaj, dyrektor programowy Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie, która ufundowała Polskiej Szkole Społecznej przy ZPB im. króla Stefana Batorego sztandar z wizerunkiem patrona szkoły. Jednym z najważniejszych, a na pewno niezwykle wzruszającym, epizodem uroczystości stało się przybycie na nie ucznia przedwojennej „Batorówki”, 90-letniego grodnianina Jerzego Kiszkowskiego, któremu po zakończeniu nabożeństwa w grodzieńskiej katedrze honory oddali uczniowie dopiero co odrodzonej grodzieńskiej „Batorówki”, nauczyciele placówki, a także goście uroczystości.

Jak zapowiedziała w trakcie uroczystości nadania Polskiej Szkole Społecznej przy ZPB w Grodnie imienia króla Stefana Batorego dyrektor placówki Anżelika Orechwo: – 27 września, będący dniem urodzin patrona szkoły i dniem nadania szkole jego imienia, od dnia dzisiejszego będzie obchodzony jako Święto naszej szkoły!

Zapraszamy do obejrzenia fotorelacji z uroczystości nadania Polskiej Szkole Społecznej przy ZPB w Grodnie imienia króla Stefana Batorego:

Anżelika Orechwo, dyrektor Polskiej Szkoły Społecznej przy ZPB im. króla Stefana Batorego

Ks. Paweł Romańczuk

Ślubowanie uczniów szkoły

Ambasador RP na Białorusi Artur Michalski

Andrzej Raczkowski, konsul RP w Grodnie

Andżelika Borys, prezes Związku Polaków na Białorusi

Magdalena Okaj, dyrektor programowy Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie

Ks. kanonik Jan Kuczyński, proboszcz parafii katedralnej św. Franciszka Ksawerego w Grodnie

Ks. kanonik Jan Kuczyński i ks. Paweł Bezlapowicz

Konsul generalny RP w Grodnie Jarosław Książek, dyrektor Polskiej Szkoły Społecznej przy ZPB im. króla Stefana Batorego Anżelika Orechwo i ambasador RP na Białorusi Artur Michalski składają wiązankę kwiatów przy popiersiu i tablicy pamiątkowej Stefana Batorego, w ufundowanej przez niego katedrze grodzieńskiej

Ambasador RP na Białorusi Artur Michalski wita się z przedwojennym uczniem „Batorówki”, 90-letnim grodnianinem Jerzym Kiszkowskim

Konsul generalny RP w Grodnie Jarosław Książek życzy dużo zdrowia Jerzemu Kiszkowskiemu

Jerzy Kiszkowski

Znadniemna.pl

28 września, 2018

3 komentarze

Historia, Wiadomości z Polski, Z-SUPERNEWS

Tarcza II Rzeczypospolitej. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939

Okładka albumu „Tarcza II Rzeczypospolitej. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939”, fot.: Kresy24.pl

Autor już wcześniej dał się poznać jako specjalista w tematyce dotyczącej formacji, stojących na straży granic II Rzeczpospolitej: Na litewskiej rubieży. Brygada Korpusu Ochrony Pogranicza „Grodno” (1929-1939), Żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza i Straży Granicznej – ofiary Zbrodni Katyńskiej, Słownik biograficzny oficerów KOP w Suwałkach (1927-1939), Batalion KOP „Suwałki” 1927-1939.

Album składa z pięciu rozdziałów, które są podzielone na kilkanaście podrozdziałów. Wstępnie autor omawia „wykuwanie granic II Rzeczypospolitej”. wspominając walki o Lwów i w Galicji Wschodniej, konflikt polsko-litewski oraz wojnę polsko-bolszewicką (1919–1921). Następnie przechodzi do kwestii ochrony granicy wschodniej w latach 1919–1924. Właściwą opowieść rozpoczyna rozdział „Na wschodnich rubieżach – Korpus Ochrony Pogranicza (1924–1939)”, podzielony kolejnym sześciu odcinkom granicy polskiej z Sowietami, Litwinami, Łotyszami, Rumunami, Niemcami i Węgrami. Organizację formacji przybliża rozdział „Służby KOP”, który został poświęcony korpuśnej kawalerii, łączności, saperom, żandarmerii oraz pozostałym strukturom. Tu zapoznamy się wydarzeniom codziennym i odświętnym, podczas służby, w koszarach i strażnicach. Książkę kończy rozdział „Wojenny czas”, odnoszący do walk w 1939 r oraz losom jenieckim żołnierzy KOP.

Najnowsze opracowanie dr Ochała przybliża dzieje Korpusu Ochrony Pogranicza w formie ilustrowanej. Autor zaoferował czytelnikowi informacje o tej specjalnej formacji wojskowej, która pełniła rolę tytułowej „tarczy”. Oddziały KOP ochraniały polską granicę wschodnią przed atakami sowieckich i litewskich dywersantów. Jednak nie można zapomnieć, że kolejnym ważnym zadaniem KOP było zwalczanie przemyt z Litwy, Niemiec, Rumunii i ZSRS. Korpus został utworzony we wrześniu 1924 r., a bezpośrednią przyczyna intensyfikacja na pograniczu polsko–sowieckim działań sabotażowych – miało miejsce ponad 200 większych napadów i aktów przemocy, w których wzięło udział ok. 1000 dywersantów, a zginęło 54 osoby. Dopiero jednak Atak na Stołpce (w nocy z 3 na 4 sierpnia 1924) stanowił apogeum sowieckiej dywersji zbrojnej , uświadamiając rządowi trudną sytuacją w zakresie bezpieczeństwa na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej. KOP został powołany do ochrony polskiej granicy i bezpieczeństwa publicznego na obszarze Polski. Korpus podlegał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych na stopie pokojowej, natomiast w kwestiach wojskowych Ministerstwu Spraw Wojskowych. W latach 1924–1927 stopniowo przejmował ochronę granic ze Związkiem Sowieckim, Łotwą, Litwą, Rumunią, (na odcinku suwalskim) z Niemcami oraz (od 1939 r.) z Węgrami.

Autor nie zapomniał wspomnieć o działaniach KOP, mających charakter społeczny i charytatywny, a prowadzonych dla miejscowej ludności (m.in. programy opieki zdrowotnej i oświatowe). Celem „cywilnej” aktywności było wzmacnianie państwowości polskiej oraz wytwarzanie więzi ludności kresowej z Polską. Ta działalność KOP służyła pozyskaniu sympatii miejscowych oraz wspieranie rozwoju gospodarczego wschodniej części II RP. Żołnierze KOP pomagali w zwalczaniu biedy oraz zwiększaniu aktywności ludności. Właśnie ten aspekt został wyeksponowany w albumie poprzez przedstawienie fotografii prezentujących wszystkie formy działania żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza – nie tylko te związane z ochroną granicy. Ponadto autor zamieścił fotografie strażnic i koszar, samą służbę oraz spędzanie czasu wolnego, świąt i uroczystości państwowych.

Album zdjęć pozwala uświadomić czytelnikom trudy służby granicznej żołnierzy KOP – tych którzy pomimo przytłaczającej przewagi Armii Czerwonej stawili opór, stając się kresowymi obrońcami II RP w 1939 roku.

Artur Ochał, Tarcza II Rzeczypospolitej. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939, Warszawa 2018, 440 s., ISBN: 978-83-8098-416-5

Znadniemna.pl za Kresy24.pl/Feliks Koperski

27 września, 2018

0 Comments

Nową książkę, a raczej bogato ilustrowany album „Tarcza II Rzeczypospolitej. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939” mjr dr Artura Ochała z Archiwum Straży Granicznej opublikował Instytut Pamięci Narodowej. [caption id="attachment_33544" align="alignnone" width="500"] Okładka albumu „Tarcza II Rzeczypospolitej. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939”, fot.: Kresy24.pl[/caption] Autor już wcześniej dał się poznać

Historia, Z-SUPERNEWS, Ziemia Witebska

„Dziadek w polskim mundurze”: Michał Kamieński

Nasz czytelnik i autor Igor Stankiewicz ma niezwykle zasłużonych przodków. Biogram jednego z nich – Piotra Kamieńskiego, będącego rodzonym bratem prababci Igora Stankiewicza, już został opisany w ramach naszej akcji. Igor Stankiewicz postanowił opowiedzieć nam jednak także o innym przedstawicielu rodu Kamieńskich, z którego się wywodzi – kuzynie Piotra Kamieńskiego, zawodowym wojskowym, majorze Wojska Polskiego, Dowborczyku i wybitnym przedwojennym artyście-rzeźbiarzu Michale Kamieńskim.

Michał Kamieński, major Wojska Polskiego podczas służby w 8. Dywizjonie Samochodowym. 1920 rok

Igor Stankiewicz sam sporządził biogram swojego sławnego krewnego, udostępniając redakcji fotokopie dokumentów bohatera, jego zdjęcia i inne ilustracje, obrazujące dokonania Michała Kamieńskiego.

Zapraszamy do lektury:

Michał Kamieński urodził się 13 sierpnia 1893 roku w zaścianku Glakowo w ujeździe orszańskim Imperium Rosyjskiego w rodzinie szlacheckiej Aleksandra Kamieńskiego herbu Rola i Michaliny z Burło-Budzickich.

Rodzice Michała posiadali w Glakowie 29 dziesięcin (1 dziesięcina = 1,09252 hektara – red.) ziemi i należeli do ludzi zamożnych raczej ponadprzeciętnie. Michał miał czworo rodzeństwa – dwie siostry Jadwigę i Aleksandrę (rozstrzelana w 1938 roku przez NKWD za „działalność kontrrewolucyjną”) oraz dwóch braci Konstantego (został oficerem Polskich Sił Powietrznych, pilotem – zmarł w 1981 roku w Polsce) i Mikołaja (represjonowany w 1937 roku przez władzę sowiecką).

Aleksandrowi i Michalinie Kamieńskim bardzo zależało na tym, żeby ich dzieci zdobyły dobre wykształcenie. Jeszcze przed wybuchem I wojny światowej, w maju 1914 roku, nasz bohater ukończył Połocki Korpus Kadetów, a w sierpniu tegoż roku został wcielony do Armii Rosyjskiej, otrzymując stopień podporucznika. Młody podporucznik został skierowany przez dowództwo do Pawłowskiej Szkoły Wojskowej w Sankt-Petersburgu, a po jej ukończeniu w grudniu 1914 roku – wyjechał na front.

Podczas walk z wojskami Austro-Węger i Niemiec w składzie 3. Armii Michał Kamieński był dwukrotnie ciężko ranny. 20 lipca 1915 roku pod Chełmem, kiedy wojska rosyjskie przeszły do kontrofensywy, młody podporucznik doznał urazu głowy. Za udział w tym boju został odznaczony Orderem Świętej Anny IV klasy z napisem „Za odwagę”.

Zaświadczenie o odbyciu kursu leczenia w rosyjskim szpitalu wojskowym

Druga kontuzja zdarzyła się naszemu bohaterowi w trakcie osławionej Ofensywy Brusiłowa w Galicji podczas boju koło wsi Świniuchy, do którego doszło 3 września 1916 roku. Za udział w tym boju Michał Kamieński został odznaczony orderami: Świętego Stanisława z mieczami i kokardą oraz Świętej Anny III klasy z mieczami i kokardą.

Zaświadczenie lekarskie o drugiej kontuzji podporucznika Armii Rosyjskiej Michała Kamieńskiego

W roku 1917 z inicjatywy Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego na terenie Białorusi zaczęto formowanie 1. Korpusu Polskiego pod dowództwem generała Józefa Dowbor-Muśnickiego. Do Korpusu zaciągali się żołnierze i oficerowie Rosyjskiej Armii, mający polskie pochodzenie. 21 listopada 1917 w Mińsku do Korpusu przystąpił także i nasz bohater.

Po antybolszewickim buncie oraz po rezygnacji z rozformowania i demobilizacji składu osobowego Korpusu, formacja ta wycofała się w rejon Bobrujska i Słucka, aby nieco później przy wsparciu wojsk niemieckich i oddziałów Wielkiej Rady Białoruskiej 1. Korpus przeszedł do natarcia. 20 lutego 1918 roku „Dowborczycy” zdobyli Mińsk, wypędzając z niego bolszewików. Michał Kamieński służył w 1. Korpusie aż do momentu jego rozformowania w maju 1918 roku. Wraz z innymi kolegami-dowborczykami wyjechał do Warszawy, gdzie wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej (POW).

Michał Kamieński (w ciemnym mundurze w środkowym rzędzie) jako członek Polskiej Organizacji Wojskowej . 20 listopada 1918r./Foto z archiwum Ewy Partygi

Jako członek POW Michał Kamieński pomagał w internowaniu austriackich i niemieckich żołnierzy i deportowaniu ich z terenu Polski.

Po ogłoszeniu w listopadzie 1918 roku przez Polskę Niepodległości POW stała się ramieniem zbrojnym odrodzonej Rzeczypospolitej, a jej członkowie stanowili zasób kadrowy powstającego Wojska Polskiego. Michał Kamieński został oficerem Wojsk Technicznych i Samochodowych, otrzymując przydział do 8. Dywizjonu Samochodowego. Po wielu latach służby w wojsku, we wrześniu 1928 roku, w stopniu majora nasz bohater przeszedł w stan spoczynku i skupił się na swojej pasji artystycznej – malarstwie i rzeźbieniu posągów.

Jeszcze przed I wojną światową Michał Kamieński uczęszczał w Sankt-Petersburgu na zajęcia z rzeźby i malarstwa do profesorów sztuk plastycznych Władimira Beklemiszewa i Ilji Ginzburga. W Warszawie nasz bohater doskonalił warsztat artystyczny pod kierunkiem wybitnego polskiego rzeźbiarza Piusa Welońskiego.

Michał Kamieński jest autorem wielu posągów, popiersi i obrazów, w tym – portretów i rzeźbionych podobizn wybitnych ludzi, których często znał osobiście. Namalował m.in. portrety marszałków Jozefa Piłsudskiego oraz Ferdinanda Focha, a także generałów Józefa Dowbor-Muśnickiego, Władysława Sikorskiego. Michał Kamieński stworzył także znane obrazy, m.in. : „Śmierć ułana polskiego”, rysunek „Dowborczycy w Rosji 1917-1918” i inne.

Autoportret Michała Kamieńskiego

Rysunek „Dowborczycy w Rosji 1917-1918”

Jako artysta Michał Kamieński najbardziej się spełnił jednak w rzeźbie. Rzeźbił zarówno w brązie jak i w marmurze. Spod jego dłuta wyszły prawdziwe arcydzieła. Wyrzeźbił na przykład popiersie Napoleona (odtworzone w 2011 roku na Placu Powstańców w Warszawie), zaprojektował i wykonał: pomnik Dowborczyków, obrazujący żołnierza 1. Korpusu Polskiego w Rosji (znajduje się na terenie Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie), kompozytora, pianisty i dyplomaty Ignacego Jana Paderewskiego (zdobi Park Ujazdowski w Warszawie), Tadeusza Kościuszki. Rzeźby Michała Kamieńskiego przedstawiają wizerunki wielu bohaterów odrodzonej Polski, m.in.: Marszałka Józefa Piłsudskiego, Franciszka Żwirki i innych.

Pomnik Dowborczyków, obrazujący żołnierza 1. Korpusu Polskiego w Rosji

Rzeźba w brązie dłuta artysty rzeźbiarza Michała Kamieńskiego przedstawiająca popiersie Józefa Piłsudskiego (widok z profilu). 1935 rok

Rzeźba w brązie dłuta artysty rzeźbiarza Michała Kamieńskiego przedstawiająca popiersie Józefa Piłsudskiego. 1935 rok

Popiersie Napoleona (odtworzone w 2011 roku na Placu Powstańców w Warszawie)

Pomnik kompozytora, pianisty i dyplomaty Ignacego Jana Paderewskiego

Rzeźba dłuta artysty rzeźbiarza Michała Kamieńskiego przedstawiająca popiersie Franciszka Żwirki

Rzeźba dłuta artysty rzeźbiarza Michała Kamieńskiego „Żołnierz polski”

Zarówno będąc w wojsku, jak i robiąc karierę artysty, Michał Kamieński utrzymywał bliskie relacje ze swoim rodzonym bratem Konstantym i kuzynem Piotrem, którzy zaciągnęli się do Wojska Polskiego w 1919 roku i służyli w Siłach Powietrznych.

Michał Kamieński (stoi po lewej) z bratem Konstantym i jego żoną Konstancją (siedzą po prawej) w Warszawie w 1930 roku

Na prośbę Konstantego Kamieńskiego w 1937 roku w Toruniu, niedaleko miejsca stacjonowania III Batalionu Aeronautycznego (w którym służył Piotr Kamieński) Michał zaprojektował i wykonał ukazujący wzlatającego orła – pomnik ku czci pilotów balonów powietrznych i żołnierzy Wojsk Aeronautycznych, poległych w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Pomnik niebawem został odsłonięty, ale niestety nie przetrwał, gdyż w 1939 roku zniszczyli go hitlerowcy.

Pomnik Żołnierzy Wojsk Balonowych autorstwa Michała Kamieńskiego. Toruń, 1937r.

Toruń, 8 maja 1937 r. Uroczystość odslonięcia Pomnika Żołnierzy Wojsk Balonowych dluta Michała Kamieńskiego

Na rok przed wybuchem II wojny światowej Michał Kamieński zamieszkał w Warszawie przy ulicy Flory 1, lokal 8. Przeżył tam prawie całą okupację niemiecką, aż w czasie Powstania Warszawskiego został schwytany przez Niemców, rozstrzelany i pogrzebany w nieznanym miejscu.

Artykuł o Michale Kamieńskim w encyklopedii

Michał Kamieński nie był żonaty, a więc nie pozostawił po sobie potomstwa.

O upamiętnienie swojego wybitnego wujka zadbał już po wojnie Bogdan Kamieński – syn Konstantego, brata Michała Kamieńskiego. Na nagrobku, stojącym na mogile ojca na Cmentarzu Powązkowskim, Bogdan Kamieński dopisał inskrypcję:

„SYMB. MICHAŁ KAMIEŃSKI 1892-1944”.

Cześć Jego Pamięci!

Znadniemna.pl na podstawie materiałów i opracowań, udostępnionych przez Igora Stankiewicza, potomka rodziny Kamieńskich

26 września, 2018

1 Comment

Społeczeństwo, Z-SUPERNEWS, Ziemia Grodzieńska

Białoruska opozycja solidaryzuje się z Biełsatem

– Jedynym na Białorusi niezależnym źródłem informacji w formacie telewizyjnym – nazwali Biełsat we wtorkowym oświadczeniu liderzy białoruskich partii opozycyjnych: Wital Rymaszeuski z Białoruskiej Chrześcijańskiej Demokracji, Mikałaj Kazłou ze Zjednoczonej Partii Obywatelskiej, Juryj Hubarewicz z Ruchu o Wolność oraz szef niezależnego związku zawodowego REP Hienadź Fiadynicz.

Autorzy oświadczenia wskazują, że Biełsat w ciągu dziesięciu lat funkcjonowania zdobył stałe i ciągle rosnące grono widzów, chociaż pracuje w warunkach „nieustannych represji wobec dziennikarzy”.

– Kary, ograniczanie wyjazdów za granicę, a nawet ograniczanie wolności, regularne odmowy akredytacji na Białorusi, bezpodstawne oskarżenia i zatrzymania – wymieniają te represje liderzy opozycji centroprawicowej.

Dodają, że w ciągu ostatniego roku władze zwiększyły presję na media niepaństwowe, ograniczając dostęp do portali Biełorusskij Partizan i Karta ’97, wszczynając postępowanie karne wobec dziennikarzy agencji BiełaPAN i portalu TUT.by.

– Jednak wyjątkowo często i regularnie w ostatnim czasie to właśnie Biełsat staje się obiektem kampanii dyskredytacji i prowokacji ze strony oficjalnych mediów białoruskich i rosyjskich – zaakcentowano w oświadczeniu. – W tej sytuacji pozostajemy wdzięczni społeczeństwu obywatelskiemu, obywatelom i politykom Polski za wsparcie dla powstania tego projektu i jego konsekwentne wspieranie, niezależnie od zmian politycznych – napisali opozycjoniści, dodając, że ma on „wpływ nie do przecenienia” na zwiększenie poziomu świadomości i demokratyzację społeczeństwa białoruskiego.

Wital Rymaszeuski zwrócił uwagę, że w minionym roku atakowane były z tych czy innych powodów praktycznie wszystkie media niezależne, wykorzystywano różne preteksty i w efekcie wyrządzało to szkodę każdej z redakcji.

– Tym razem pretekst również nie jest adekwatny do tej skali kampanii dyskredytacji, jaka toczy się wobec kanału (Biełsatu) i jego kierownictwa – napisał polityk chrześcijańskiej demokracji, wzywając do wsparcia tej telewizji.

W ubiegły czwartek Iwan Szyła, mieszkający w Mińsku pracownik Biełsatu poinformował, że został zwolniony za umieszczenie na Facebooku zdjęcia Andrzeja Dudy z Donaldem Trumpem. Na zdjęciu – szeroko rozpowszechnianym w sieciach społecznościowych – widać prezydenta Dudę stojącego przy biurku, za którym siedzi amerykański prezydent. Fotografia została opatrzona przez Szyłę podpisem: „z lewej strony – prezydent Polski”.

Telewizja Biełsat zwolniła Szyłę za uporczywe naruszanie zasad etyki zawodowej. Dyrektor Agnieszka Romaszewska-Guzy, a także inni przedstawiciele stacji zarzucili Szyle wpisywanie się w kremlowską narrację i w polskie podziały polityczne – m.in. ze względu na prześmiewczy charakter podpisu pod zamieszczonym zdjęciem.

W białoruskich kręgach niezależnych i opiniotwórczych, zwłaszcza w sieciach społecznościowych, sprawa wywołała dość burzliwą dyskusję na temat wolności słowa, cenzury, a także zachowania dziennikarzy w mediach społecznościowych. Pojawił się szereg krytycznych komentarzy na temat decyzji władz Biełsatu, zarzuty stosowania cenzury i łamania zasad wolności słowa.

Agnieszka Romaszewska-Guzy nie ukrywa, że doszło do próby dyskredytacji kanału.

– Faktem jest, że po raz pierwszy od 11 lat udało się rozkręcić taką kampanię przeciwko Biełsatowi. Nie mam narzędzi, by zbadać, na ile to było inspirowane, a na ile zadziałał mechanizm sieci społecznościowych – mówi dyrektor Biełsatu. – Słowa liderów opozycyjnych dowodzą, że Biełsat wyrobił sobie markę i jest uważany za ważne medium w przestrzeni społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi, a bez Biełsatu z tą niezależną informacją może być kiepsko.

Znadniemna.pl za belsat.eu według PAP

26 września, 2018

0 Comments

Deklarację solidarności z naszą telewizją opublikowały we wtorek cztery partie opozycyjne Białorusi. Jest to, jak informują, reakcja na „kampanię przeciwko Biełsatowi” trwającą w mediach społecznościowych. – Jedynym na Białorusi niezależnym źródłem informacji w formacie telewizyjnym – nazwali Biełsat we wtorkowym oświadczeniu liderzy białoruskich partii opozycyjnych: Wital

Kultura, Z-SUPERNEWS, Ziemia Mińska

„Mickiewicz łączy” – czytanie „Pana Tadeusza” w Mińsku

Wydarzenie literacko-muzyczno-teatralne pt. „Mickiewicz łączy” odbyło się 22 września, z okazji obchodzonej w tym roku 220. rocznicy urodzin Adama Mickiewicza, w Domu Przyjaźni w Mińsku.

Tomasz Adamski, dyrektor Instytutu Polskiego w Mińsku

Spotkanie z okazji jubileuszu urodzin polskiego Wieszcza narodowego, polegało na czytaniu fragmentów sztandarowego dzieła Poety – poematu „Pan Tadeusz” przez literatów, tłumaczy, ludzi kultury i sztuki, dyplomatów, studentów polonistyki oraz osoby, uczące się języka polskiego w różnych ośrodkach edukacyjnych. Czytanie odbywało się w trzech językach – polskim, białoruskim i litewskim.

Zainaugurowało czytania „Pana Tadeusza” przemówienie Tomasza Adamskiego, dyrektora Instytutu Polskiego w Mińsku, będącego współorganizatorem wydarzenia obok Białoruskiej Fundacji Kultury. Tomasz Adamski podziękował zgromadzonym za liczne przybycie i chęć spędzenia sobotniego popołudnia wspólnie z najwybitniejszym dziełem polskiego Wieszcza narodowego, którego twórczość, jak mało która, łączy narody Polski, Białorusi i Litwy.

Czytanie „Pana Tadeusza” rozpoczęto od wspólnego recytowania inwokacji do poematu. Słowa „Litwo! Ojczyzno moja!…” zabrzmiały jednocześnie w trzech językach. Każdy z uczestników spotkania otrzymał bowiem zawczasu kartki z tekstem inwokacji w języku oryginału oraz w tłumaczeniach na języki białoruski i litewski.

Brzmiące w trzech językach czytanie inwokacji do „Pana Tadeusza” było pomysłem reżysera czytań Andreja Sauczanki. Osiągnięty efekt okazał się niezwykle ciekawy, gdyż czytanie nie przypominało występu chóralnego, tylko rozmowy, prowadzonej przez każdego z uczestników czytań z Wieszczem i samym sobą, rozmowy bardzo osobistej i wzruszającej. Po odczytaniu przez publiczność inwokacji inicjatywę przejął zespół aktorski w składzie: Paweł Harłanczuk, Swietłana Anikiej oraz ich koledzy z ekipy „Tutejszego Teatru”.

Andrej Sauczanka

Swietłana Anikiej

W dalszej odsłonie czytań najwybitniejsze dzieło Adama Mickiewicza czytali również: Marcin Wojciechowski, I Radca Ambasady RP w Mińsku, Tadeusz Strużecki, przewodniczący Białoruskiej Fundacji Kultury, ambasador Republiki Litewskiej w Republice Białorusi Andrius Pulokas, attaché ds. kultury litewskiej ambasady w Mińsku Mindaugas Gabrenas, Przewodniczący Białoruskiego Związku Malarzy Ryhor Sitnica, nauczyciele języka polskiego, działacze oświatowi, studenci i uczniowie ośrodków edukacyjnych, w których jest wykładany język polski.

I Radca Ambasady RP w Mińsku Marcin Wojciechowski

Ksiądz dziekan Władysław Zawalniuk

Tadeusz Strużecki, przewodniczący Białoruskiej Fundacji Kultury

Attaché ds. kultury litewskiej ambasady w Mińsku Mindaugas Gabrenas

Pod koniec spotkania białoruscy literaci i działacze społeczni Włodzimierz Giler i przybliżyli zgromadzonym sylwetkę jednego z tłumaczy „Pana Tadeusza” na język białoruski – Piotra Bitela, który znał tekst poematu na pamięć i przetłumaczył go, odsiadując wyrok w łagrach stalinowskich, i zapisując tekst tłumaczenia na workach od cementu.

Włodzimierz Giler

Jazep Januszkiewicz

Czytaniom „Pana Tadeusza” w Mińsku towarzyszyło tło muzyczne zapewnione przez muzyków: Kanstancina Jaśkowa, Siarżuka Douguszawa oraz zespół „VuRaj”.

Paulina Juckiewicz z Mińska

25 września, 2018

1 Comment

Wydarzenie literacko-muzyczno-teatralne pt. „Mickiewicz łączy” odbyło się 22 września, z okazji obchodzonej w tym roku 220. rocznicy urodzin Adama Mickiewicza, w Domu Przyjaźni w Mińsku. [caption id="attachment_33496" align="alignnone" width="480"] Tomasz Adamski, dyrektor Instytutu Polskiego w Mińsku[/caption] Spotkanie z okazji jubileuszu urodzin polskiego Wieszcza narodowego, polegało na czytaniu

Historia, Z-SUPERNEWS, Ziemia Mińska

Prezentacja „Zapomnianego Korpusu” w mińskiej siedzibie ZPB

Przemawia dr Igor Mielnikow

Przybliżając zgromadzonym na prezentacji okoliczności formowania I korpusu Polskiego historyk opowiedział o złożonej sytuacji geopolitycznej i wewnątrz rosyjskiej, towarzyszącej powstaniu tej formacji wojskowej. Przypomniał, że I Korpus Polski został sformowany 24 lipca 1917 roku na terenie Białorusi z żołnierzy polskiego pochodzenia, odbywających służbę w armii Imperium Rosyjskiego. W 1918 roku Korpus liczył 29 tysięcy żołnierzy, nazywanych „Dowborczykami” – od nazwiska dowódcy formacji generała Józefa Dowbor-Muśnickiego. De facto Korpus stał się kolebką kadry oficerskiej odradzającej się Rzeczypospolitej Polskiej. W formacji tej służył, biorąc czynny udział w jej powstaniu m.in. przyszły legendarny dowódca wojskowy i generał Władysław Anders. Żołnierzami Korpusu byli też m.in. przyszły polski polityk, dyplomata i publicysta Ignacy Matuszewski, a także generał Tadeusz Jastrzębski.

Sformowany, jako związek taktyczny, przeznaczony do walki z Niemcami, I Korpus Polski pod wpływem zmieniającej się sytuacji geopolitycznej i dojścia do władzy w Rosji bolszewików z woli swojego dowódcy stal się formacją zbrojną, przejawiającą coraz większą lojalność względem odradzającej się Polski. Nie przyjmując warunków stawianych polskim żołnierzom przez władzę bolszewicką, I Korpus podjął zbrojną walkę z oddziałami Gwardii Czerwonej, odnosząc na początku 1918 roku kilka spektakularnych zwycięstw, zdobywając 29 stycznia 1918 roku twierdzę w Bobrujsku, obsadzoną przez siedmiotysięczną załogę bolszewicką, a 19 lutego tegoż roku zajmując Mińsk Litewski.

Plan twierdzy Bobrujsk

Elementy umundurowania saperów polskich przy szczątkach znalezionych w twierdzy Bobrujsk

Korpus posiadał najbardziej współczesną technikę i broń pancerną

Igor Mielnikow, opowiadając o dziejach I Korpusu Polskiego, dużo uwagi poświęcił historii zdobytej przez „Dowborczyków” twierdzy w Bobrujsku, która de facto jest wielkim cmentarzem wojskowym. Historyk też o Polakach w wojsku carskim i o zakładanych przez służących w nim oficerów i żołnierzy polskiego pochodzenia legalnych i tajnych organizacjach. Niezwykle interesujące były także opowiadane przez Igora Mielnikowa losy ludzi, których biografie były powiązane z I Korpusem, jak chociażby los córki generała Dowbor-Muśnickiego Janiny Lewandowskiej, wojskowej lotniczki i jedynej kobiety – oficera, zamordowanej przez NKWD w Katyniu.

Książka Igora Mielnikowa pt. „Zapomniany Korpus”

Kopiec Dowborczyków w Bobrujsku

Historia twierdzy Bobrujsk

Cmentarz Dowborczyków w Warszawie

Dr Mielnikow chętnie odpowiadał na pytania publiczności, również te, związane z jego biografią i prowadzoną przez autora „Zapomnianego Korpusu” działalnością badawczą i inną. Okazało się, że swoje zamiłowanie do polskiej historii Igor Mielnikow zawdzięcza m.in. temu, że studiował historię na Uniwersytecie Warszawskim. Ważnym epizodem jego kariery stał się udział w produkcji filmu Jerzego Hoffmana pt. „Bitwa Warszawska” w charakterze konsultanta. Igor Mielnikow opowiedział także o swoim nowym projekcie, dotyczącym okresu kampanii wrześniowej 1939 roku i II wojny światowej na terenie współczesnej Białorusi. Autor „Zapomnianego Korpusu” nie ukrywał, że wiele realizowanych przez niego projektów jest mocno wspieranych przez środowiska mieszkających na Białorusi Polaków oraz polskie instytucje i organizacje. W znacznej mierze dzięki polskiemu wsparciu okazało się możliwe m.in. wydanie książki, która stała się tematem spotkania.

Rozmowa o historii I Korpusu Polskiego w Rosji, która odbyła się przy okazji prezentacji książki Igora Mielnikowa pt. „Zapomniany Korpus”, stała się doskonałym wstępem do planowanej na 29 września w siedzibie Oddziału ZPB w Mińsku (Kalwaryjska, 1) konferencji naukowej pt. „Gen. Józef Dowbor-Muśnicki i I Korpus Polski. Rola i znaczenie w historii Polski i Białorusi”. Rozpoczęcie konferencji jest planowane na godzinę 10.00. Zapraszamy!

Paulina Juckiewicz z Mińska

25 września, 2018

0 Comments

Swoją nową książkę pt. „Zapomniany Korpus”, opisującą historię I Korpusu Polskiego w Rosji, zaprezentował 21 września w siedzibie Oddziału Związku Polaków na Białorusi w Mińsku autor książki znany białoruski badacz okresu międzywojennego, dr Igor Mielnikow. [caption id="attachment_33479" align="alignnone" width="480"] Przemawia dr Igor Mielnikow[/caption] Przybliżając zgromadzonym na prezentacji

Oświata, Wiadomości z Polski, Z-SUPERNEWS

Polonijna Rada Konsultacyjna podsumowała Zjazd Polonii i Polaków z Zagranicy

Polonijna Rada Konsultacyjna przy marszałku Senatu obradowała 24 września 2018 r. w Senacie już po raz czwarty. Rozmawiano o stanie nauczania języka polskiego na świecie i sposobach na jego poprawę, angażowaniu młodych w działalność polonijną oraz podsumowano V Światowy Zjazd Polonii i Polaków z Zagranicy.

Na posiedzeniu Polonijnej Rady Konsultacyjnej obecni byli także przewodnicząca Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą senator Janina Sagatowska, wiceminister spraw zagranicznych Andrzej Papierz oraz minister Adam Kwiatkowski z Kancelarii Prezydenta.

Podsumowano V Światowy Zjazd Polonii i Polaków z Zagranicy, który odbył się w Warszawie w dniach 20 – 23 września 2018 r. Marszałek Senatu podkreślił, że było to wydarzenie o szczególnej randze, gdyż zostało zorganizowane w roku setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Zwrócił także uwagę na skalę Zjazdu. Wzięło w nim udział około 600 przedstawicieli Polonii z 40 krajów. Zdaniem Stanisława Karczewskiego wśród uczestników było stosunkowo mało młodzieży. Zaznaczył, że obok edukacji, potrzeba angażowania młodych rodaków mieszkających za granicą w sprawy Polonii jest najważniejszym wyzwaniem. „Zorganizujemy zjazd młodej Polonii, która będzie współpracowała z nami i z naszymi następcami w przyszłości” – zapowiedział marszałek.

Prof. Jolanta Tambor z Uniwersytetu Śląskiego przedstawiła wyniki badań dotyczących nauczania i promocji języka polskiego w świecie. Celem rocznych badań, prowadzonych wspólnie z prof. Władysławem Miodunką, było przygotowanie kompleksowej oceny nauczania języka polskiego za granicą na wszystkich poziomach edukacji, promocja języka polskiego i wskazanie kierunków działań oraz ich koordynacja. Autorzy opracowania wskazali główne problemy i sposoby ich rozwiązania. „Niektóre kwestie wymagają systemowych zmian, ale są także inne, do których wystarczą doraźne środki. Rekomendacje daliśmy dla jednych i drugich” – powiedziała prof. Tambor. „Nikogo na tej sali nie trzeba przekonywać o znaczeniu nauczania języka polskiego dla Polaków mieszkających poza granicami” – oceniła. Wskazała, że „język jest widoczny w przestrzeni publicznej” nie można o nim myśleć w oderwaniu od kultury i historii. Dlatego na poziomie nauczania akademickiego należy zabiegać o powstawanie lektoratów języka polskiego i przede wszystkim rozwój katedr filologii polskiej na światowych uczelniach.

Maria Szonert Binienda, wiceprezes Kongresu Polonii Amerykańskiej do Spraw Polskich przyznała, że na uczelniach w Stanach Zjednoczonych, język polski jest często marginalizowany. Jest on najczęściej wykładany jako element slawistyki. A istniejące katedry polonistyczne, nie są rozwijane i powoli przestają funkcjonować.

Od lewej: mec. Maria Szonert-Binienda, konsul honorowa RP w Ohio (USA), prezes Związku Polaków na Białorusi Andżelika Borys i Tadeusz Adam Pilat, prezydent Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych

Z przytoczonych badań wynika, że w szokłach poniżej poziomu akademickiego język polski jest obecny w systemach edukacji niektórych tylko krajów. Najczęściej jest nauczany w tzw. szkolnych punktach konsultacyjnych działających przy ambasadach. Zdaniem prof. Jolanty Tambor potrzebna jest zmiana nazwy tych placówek i zrównanie ich statutu ze szkołami, co jest planowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych na początek 2019 r. Podkreśliła, że kluczowym elementem usprawniania polonijnej oświaty jest dokształcanie nauczycieli, odpowiednie ich wynagradzanie. Obok potrzeby podnoszenia ich kompetencji wymieniła także tworzenie materiałów edukacyjnych i podręczników dostosowanych do poziomu uczniów i miejsca ich zamieszkania, a także wyposażenia pomieszczeń do nauki.

Halina Csúcs Lászlóné, rzeczniczka narodowości polskiej w Zgromadzeniu Narodowym Węgier oceniła, że nauczanie języka polskiego na poziomie szkoły podstawowej dobrze funkcjonuje. Jednak „nasza oświata się kończy na podstawowej” – przyznała. Jej zdaniem największym problemem jest brak nauczycieli, szczególnie zbyt mała liczba nauczycieli delegowanych do pracy za granicą. Podobnego zdania był ksiądz Zdzisław Malczewski – rektor Polskiej Misji Katolickiej w Brazylii. Zaznaczył, że dostrzega taką potrzebę szczególnie poza dużymi ośrodkami, gdzie znajomość języka przekazywana jest dzieciom dzięki rodzicom i dziadkom.

O nauce języka polskiego, jako ojczystego, w szkołach mówił Tadeusz Pilat, prezydent Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych, ze Szwecji. Mówił, że ten rodzaj edukacji uwzględnia również naukę polskiej geografii, historii czy kultury. W Szwecji koszty nauczania pokrywane są przez państwo z pieniędzy podatników. „Należy tę idee propagować i rozszerzać na inne kraje” – podkreślił. Wspomniał, że podobne rozwiązania funkcjonują już m. in w Norwegii czy niektórych niemieckich landach.

Skład Polonijnej Rady Konsultacyjnej został uzupełniony o prof. Marka Rudnickiego, przedstawiciela Polonii amerykańskiej, wywodzącego się z chicagowskiego, najliczniejszego na świecie, środowiska polonijnego. Prof. Rudnicki zastąpił Adama Bąka, prezesa Adam M. Bak Foundation ze Stanów Zjednoczonych.

Polonijna Rada Konsultacyjna przy obecnym marszałku Senatu została powołana uchwałą Senatu na początku lipca 2015 r. Jej zadaniem jest m.in. wyrażanie opinii na temat projektów ustaw i uchwał związanych z Polonią. Członków Rady powołuje i odwołuje marszałek Senatu spośród osób reprezentujących organizacje polonijne i polskie z zagranicy; pełnią oni swoją funkcję honorowo. Kadencja Rady trwa jedną kadencję Senatu. Marszałek zwołuje posiedzenie Rady przynajmniej raz w roku i sam przewodniczy jej obradom. Marszałek może zasięgać opinii członków Rady w trybie obiegowym, bez zwoływania posiedzenia.

Znadniemna.pl za senat.gov.pl

25 września, 2018

1 Comment

Historia, Z-SUPERNEWS, Ziemia Grodzieńska

W hołdzie obrońcom Grodna we wrześniu 1939 roku

Działacze Związku Polaków na Białorusi wspólnie z pracownikami Konsulatu Generalnego RP w Grodnie w piątek, 21 września, uczcili pamięć obrońców grodu nad Niemnem, którzy przez trzy dni, 20 -22 września 1939 roku, odpierali atak sowieckiego najeźdźcy na miasto.

W ramach uroczystości, upamiętniających 79. rocznicę obrony Grodna przed Sowietami, grodzieńscy Polacy i dyplomaci złożyli kwiaty, zapalili znicze oraz pomodlili się na Cmentarzu Wojskowym w Grodnie przy Krzyżu Katyńskim i znajdującej się obok zbiorowej mogile obrońców miasta z 1939 roku.

Przemawia Andrzej Poczobut, członek Zarządu Głównego ZPB

W imieniu władz ZPB podczas uroczystości głos zabrał członek Zarządu Głównego organizacji Andrzej Poczobut. Przypomniał zgromadzonym o bohaterstwie mieszkańców grodu nad Niemnem, którzy w obliczu przewyższających sił wroga zachowali się jako prawdziwi patrioci i ludzie honoru, dla których poddanie się bez walki oznaczało hańbę.

Konsulowie RP w Grodnie Anna Pustuł i Andrzej Raczkowski

Konsulat Generalny RP w Grodnie na uroczystościach rocznicowych obrony Grodna przed Sowietami we wrześniu 1939 roku reprezentowali konsul Anna Pustuł oraz konsul Andrzej Raczkowski, który podziękował działaczom ZPB za pielęgnowanie pamięci o bohaterach, dzięki których ofierze Polacy Grodna mają powody do dumy.

Po uroczystości na Cmentarzu Wojskowym Polacy Grodna modlili się za dusze obrońców miasta we wrześniu 1939 roku podczas zamówionej w tej intencji Mszy św. w Kościele Znalezienia Krzyża Świętego (Pobernardyńskim).

Znadniemna.pl

25 września, 2018

0 Comments

Społeczeństwo, Z-SUPERNEWS, Ziemia Grodzieńska

Smorgońskie władze wycofują się z żądania usunięcia tablicy ku czci żołnierzy AK

Władze Smorgoni, które skierowały do komitetu parafialnego parafii Matki Bożej Różańcowej w Sołach pismo z żądaniem usunięcia z ich kościoła tablicy, upamiętniającej żołnierzy 9. Oszmiańskiej Brygady Armii Krajowej, oświadczyły, że jedynie „rekomendowały” usunięcie upamiętnienia.

Tablica ku czci żołnierzy 9. Oszmiańskiej Brygady AK w kościele w Sołach

O tym, że tablica ku czci żołnierzy AK z kościoła w Sołach nie zostanie usunięta poinformował na facebooku Andrzej Poczobut, członek działającego przy Związku Polaków na Białorusi Komitetu Ochrony Zabytków i Miejsc Pamięci Narodowej. Poczobut napisał, że rozmawiał z szefową działu ideologii Smorgońskiego Rejonowego Komitetu Wykonawczego, która oznajmiła, że publikowane przez nas pismo do komitetu parafialnego, zawierało jedynie „rekomendację”, a nie żądanie.

Według Poczobuta zażegnanie zagrożenia usunięcia tablicy jest skutkiem właściwej postawy „księdza proboszcza parafii w Sołach, komitetu parafialnego, a także polskiej dyplomacji”.

Jak poinformował portal Kresy24.pl, w sprawie pozostawienia na miejscu tablicy ku czci żołnierzy AK interweniował wiceszef polskiego MSZ Andrzej Papierz. „Według naszych informacji, interwencja wiceszefa polskiej dyplomacji ostudziła zapędy smorgońskich władz” – napisały Kresy24.pl, przypominając, że komitet parafialny i tak nie miał zamiaru się podporządkować „rekomendacji” ideologów ze Smorgoni.

„Mam nadzieję, że na jakiś czas mamy więc spokój. Ale czy na długo?” – podsumowuje na facebooku zaistniałą sytuację Andrzej Poczobut.

Znadniemna.pl

24 września, 2018

0 Comments