Standard Blog Whole Post - Portal Polaków na Białorusi

94 lata temu zmarł w Bydgoszczy sługa Boży Edward Woyniłłowicz

Jednym z najbardziej charakterystycznych zabytków Mińska jest rzymskokatolicki kościół pw. Świętych Szymona i Heleny. Zbudowany w latach 1905-1910 z nieotynkowanej, sprowadzonej spod Częstochowy czerwonej cegły, przyciąga wzrok neoromańskim stylem. Fundatorem świątyni był Sługa Boży Edward Woyniłłowicz, ziemianin, strażnik polskości na wschodnich rubieżach dawnej Rzeczpospolitej, dobry gospodarz i pobożny katolik. 94 lata temu, 16 czerwca 1928 r. w Bydgoszczy przestało bić serce wielkiego Polaka.

Najbardziej znana świątynia katolicka Mińska, ufundowana przez sługę Bożego Edwarda Woyniłłowicza

Edward Woyniłłowicz (1847-1928) urodził się w Ślepiance Wielkiej (dzisiaj w granicach Mińska), należał do herbu Syrokomla, dziadkowie ze strony matki Michalina z Moniuszków i Edward Wańkowiczowie. Matecznikiem rodziny od 1661 r. były Sawicze – kilkadziesiąt kilometrów na wschód od Nieświeża. Ze strony ojca rodzina miała powiązania z Radziwiłłami.

Od 1888 r. Edward Woyniłłowicz był prezesem Koła Polskiego w Radzie Państwa w Dumie, czyli w parlamencie Imperium Rosyjskiego, wiceprezesem Mińskiego Towarzystwa Rolniczego. Premier Piotr Stołypin nazwał go „Mińskim Bismarckiem”. Po rodzinnym dramacie utraty dwójki swoich dzieci – syna Symeona (Siemki) i córki Heleny, Edward dla ich uczczenia postanowił wybudować w Mińsku kościół katolicki pod wezwaniem św. Szymona i św. Heleny (1910), który cudem nie był zniszczony (mieścił się w nim Dom Kina, restauracja, sala projekcyjna do zamkniętych pokazów filmowych dla partyjnej nomenklatury) i teraz jest wizytówką Mińska. Woyniłłowicz znany jest także jako fundator pierwszego białoruskiego wydawnictwa „Zahlanie sonca i u nasza vakonca”, czasopism „Łuczynka” i „Sacha” oraz gazety „Nasza Niwa”. Był przeciwny postanowieniom Traktatu Ryskiego, na którym zapadła decyzja o aneksji części Białorusi w skład ZSRR. Woyniłłowicz musiał opuścić Ojczyznę, osiadł w Bydgoszczy (1921-1928), gdzie został pochowany, a na jego grobie widniał bolesny w wymowie napis: „Traktatem ryskim z swej ziemi wygnany, deptać musiałem obce łany”.

Edward Woyniłłowicz jako student

W 2006 roku, za zgodą władz kościelnych, ministerstwa spraw zagranicznych Białorusi i Polski doczesne szczątki polskiego ziemianina z Kresów zostały sprowadzone z Bydgoszczy do Mińska. 11 czerwca 2006 roku w kościele św. Szymona i Heleny na Placu Niepodległości w Mińsku odbył się uroczysty pogrzeb. W 2016 roku na Białorusi ogłoszono rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego Edwarda Woyniłłowicza.

Mińsk, 11 czerwca 2006 roku. Uroczysty pogrzeb szczątków Edwarda Woyniłłowicza w Czerwonym Kościele

„Wspomnienia” Edwarda Woyniłłowicza aż do lat 90. były w ZSRR zakazane.

Edward Woyniłłowicz zasługuje na szczególną pamięć potomków. Kilkakrotnie podejmowano próby nadania jednej z ulic jego imienia. We wrześniu 2007 roku wreszcie to się udało – ulicy przy kościele nadano nazwę Edwarda Woyniłłowicza, jednak potem władze miasta cofnęły tę decyzję na polecenie Ministerstwa Sprawiedliwości Białorusi, więc nazwa ulicy została odwołana. W Bydgoszczy pamięć o wielkim synu narodów polskiego i białoruskiego została uczczona nadaniem skwerowi, znajdującemu się u zbiegu ulic Chodkiewicza i Ogińskiego, nazwy „skwer Edwarda Woyniłłowicza”. W Polsce żyją potomkowie dwóch sióstr Edwarda Woyniłłowicza – Gabrieli Mogilnickiej i Marii Bielskiej. W Bydgoszczy znajduje się spore archiwum fundatora stołecznego kościoła. W Muzeum Okręgowym w Bydgoszczy znajduje się siedemnastowieczny kabinet. To depozyt rodziny Woyniłłowicza przekazany tu po jego śmierci w 1928 r.

W 2011 roku w Polsce ukazała się książka Gizeli Chmielewskiej pt. „Cierń Kresowy. Opowieść o Edwardzie Woyniłłowiczu i jego rodzinie”. Na podstawie bogatego materiału archiwalnego autorka zaprezentowała w niej osobę wielkiego Polaka. W 2015 roku w stolicy Białorusi odbyła się prezentacja tej książki przetłumaczonej na język białoruski.

Gizela Chmielewska, autorka książki o Edwardzie Woyniłłowiczu. Mińsk, 2015 rok

– Obawiam się, że gdyby nie ten kościół, Woyniłłowicz na Białorusi pewnie byłby zapomniany, jak wielu innych, też bardzo zasłużonych dla tej ziemi Polaków – powiedziała wtedy portalowi Znadniemna.pl autorka książki.

Gizela Chmielewska była zafascynowana Woyniłłowiczem: – Zaczęło się od biogramu Woyniłłowicza w I tomie słownika biograficznego „Ziemianie Polscy XX wieku”. Kiedy go przeczytałam, z wielkim wstydem uświadomiłam sobie, że taki zasłużony człowiek mieszkał w moim mieście. A ja nie miałam o tym zielonego pojęcia! Postanowiłam nadrobić swoje zaległości w historii. Przeczytałam I tom jego wspomnień. Musiałam sprowadzić sobie egzemplarz z toruńskiej Biblioteki Uniwersyteckiej, bo w bydgoskiej bibliotece tej książki nie było. Potem pojechałam do Mińska, by zobaczyć kościół. I do Nieświeża, gdzie znajduje się tablica pamiątkowa, ufundowana Woyniłłowiczowi przez Radziwiłów.

W 2019 roku imię Edwarda Woyniłłowicza nadano Polskiej Szkole Społecznej przy ZPB w Mińsku.

Występ dzieci uczących się języka polskiego w szkółce przy Czerwonym Kościele. Później dzieci te uczęszczały do Polskiej Szkoły Społecznej im. Edwarda Woyniłłowicza przy ZPB w Mińsku

W obecnych czasach, kiedy tak wiele Polaków musiało opuścić Białoruś, niezmiennie budzą szacunek słowa niezwykłej pokory Edwarda Woyniłłowicza: „Obowiązek czynił mi nieraz życie ciężkim, ale wskazywał drogę i cel ostateczny. Sprawiedliwość Boża jest inna niż sprawiedliwość ludzka. Bóg odebrał, co kiedyś nam dał, widocznie nie byliśmy warci tego szczęścia, któreśmy posiadali. Tak Bóg chciał.” Podsumowaniem życia Edwarda Woyniłłowicza może być fragment przemówienia wygłoszonego podczas jego pogrzebu w 1928 r. przez mec. Żuromskiego: „W osobie jego poznałem takiego człowieka, o jakim tylko dotychczas czytałem, poznałem doskonałego chrześcijanina, wielkiego patriotę i mędrca, który potęgą woli potrafił wznieść swego ducha na takie wyżyny, na których nie ma już materialistycznego pojęcia o szczęściu, na których ruina majątkowa nie jest nieszczęściem, a zbogacenie się nie jest szczęściem, lecz panuje tylko miłość Boga, bliźniego i Ojczyzny, oraz poczucie spełnionego obowiązku”.

Marta Tyszkiewicz

17 czerwca, 2022

0 Comments

Kultura, Wiadomości z Polski, Z-SUPERNEWS

Ósma trasa koncertowa laureatów i przyjaciół Festiwalu Piosenki Anny German „Eurydyka”

Ósmy rok z rzędu w trasę koncertową po Polsce wyruszyli laureaci i przyjaciele Festiwalu Piosenki Anny German „Eurydyka”. Festiwal, którego początki sięgają 2013 roku, do roku 2020 był jednym z najbardziej prestiżowych konkursów wokalnych na Białorusi.

Musiał się przenieść do Polski ze względu na ograniczenia pandemiczne oraz sytuację polityczną na Białorusi i falę represji, która dotknęła większość inicjatyw społecznych, również kulturalnych, a reżim dyktatorski Aleksandra Łukaszenki wybrał sobie za ofiarę między innymi polską mniejszość narodową, ze środowiskiem której związane były początek oraz rozwój Festiwalu „Eurydyka”.

Festiwal przybliżał postać i twórczość wybitnej polskiej piosenkarki Anny German oraz promował młodych, utalentowanych muzycznie ludzi, wywodzących się ze środowisk polskich na Białorusi.

Wydarzenie cieszyło się dużym zainteresowaniem i sympatią muzyków amatorów, profesjonalistów oraz publiczności. Poziom artystyczny uczestników festiwalowego konkursu był bardzo wysoko oceniany przez profesjonalne jury, w skład którego w różnych latach wchodzili: wybitny polski kompozytor i pianista Jerzy Derfel, znany aktor Stanisław Górka, słynny polski piosenkarz Marek Ravski i inni wybitni przedstawiciele polskiej kultury. Laureaci Festiwalu po każdej jego kolejnej edycji mieli okazję prezentować swoje interpretacje piosenek Anny German podczas trasy koncertowej po polskich miastach.

W roku bieżącym trasa koncertowa już trwa. Ze względu na relokację Festiwalu, jego organizatorów i laureatów z różnych lat do Polski, a także powstanie środowiska festiwalowego, łączącego młodych i znanych artystów z całej Polski i Polaków z różnych krajów, w tym z Białorusi, obecnie w koncertach, odbywających się pod tytułem „Żeby szczęśliwym być”, biorą udział zarówno laureaci Festiwalu z różnych lat, jak też jego przyjaciele z różnych krajów.

Koncerty odbyły się już w Mińsku Mazowieckim, Wrocławiu oraz Szczawnie Zdroju. Kolejne występy planowane są w Legnicy, Starym Śleszowie, Iłowie, Ujeździe Dolnym, Wądrożu Wielkim.

Ze względu na wojnę, która toczy się na Ukrainie, wszystkie koncerty odbywają się pod hasłem „Solidarni z Ukrainą”.

Anna German śpiewała o miłości i pokoju i właśnie jej piosenki potrzebne są teraz jak nigdy przed tym. „Śpiew jest dla mnie radością życia” – wyznawała wybitna piosenkarka. Mówiła: „Chcę, by piosenka rodziła w sercach słuchaczy piękne uczucia, żeby pomagała żyć i przezwyciężać trudności.”

Właśnie takie zadanie stawiają przed młodymi artystami organizatorzy trasy koncertowej. Powinni śpiewać tak, żeby piosenka nie tylko cieszyła serce słuchacza, ale prowadziła go drogą poszukiwań i rozmyślań o sposobach zrobienia otaczającego nas świata lepszym.

W tym roku w koncertach laureatów i przyjaciół Festiwalu Piosenki Anny German „Eurydyka” biorą udział:

Bożena Worono

Bożena Worono (Lida-Warszawa) – laureatka Grand Prix zorganizowanego przez ZPB Konkursu Agnieszki Osieckiej w Mińsku (Białoruś, 2019), laureatka (I miejsce) na Festiwalu Piosenki Niezłomnej i Niepodległej im. Henryka Rasiewicza „Kima”, laureatka Nagrody ZAKR Kryształowy Kamerton na 13. Ogólnopolskim Festiwalu im. Jonasza Kofty w Warszawie (2019); dwukrotna laureatka I miejsca w Konkursie Recytatorskim „Kresy”;

Grażyna Komincz

Grażyna Komincz (Lida-Wrocław) – utalentowana wokalistka, uczestniczyła w licznych koncertach i festiwalach w Polsce, Białorusi, Łotwie, Ukrainie, m.in.: Festiwalu Piosenki Anny German „Eurydyki” (Mińsk, Białoruś, 2016), Festiwalu „Pieśni Walczącym o Niepodległość” (Warszawa, 2017).

Bożena Worono i Paweł Kozicz

Paweł Kozicz (Mińsk-Poznań) – zdobywca I miejsca VI Festiwalu Piosenki Anny German „Eurydyka”, finalista Festiwalu Pamięci Andrzeja Zauchy w Bydgoszczy (2022).

Cyryl Lewczuk i Paweł Kozicz

Cyryl Lewczuk (Mińsk-Katowice) – laureat międzynarodowych konkursów, saksofonista, promotor muzyki jazzowej;

Salomеa Pletenicka

Salomеa Pletenicka – pochodząca z miasta Iwano-Frankiwsk (d. Stanisławów) solistka-wokalistka, działacz społeczny, magister prawa oraz magister politologii, laureatka III Polonijnego Festiwalu Polskiej Piosenki (Opole 2019). Odznaczona Dyplomem Uznania przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę za promowanie kultury polskiej poza granicami kraju (Mrągowo, sierpień 2019). Dwa lata z rzędu Salomea bierze udział w uroczystościach z okazji Dnia Polonii i Polaków organizowanych przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę.

Cyryl Lewczuk (saksofon), Witali Oleszkiewicz (fortepian), Grażyna Komincz i Aleksander Kamedulski

Aleksander Kamedulski (Lizbona) – laureat konkursu Akademii Sztuki Operowej w Mediolanie.
Natalia Bernacka (Równe-Legnica) – laureatka licznych konkursów muzycznych, koncertowała w wielu miastach Ukrainy oraz w Niemczech, Szwajcarii, Austrii, we Francji.

Katarzyna Czekanowska utalentowana śpiewaczka operowa z Tarnopola, laureatka krajowych i międzynarodowych konkursów wokalistów.

Ponadto, koncerty uświetniają swoim udziałem w nich pomysłodawcy i wieloletni organizatorzy Festiwalu „Eurydyka”: wybitny multiinstrumentalista Witali Oleszkiewicz oraz Marina Towarnicka, utalentowana artystka, laureatka międzynarodowych festiwali w Polsce, pomysłodawczyni koncertów pofestiwalowych i ich reżyser.

Marina Towarnicka

Koncerty piosenek Anny German cieszą się ogromną popularnością. Piosenki te pomagają bowiem odnaleźć przepis Anny German na szczęście. Niektóre z utworów są rzadko wykonywane, więc koncerty są dla wielu jedyną okazją, aby je usłyszeć.

Podczas występów, które już się odbyły, brzmiały nie tylko piosenki o miłości. Natalia Bernacka zaśpiewała piosenkę o mamie, akompaniując sobie na bandurze – ukraińskim ludowym instrumencie muzycznym, pierwowzorem którego była najprawdopodobniej kobza bądź lutnia.

Nie zabrakło piosenek w języku włoskim, gdyż Anna German jako pierwsza Polka wystąpiła na Festiwalu w San Remo i śpiewała w tym języku.

Przemawia dyrektor Klubu Muzyki i Literatury historyk Ryszard Sławczyński

Wojna na zawsze pozostawiła ślad w duszy piosenkarki, dlatego śpiewała „Trzeba w pamięci zatrzymać wszystko, co oczy widziały, zapalające bomby, umierające zegary”. I choć ta piosenka jest o zrujnowanej w czasie drugiej wojny światowej Warszawie, słuchając jej, widzimy inne, zniszczone przez rosyjskiego agresora, miasta – Mariupol, Buczę, Charkóworaz dziesiątki innych ukraińskich miast i wsi.

„Nikt się żołnierzem nie rodzi, choć nie jeden żołnierzem umiera” – śpiewała Anna German. Piosenka „Wojna złodziejka” nadal wzrusza publiczność. Podczas jednego z koncertów wykonała ją Salomea Pletenicka, której brat w tej chwili walczy za swój kraj na pierwszej linii frontu.

Z dyrektorem Klubu Muzyki i Literatury Ryszardem Sławczyńskim oraz wieloletnią organizatorką festiwali kresowych we Wrocławiu Bożeną Słupską (po prawej)

Niektóre wykonywane w czasie koncertów piosenki publiczność śpiewa razem z młodymi Polakami z Białorusi, Ukrainy, Polski, Portugalii i innych krajów. Jest nią m.in. „Człowieczy los” – utwór z repertuaru Anny German, który znają chyba wszyscy melomani. Jest uznawany za jeden z jej największych przebojów, jej manifest życiowy. Był pierwszym utworem wykonanym przez nią od czasu wypadku we Włoszech w 1967 roku. Kiedy Anna German ją zaśpiewała, widownia warszawskiej Sali Kongresowej płakała. W taki sam sposób reaguje na ten utwór współczesna publiczność.

W Szczawnie Zdroju koncert piosenek Anny German stał się częścią obchodów 130-lecia Teatru Zdrojowego im. Henryka Wieniawskiego.

We Wrocławiu w charakterze głównego organizatora koncertów wystąpił Klub Muzyki i Literatury, który od lat wspiera polskich artystów z Białorusi. Podczas koncertu w Klubie Muzyki i Literatury jego dyrektor Ryszard Sławczyński – animator kultury, publicysta, podróżnik, popularyzator kultury Kresów Wschodnich – podkreślił znaczenie piosenek Anny German i koncertów, które „łączą ludzi z różnych krajów i w różnym wieku”.

– Dzisiaj to, co się dzieje na Ukrainie, jest szalenie ważne. Musimy sobie zdawać sprawę z tego, że tam rozstrzygają się losy Europy i nawet świata. Tam jest walka między wolnym światem a dyktaturą, imperium rosyjskim, które my, Polacy, znamy od kilkuset lat. Mało kto wie, że bandura, której dziś słuchaliśmy, była zabroniona przez władzę carską, podobnie jak noszenie pasów słuckich. W Klubie mamy kilka stowarzyszeń kresowych: Towarzystwo Przyjaciół Grodna i Wilna, Wrocławski Klub Stanisławów, Klub Seniora Kresowego, Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich. – przemawiał do publiczności Ryszard Sławczyński.

W 1999 roku ten wybitny wrocławski działacz kulturalny założył i do dnia dzisiejszego prowadzi Oficynę Wydawniczą Akwedukt, gdzie wydaje poezję oraz literaturę wspomnieniową o tematyce kresowej.

Czy koncerty piosenek Anny German są potrzebne, szczególnie w takich tragicznych czasach, kiedy toczy się wojna na Ukrainie, a na Białorusi reżim Łukaszenki w sposób podły i brutalny prześladuje Polaków na Białorusi?

Zdecydowanie – tak. Po jednym z koncertów miałam okazję porozmawiać z dwoma młodymi Polkami z Białorusi, które po raz pierwszy usłyszały piosenki Anny German. Były oczarowane ich pięknem i aktualnością.

„Człowiek nie powinien robić w życiu nic wbrew swoim przekonaniom. Nic, co by się później miało wspominać z niechęcią” – to chyba najważniejsze przesłanie Anny German, kierowane do nas, jej przepis na szczęście.

Marta Tyszkiewicz z Wrocławia, zdjęcia autorki

17 czerwca, 2022

0 Comments

Białoruś, Historia, Z-SUPERNEWS

Białoruska propaganda z pomocą prokuratury uderza w prezydenta Polski Andrzeja Dudę

Prokuratura Generalna Republiki Białoruś postanowiła zbadać przeszłość rzekomego dziadka prezydenta Polski Andrzeja Dudy. Jak poinformował prokurator generalny Białorusi Andrej Szwed, „był on bojownikiem ukraińskiego oddziału, działającego na terenie Białorusi podczas Wielkiej Wojny Ojczyźnianej” (II wojny światowej), informuje BiełTA. Prokuratura zarzuca mu niezwykłe okrucieństwo.

„Teraz aktywnie dokumentujemy działalność dziadka prezydenta Polski Andrzeja Dudy, który był członkiem ukraińskiego batalionu karnego i odznaczył się szczególnym okrucieństwem przede wszystkim na terenie obwodów mińskiego i witebskiego” – powiedział Andriej Szwed, występując na sesji plenarnej białorusko – rosyjskiej konferencji parlamentarnej „Pamięć historyczna: Wielkie zwycięstwo, odniesione dzięki jedności”.

Prokurator Generalny Republiki przypomniał, że w czasie wojny zginęły miliony ludzi, w rzeczywistości doszło do ludobójstwa ludności cywilnej, a na Białorusi wszczęto w tej sprawie postępowanie karne.

Sprawa dotyczy Mychajło Dudy (członka Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów), ps. Hromenko. Już w 2015 roku rosyjska i białoruska propaganda usiłowały zrobić z niego „dziadka prezydenta Dudy”. Teraz te rewelacje to odgrzewane kotlety.

Od tygodni w sieci krążą fake newsy na ten temat. Najpierw Rosja rozpowszechniała nieprawdziwe informacje, jakoby Andrzej Duda był wnukiem Michaiła Dudy, ukraińskiego nacjonalisty i dowódcy UPA, który zabijał Polaków i brał udział w rzezi na Wołyniu w 1943 roku. Dalej stwierdzono m.in., że „dziadek wychowywał dzisiejszego prezydenta RP w duchu nazizmu”.

Jak przypomina TV Biełsat, Andrzej Duda wielokrotnie zaprzeczał takim doniesieniom i nazywał je „kompletną bzdurą”. W 2015 roku poinformował, że jego dziadek, Alojzy Duda, mieszkał w Starym Sączu, był kuśnierzem i zmarł w 1992 roku, a nie w 1950.

Kilka niezależnych portali zajmujących się weryfikacją faktów również dowiodło, że te teorie nie mają nic wspólnego z rzeczywistością. Klikając tutaj, można przeczytać cały raport inicjatywy Fake Hunter na temat rzekomych powiązań dziadka Andrzeja Dudy z ukraińskimi nacjonalistami.

Znadniemna.pl/Kresy24.pl

17 czerwca, 2022

0 Comments

Białoruś, Historia, Stowarzyszenie Żołnierzy AK, Z-SUPERNEWS

78. rocznica śmierci cichociemnego płk. Jana Piwnika „Ponurego”

Wiele akowskich akcji zakończyło się sukcesem bez jakichkolwiek strat własnych. Niestety część działań, mimo osiągnięcia zamierzonego celu, okupiona została ofiarną daniną polskiej krwi. Jednym z najdramatyczniejszych przykładów był atak VII Batalionu 77. Pułku Piechoty Armii Krajowej na strażnicę graniczną w nowogródzkich Bohdanach 16 czerwca 1944 roku. W wyniku akcji śmierć poniósł jeden z najsłynniejszych partyzantów, cichociemny por. Jan Piwnik „Ponury” oraz kilkunastu jego podkomendnych.

Przysięga VII Batalionu 77. Pułku Piechoty Armii Krajowej. Por. Jan Piwnik „Ponury” z mapnikiem. Przed nim stoi komendant okręgu ppłk Jan Szulc vel Janusz Prawdzic-Szlaski „Borsuk”

W połowie maja 1944 roku dowódca okręgu nowogródzkiego ppłk. Jan Szulc vel Janusz Prawdzic-Szlaski „Borsuk” wydał podległym oddziałom polecenie wzmożenia działań bojowych przeciwko siłom niemieckim. „Ponury”, dowodzący VII batalionem, w myśl rozkazu w czerwcu rozpoczął realizację operacji „Burza” na swoim terenie. Pierwsze uderzenia zostały skierowane w tzw. Stützpunkty, czyli niemieckie strażnice graniczne położone pomiędzy ziemiami włączonymi bezpośrednio do III Rzeszy a tzw. Ostlandem. Punkty oporu, oddalone od siebie o około 10 kilometrów, liczące kilkadziesiąt osób załogi, otoczone były palisadą lub drutem kolczastym. Posiadały wysokie wieże strażnicze, a do środka prowadziła podwójna brama osłonięta bunkrami. Wewnątrz znajdowały się baraki załogi. Dzięki świetnemu uzbrojeniu oraz zapasom pożywienia mogły odpierać ataki nawet przez kilka dni.

Cichociemny por. Jan Piwnik „Ponury”

Jako pierwszy 8 czerwca zlikwidowano Stützpunkt w Jachnowiczach, gdzie trzon uderzenia stanowiła 1 kompania pod dowództwem ppor. Bojomira Tworzyańskiego „Ostoi”. Na kolejny cel wybrano placówkę w Bohdanach pod Jewłaszami. Uderzenie zaplanowane na 16 czerwca miało być chrztem bojowym 2 kompani pod dowództwem ppor. Eugeniusza Klimowicza „Okonia”. Niezwykle ważne było rozpoznanie terenu planowanej akcji. Zadanie to wykonał na polecenie „Ponurego” członek lokalnej konspiracji. Szczegółowy opis strażnicy znajdujemy w relacji żołnierza 2 kompanii Stanisława Szyszko „Jelenia”:

„Całość zabudowań otoczona była wysokim płotem oplecionym zwojami drutu kolczastego, na narożnikach strażnicy znajdował się podziemne bunkry z naziemnymi grzybkami wyposażonymi w otwory strzelnicze, połączone między sobą i z budynkiem mieszkalnym – rowami dobiegowymi przykrytymi od góry warstwą ziemi. Pomiędzy narożnym bunkrem od strony płn. – wschodniej i ścianą obronną osłaniającą budynek mieszkalny, znajdowała się druga (ewakuacyjna) brama wjazdowa, broniona w razie potrzeby także przez przeciwległy narożny bunkier.”

Mapa Nowogródczyzny z zaznaczonym miejscem, gdzie znajdowała się strażnica

Rankiem 16 czerwca „Ponury” przeprowadził odprawę poszczególnych oddziałów. Plan akcji zakładał atak kompani „Okonia” podczas spożywania przez załogę posiłku, co miało zapewnić efekt zaskoczenia. Po odprawie partyzanci wyruszyli na południe w kierunku celu ataku. O godz. 12.00 zatrzymali się na kilkugodzinny odpoczynek w odległości 2 kilometrów od strażnicy. Około godz. 16.30 kompania 2, z którą szedł również Piwnik, znalazła się w odległości 250 metrów od Stützpunktu. 1 kompania została wyznaczona do ubezpieczenia akcji od strony Kamionki i Szczuczyna, a 3 dowodzona przez por. Jana Wasiewicza „Lwa” z kierunku Ostryny.

Szkic sytuacyjny akcji w Bohdanach autorstwa Stanisława Szyszki „Jelenia” – żołnierza 2 kompanii

Gdy szykowano się do ataku dały się słyszeć strzały karabinowe od strony miejscowości Kuchary. Został tam zlikwidowany niemiecki żołnierz, który natknął się na jeden z patroli batalionu. Aby Niemcy zaalarmowani wystrzałami nie zdołali zająć pozycji obronnych „Okoń” wydał rozkaz do natarcia. Było już jednak za późno. Partyzanci zostali „przygwożdżeni” ogniem broni maszynowej do ziemi. Jak wspominał dowódca kompanii:

„Widząc sytuację postanowiłem poderwać III pluton, gdyż miał on stosunkowo największe możliwości wdarcia się do bunkrów niemieckich. Udało mi się przeskoczyć od II plutonu do budynku miejscowego gospodarza, gdzie zetknąłem się z por. „Ponurym”, który odezwał się do mnie: – Co k[urwa – W.K.] m[ać – W.K.] za wojsko, natarcie utknęło – na co odpowiedziałem – Zaraz podrywam III pluton.”

Kilku żołnierzy zdołało podczołgać się do zasieków wokół strażnicy i nożycami do drutu zrobić w nich wyłom. Jeden z partyzantów strz. Bronisław Pental „Pług” w mgnieniu oka doskoczył do jednego z bunkrów i oddał precyzyjny strzał prosto w czoło jednego z niemieckich cekaemistów. Następnie do ataku ruszył „Ponury” z granatem w ręku i okrzykiem chłopcy, naprzód! Poderwał do ataku pozostałych żołnierzy, którzy granatami obrzucili stanowiska ogniowe obrony niemieckiej. Jednak po znalezieniu się wewnątrz umocnień Piwnik otrzymał kilkukrotny postrzał w brzuch z karabinu maszynowego ukrytego w jednym z bunkrów. Do rannego komendanta doskoczył adiutant ppor. Bronisław Filipowicz „Mały”, który również padł ofiarą niemieckiego strzelca. Do obu rannych, mimo nawały ognia, podbiegł lekarz batalionowy dr Jan Kondrat „Jontek”. On także został ranny. Piwnik w ostatnich słowach wyszeptał do Kondrata:

„Powiedz żonie i rodzicom, że ich bardzo kochałem i że umieram jak Polak, a po chwili dodał: I pozdrówcie Góry Świętokrzyskie… „

18 czerwca 1944 r. Kondukt pogrzebowy. W pierwszym szeregu od lewej: ppor. Bojomir Tworzyański „Ostoja” – dowódca 1 kompanii, ppłk Jan Szulc vel Janusz Prawdzic-Szlaski „Borsuk” – komendant okręgu, cichociemny kpt. Stanisław Sędziak „Warta” – szef sztabu okręgu. W drugim szeregu pierwszy od lewej cichociemny por. Jan Woźniak „Kwaśny” – dowódca 4 kompanii

Strażnica została wkrótce zdobyta, jednak za ogromną cenę. Oprócz Piwnika z pola walki zniesiono: plut. Jana Wińskiego „Stalińca”, st. strz. Andrzeja Lisaja „Kanarka”, strz. Michała Lisaja „Topol””, strz. Franciszka Masiuka „Brzozę” oraz strz. NN „Lipka”. Wskutek odniesionych ran w późniejszym czasie zmarli także: „Mały”, por. Antoni Adamczyk „Antoni”, st. strz. Jerzy Kondrat „Dymek”, sierż. NN „Tosiek”, strz. NN „Dąb”, strz. NN „Kabura”, Kocoń oraz NN. Straty niemieckie było dużo wyższe. Jak wspominał Szyszko:

W Bohdanach poległo 35 Niemców. Ich ciała pokryły popioły płonącej Strażnicy. Natomiast 14 rannych Niemców przenieśliśmy na pobocze drogi, na odległość bezpieczną od ognia płonącej Strażnicy. Wiedzieliśmy wszak, że wkrótce po naszym odejściu przybędzie odsiecz niemiecka. Ilu Niemców ocalało poprzez wyleczenie się z ran, tego nie wiem. Jeńców niemieckich nie mieliśmy w ogóle.

Trumna „Ponurego” udekorowana barwami Orderu Wojennego Virtuti Militari

18 czerwca 1944 roku na cmentarzu w Wawiórce odbył się pogrzeb „Ponurego” i jego żołnierzy, który przerodził się w wielką, liczącą kilka tysięcy uczestników manifestację patriotyczną. Dziewięć wozów chłopskich przybranych zielenią i barwnymi samodziałami a na nich trumny poległych, pierwsza Ponurego przybrana flagą narodową i barwami krzyża Virtuti Militari. Kondukt pogrzebowy liczył prawie 6 kilometrów. Niemcy nie starali się nawet w jakikolwiek sposób interweniować. Pamiętający ostatnią drogę Komendanta „Ponurego” Modest Bobowicz „Wircz-Modest” zanotował:

„I gdy nad Wawiórką zapadał czerwcowy zmierzch, wielotysięczny tłum zaśpiewał „Jeszcze Polska nie zginęła” a sędziwy, stojący obok chłop nowogródzki powiedział: „Panoczku, toż „Ponury” sprawił, że ta ziemia już teraz jest wolna, nasza.”

Brama wejściowa na cmentarz w Wawiórce z napisem: „Tu kres podróży, tu koniec bied!”

W Bohdanach stoi pomnik z tablicą, na której widnieje napis: PAMIĘCI/ MAJORA JANA PIWNIKA,/ CICHOCIEMNEGO, DOWÓDCY/ VII BATALIONU 77 PP AK,/ BOHATERA/ GÓR ŚWIĘTOKRZYSKICH,/ POLEGŁEGO W JEWŁASZACH/ 16 CZERWCA 1944 R./ W WALCE Z NIEMCAMI/ ŻOŁNIERZE AK.

Jak już pisaliśmy, kilka dni temu z obelisku w Bohdanach (Jewłaszach) nieznany sprawca wyjął tablicę, upamiętniającą śmierć „Ponurego”. Nie wiadomo, czy została usunięta przez miejscowego polskiego patriotę w związku z zamiarem władz, dotyczącym likwidacji całego obelisku, czy jest to pierwszy etap niszczenia upamiętnienia.

W 1987 roku prochy Jana Piwnika po wielu latach starań zostały sprowadzone z terenów ówczesnego ZSRS i po ponownym pogrzebie 12 czerwca 1988 roku spoczęły w krypcie Opactwa Cysterskiego w Wąchocku. Na płycie grobowej widnieje napis: „Ś.P. MJR JAN PIWNIK »PONURY« 1912–1944 NIEZŁOMNY ŻOŁNIERZ ARMII KRAJOWEJ SIŁY ZBROJNEJ PODZIEMNEGO PAŃSTWA”.

Płyta nagrobna w Opactwie Cystersów w Wąchocku

Znadniemna.pl/Wojciech Königsberg/AK 75. Brawurowe akcje Armii Krajowej

16 czerwca, 2022

0 Comments

Białoruś, Historia, Z-SUPERNEWS, Ziemia Grodzieńska

Incydent z upamiętnieniem por. Jana Piwnika „Ponurego” przed rocznicą śmierci bohatera

W miejscowości Bogdany na Białorusi nieznani sprawcy wyjęli z obelisku wmurowaną tablicę, upamiętniającą jednego z legendarnych dowódców polskiego podziemia zbrojnego na ziemi szczuczyńskiej, dowódcy VII Batalionu 77. Pułku Piechoty Armii Krajowej por. Jana Piwnika ps. „Ponury”. 78. rocznica śmierci bohatera przypada na 16 czerwca, czyli będzie miała miejsce za kilka dni.

O incydencie z tablicą „Ponurego” poinformował redakcję Znadniemna.pl jeden z naszych Czytelników na Białorusi. Według niego tablica zniknęła kilka dni temu.

Tablica na obelisku we wsi Bogdany, upamiętniającym por. Jana Piwnika „Ponurego” i jego żołnierzy, poległych pod Jewłaszami 16 czerwca 1944 roku

Wyjęta, kamienna tablica, zawierała inskrypcję następującej treści:

„Pamięci

majora Jana Piwnika,

cichociemnego, dowódcy

VII batalionu 77 pp AK,

Bohatera

Gór Świętokrzyskich,

Poległego w Jewłaszach

16 czerwca 1944 r.

W walce z Niemcami

Żołnierze AK”

I była to tablica ufundowana na początku lat 90. XX stulecia przez fundatorów całego obelisku, czyli przez Światowy Związek Żołnierzy AK, a szczególnie Bolesława Lisowskiego, prezesa Nowogródzkiego Okręgu, Związek Polaków na Białorusi oraz Stowarzyszenie Żołnierzy Armii Krajowej przy ZPB.

Niestety, nie wiemy, czy sprawca, który obecnie wyjął tablicę z pomnika, zrobił to z powodów patriotycznych, pragnąc przechować ten element upamiętnienia do czasów, kiedy mógłby bezpiecznie wrócić na godne miejsce.

Historia obelisku, upamiętniającego porucznika Jana Piwnika zna bowiem okresy, kiedy inskrypcja na wmurowanej na nim tablicy nie zawierała wzmianki o „Ponurym”.

Na umieszczenie w obelisku tablicy, wyjętej kilka dni temu, nie zgodziły się przed odsłonięciem pomnika białoruskie władze, i do roku co najmniej 2013 tablica była przechowywana najpierw w Domu Polskim w Szczuczynie, a potem w domach polskich patriotów ziemi szczuczyńskiej.

Zamiast niej władze wmurowały do obelisku metalową tablicę z następującym przesłaniem:

POLSKIM

ŻOŁNIERZOM I OFICEROM

POLEGŁYM W WALCE Z

NIEMIECKO – FASZYSTOWSKIMI

ZABORCAMI W LATACH

DRUGIEJ WOJNY ŚWIATOWEJ

NA TERENIE

REJONU

SZCZUCZYŃSKIEGO

Pod polskojęzyczną inskrypcją znalazła się ta sama treść w języku białoruskim.

Jak sugeruje nasz Czytelnik obecnie władze mogą pokusić się o ostateczne rozstrzygnięcie kwestii pomnika „Ponurego” w Bogdanach (dawniej – Jewłasze) i mogą chcieć usunąć go z miejsca, w którym stoczył swój ostatni bój polski bohater.

Ostatni bój „Ponurego”

W dniu 16 czerwca 1944 r. żołnierze 2. kompanii VII batalionu 77. Pułku Piechoty AK przeprowadzili zwycięską akcję na niemiecką strażnicę we wsi Bogdany.

Po zaciętej walce załoga niemiecka, licząca ok. 40 osób, została zlikwidowana. Zdobyto sporą ilość broni. Podczas walki zginęło lub zostało śmiertelnie rannych 14 żołnierzy AK, wśród nich dowódca batalionu por. Jan Piwnik „Ponury” i jego adiutant ppor. Bronisław Filipowicz „Mały”.

Tak wspomina akcję pod Jewłaszami por. Bojomir Tworzyański ps. „Ostoja”: „W 50. minucie walka w bunkrach ucichła. Bunkry i sąsiednie zabudowania stoją w ogniu(…)Już po zajęciu bunkrów przez kompanię, w trakcie ewakuacji zdobytego sprzętu, „Ponury” spacerował po dziedzińcu oświetlonym płonącymi budynkami, gdy nagle ze ślepego bunkra padła seria z pistoletu maszynowego. „Ponury” dostał w brzuch. Gdy podskoczyli do niego adiutant i doktor, poszła druga seria, godząc adiutanta również w brzuch, a doktora w łopatkę. Momentalnie chłopcy rzucili się na bunkier, który został zlikwidowany granatem przez ppor. „Okonia”. Tymczasem „Ponury” otworzył oczy i patrząc na pochylonego nad nim dr „Janka” powiedział spokojnie: ”Słuchaj, ja nie wyżyję. Pożegnajcie ode mnie wojsko, pozdrówcie Góry Świętokrzyskie, które tak pokochałem, pożegnajcie żonę, zameldujcie dowództwu, że zginąłem za Polskę. „Ostoja” niech obejmie dowództwo”. Po chwili nie żył.”

Polegli pod Jewłaszami żołnierze AK nawet w warunkach okupacji zostali pochowani ze wszystkimi honorami na cmentarzu we wsi Wawiórka. Ich pogrzeb zgromadził tłumy miejscowych mieszkańców i stał się jedną z największych manifestacji polskiego patriotyzmu ludności na ziemi szczuczyńskiej w okresie okupacji niemieckiej, którą niebawem zastąpiła kolejna po 17 września 1939 roku okupacja sowiecka.

Wymieniona akcja bojowa żołnierzy „Ponurego ” często jest określana jako bój pod Jewłaszami.

Znadniemna.pl

13 czerwca, 2022

2 komentarze

Białoruś, Z-SUPERNEWS, Ziemia Witebska

411 lat temu wojska polskie zdobyły Smoleńsk

13 czerwca 1611 roku, po ponad półtorarocznym oblężeniu przez wojska króla Zygmunta III, Smoleńsk został zdobyty. Po niemal 100 latach rosyjskiego panowania miasto wróciło do Wielkiego Księstwa Litewskiego, a tym samym do Rzeczpospolitej Obojga Narodów.

Król Zygmunt III Waza, już w sierpniu 1608 roku zdecydował się na wojnę z Moskwą z zamiarem zdobycia korony carów, by następnie po połączeniu sił Rosji i Rzeczypospolitej odzyskać władzę nad swoim dziedzictwem – Szwecją. Drugim celem wojny miało być szerzenie religii katolickiej w obu zdobytych krajach (papież Paweł V ogłosił nawet odpust i jubileusz na intencję królewskiego zwycięstwa).

Wojnie sprzeciwiała się szlachta w większości podejrzewająca króla, nie bez racji, o chęć wykorzystania sił Rzeczypospolitej do swych prywatnych celów. W partii przeciwników był początkowo także wybitny wódz, hetman wielki koronny Stanisław Żółkiewski, uważający, że dopóki trwa wojna ze Szwecją nie można angażować państwa w kolejny konflikt.

Z kolei Moskwa już pod koniec 1608 roku zaczęła prowadzić pertraktacje mające na celu sprzymierzenie się ze Szwecją. Ostatecznie car Wasyl Szujski zawarł układ sojuszniczy ze Szwedami w lutym 1609 roku, co dla Zygmunta III stało się znakomitym pretekstem do rozpoczęcia oficjalnej wojny. Na skutek zawartego układu wojska szwedzkie zasiliły wojska moskiewskie.

Niewielkie jak na takie przedsięwzięcie wojska Rzeczypospolitej pod wodzą hetmana Stanisława Żółkiewskiego stanęły jesienią 1609 roku pod murami Smoleńska. Szeregi wojsk polsko-litewskich początkowo liczyły 8500 konnych (w tym 4342 husarzy), ok. 4700 piechoty i 5000 Kozaków. Wojska polsko-litewskie nie dysponowały jednak odpowiednią liczbą dział mając zaledwie 30 lekkich armat i nie były przygotowane do długotrwałego oblężenie miasta-twierdzy. Król miał bowiem nadzieję, że w związku z głębokim kryzysem państwa rosyjskiego Smoleńsk podda się bez uporczywej walki.

Smoleńsk był miastem o strategicznym znaczeniu. Położony między dorzeczami Dźwiny i Dniepru stanowił dla Rzeczpospolitej „klucz do Moskwy”. Za potężnymi, zbudowanymi za Godunowa murami Smoleńska, liczącymi nawet 19 metrów wysokości i grubymi na sześć, bronił się dowodzony przez Michała Szeina rosyjski garnizon liczący blisko 20 000 żołnierzy i mieszczan oraz 170 armat. Twierdza była dobrze zaopatrzona posiadając duże zapasy prochu, materiałów wojennych i żywności.

Polskie natarcia załamywały się jedno po drugim. Oblężenie się przedłużało, a wojska Rzeczpospolitej na skutek ciężkich warunków oblężenia topniały. Sukcesywnie napływały jednak posiłki. Do wysadzania murów sprowadzono nawet minerów z Francji i Szkocji. Ale i im nie udało się dokonać wyłomów w potężnych murach. W 1610 r. sprowadzono z Wilna i Polskich Inflant ciężkie działa oblężnicze.

W tym czasie wojska Rzeczypospolitej pod dowództwem hetmana Stanisława Żółkiewskiego odniosły świetne zwycięstwo, rozbijając armię Dymitra Szujskiego pod Kłuszynem (4 lipca 1610 roku) i zajmując Moskwę.

Do ostatecznego szturmu Smoleńska doszło z 12 na 13 czerwca 1611 r. Mina podłożona przez kawalera maltańskiego Bartłomieja Nowodworskiego w kanale odprowadzającym z twierdzy nieczystości, dokonała potężnego wyłomu w murach. Pozwoliło to na atak wojsk Rzeczypospolitej i w konsekwencji opanowanie całego miasta. Najdłużej broniła się położona przy Dnieprze wysoka na 31 metrów baszta Frołowska. Jej załoga poddała się wieczorem 13 czerwca.

Po 20 miesiącach i 11 dniach oblężenia utracony przed 97 laty (w 1514 roku) Smoleńsk wrócił do Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Znadniemna.pl za PAP/wikipedia.pl

13 czerwca, 2022

0 Comments

Historia, Oświata, Z-SUPERNEWS, Ziemia Grodzieńska

Grodno: rok 2022 jak 1948

Sytuacja szkolnictwa polskiego na Białorusi w roku 2022 przypomina tę z roku 1948, w którym na Białorusi Sowieckiej całkowicie zlikwidowane zostało szkolnictwo polskie. O tym, jak do tego doszło pisze na witrynie Kresy1939.pl, znany polski dziennikarz i publicysta Piotr Kościński.

Polska Szkoła w Grodnie od roku szkolnego 2022/2023 straci status szkoły polskojęzycznej i stanie się szkołą rosyjską

Za zgodą autora i redakcji witryny Kresy1939.pl prezentujemy Państwu ten tekst:

Jedyne dwie polskie szkoły na Białorusi – w Grodnie i Wołkowysku – zostaną przekształcone w rosyjskie. To powrót do sytuacji z 1948 r., kiedy to na Białorusi całkowicie zlikwidowano nauczanie w języku polskim.

Nauczyciele i uczniowie Szkoły Powszechnej nr 8 w Grodnie, przed II wojną światową

Po sowieckiej agresji 17 września 1939 r. na Polskę i aneksji wschodnich terenów II Rzeczpospolitej przez ZSRR, w listopadzie 1939 r. Biuro КС KP(b)B zdecydowało, by wprowadzić radziecki system szkolny. Nastąpiło otwarcie szkół białoruskich, rosyjskich, żydowskich, ukraińskich i litewskich, a na terenach zamieszkanych przez ludność polską – także polskich. Po przeprowadzeniu reformy szkolnej z 5633 szkół, które istniały w 1940 r. na Białorusi Zachodniej, 4192 (czyli 74,4 proc.) stanowiły szkoły z białoruskim językiem wykładowym, w 987 szkołach (17,5 proc.) wykładowym był język polski.

Po przeprowadzeniu przez władze reformy szkolnej w Grodnie pod koniec roku szkolnego 1939/1940 w czterech szkołach polskich uczyło się 2500 uczniów. W tym okresie polityka narodowościowa i oświatowa władz radzieckich wobec ludności polskiej była względnie „liberalna”. Podobno władzy zależało na pozyskaniu sympatii społeczeństwa polskiego. Niepokornych i niepewnych ideowo poddano represjom. Natomiast lokalne władze partyjne i administracja postępowały odwrotnie. Nowoprzybyła kadra ze Wschodu najwyraźniej dążyła do unifikacji procesu nauczania z systemem istniejącym w pozostałej części Białorusi. Oznaczało to rusyfikację oświaty już w niedalekiej przyszłości. Nie doszło do niej w związku z atakiem Niemiec na ZSRR latem 1941 r. Cały obszar północno-wschodnich ziem II RP został okupowany przez Niemcy. Trwało to trzy lata.

W wyniku przeprowadzonej ofensywy Armii Radzieckiej do końca lipca 1944 roku obszary te zostały ponownie zajęta przez jej oddziały. Władza sowiecka powróciła i czyniła starania o jak najszybsze odtworzenie sieci szkół sprzed lat 1939-1941, aby objąć młodzież wychowaniem ideologicznym.

W Grodnie według danych z 1 kwietnia 1945 roku szkolnictwo polskojęzyczne było reprezentowane przez trzy szkoły – jedną średnią i dwie niepełne średnie. Drugą polskojęzyczną średnią szkołą na Grodzieńszczyźnie była szkoła w Wołkowysku.

Władza chciała pozbyć się „ogniska nastrojów antysowieckich”, za jakie uznano szkoły polskojęzyczne. Zmniejszała się też liczba Polaków w Grodnie w związku z tzw. repatriacją. Przekształcano więc szkoły polskie w rosyjskie.

Rok szkolny 1945/46 przyniósł duże zmiany w szkolnictwie polskojęzycznym Grodzieńszczyzny. Całkowicie zlikwidowane zostały polskojęzyczne szkoły w rejonach szczuczyńskim, swisłockim oraz porozowskim rejonach obwodu grodzieńskiego. W innych jednostkach terytorialnych uległy one znacznej redukcji. W porównaniu z poprzednim rokiem szkolnym ogólna ich liczba zmniejszyła się prawie o połowę: z 78 zostało 40. Już w ciągu roku szkolnego 1944/1945 w dokumentach radzieckich dotyczących pracy szkół polskojęzycznych w Grodzieńszczyznie, często powtarzają się wypowiedzi, by szkoły te przekształcić w rosyjskie lub białoruskie. Repatriacja ułatwiała sytuację.

W roku szkolnym 1946/1947 pozostały jedynie 22 szkoły polskie – 1 średnia, 1 siedmioletnia i 20 podstawowych. Naukę pobiera w nich 3183 uczniów. W kolejnym roku 1947/1948 liczba szkół polskojęzycznych, i tak już niewielka, zmniejszyła się o połowę – do 12.

3 marca 1948 r. na posiedzeniu Rady Deputowanych obwodu Grodzieńskiego omówiono siatkę zajęć dla szkół na rok 1948/1949. Nie wspominano wówczas o żadnych szkołach polskojęzycznych. Pozostał, więc problem – co począć z jedyną już w tym czasie na Białorusi polskojęzyczną szkołą w Grodnie. Miejskie kuratorium oświaty złożyło wniosek o przekształceniu tej szkoły w rosyjską lub białoruską. Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Oświaty BSRR, w tej szkole „język polski powinien pozostać jednym z przedmiotów”. Sfinalizowano całą sprawę na zebraniu rodziców szkoły nr 2 w Grodnie (4 lipca 1948), które potwierdziło pozory „demokracji sowieckiej”. i na którym formalnie utrwalało decyzję władz.

Teraz dzieje się podobnie. w Jak pisała „Rzeczpospolita”, a za nią portal Znad Niemna, w Polskiej Szkole Grodnie (Szkoła średnia nr 36 z polskim językiem nauczania – red. ), w środę, 6 kwietnia odbyło się zebranie rodziców. Zostali oni poinformowani przez dyrekcję, że od przyszłego roku szkolnego ich dzieci i nowi uczniowie szkoły będą uczyli się wszystkich przedmiotów w jednym z dwóch języków państwowych Białorusi (rosyjski i białoruski). Taki sam los czeka polską szkołę w Wołkowysku.

Obecny, dobiegający końca, rok szkolny będzie też ostatnim rokiem, który zakończy się egzaminami w języku polskim. Po raz ostatni na świadectwach ukończenia szkół polskich będzie widniała nazwa szkoły ze wskazaniem, że jest to szkoła „z polskim językiem nauczania”

Piotr Kościński/kresy1939.pl

Autor korzystał z opracowania: Jan Szumski „Szkolnictwo Polskie Na Grodzieńszczyźnie w latach 1939-1948. Sowietyzacja, likwidacja”, „Rozprawy z dziejów oświaty” t. XLIII

12 czerwca, 2022

0 Comments

Białoruś, Oświata, Z-SUPERNEWS, Znalezione w Sieci

Rosja i Białoruś poza Procesem Bolońskim

Uczelnie z Rosji i Białorusi zostały wykluczone z podpisanego w 1999 roku Procesu Bolońskiego, którego celem było utworzenie europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego.

Deklarację Procesu bolońskiego podpisali w 1999 roku ministrowie odpowiedzialni za szkolnictwo wyższe w Austrii, Belgii, Czechach, Bułgarii, Estonii, Danii, Francji, Finlandii, Grecji, Hiszpanii, Irlandii, Islandii, na Łotwie, w Luksemburgu, na Litwie, w Holandii, na Malcie, w Niemczech, Norwegii, Polsce, Portugalii, Rosji, Rumunii, Słowenii, na Słowacji, w Szwajcarii, Szwecji, Wielkiej Brytanii, na Węgrzech i we Włoszech. Z biegiem lat lista członków wydłużyła się do 48 państw.

Celem programu było utworzenie europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego, ale także porównywalnego systemu stopni naukowych i podniesienie prestiżu europejskich uczelni w dążeniu do wyrównania poziomów z uczelniami amerykańskimi.

6 czerwca zapadła decyzja o usunięciu z listy państw uczestniczących w Procesie Bolońskim Rosji i Białorusi.

O ile Rosja była wśród państw współtworzących program od chwili powstania, o tyle Białoruś rozpoczęła starania o przyjęcie dopiero w 2010 roku. Ówczesny minister edukacji Aleksander Radkow otrzymał polecenie od Łukaszenki zgłoszenie Białorusi do programu.

Kwestia przystąpienia tego kraju do Procesu Bolońskiego została rozpatrzona w 2012 r. Państwa członkowskie uznały wówczas, że Białoruś nie jest przygotowana do przystąpienia do Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (OBSW). Ostateczną decyzję miało podjąć 47 ministrów edukacji na szczycie w Bukareszcie w dniach 26-27 kwietnia.

Na tydzień przed szczytem w Bukareszcie okazało się, że na nowym posiedzeniu grupy roboczej podjęto decyzję o całkowitym usunięciu białoruskiego wniosku z porządku obrad szczytu. Dlatego kolejna próba włączenia się w Proces Boloński mogła nastąpić nie wcześniej niż w 2015 roku, podczas spotkania ministrów edukacji w Erewaniu.

Drugi wniosek o przystąpienie do Procesu Bolońskiego i przystąpienie do EOSW złożyło Ministerstwo Edukacji Białorusi w 2014 roku. Na początku kwietnia 2015 r. okazało się, że sprawa białoruska znalazła się w porządku obrad, a szef resortu edukacji Michaił Żurawkow otrzymał zaproszenie na konferencję w Erewaniu.

14 maja 2015 roku Białoruś przystąpiła do Procesu Bolońskiego i do Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (EOSW).

11 kwietnia 2022 r. zawieszono członkostwo Białorusi i Rosji z powodu rosyjskiej inwazji na Ukrainę. 6 czerwca zapadła decyzja o usunięciu tych państw z programu.

Znadniemna.pl za rp.pl

10 czerwca, 2022

0 Comments

Uczelnie z Rosji i Białorusi zostały wykluczone z podpisanego w 1999 roku Procesu Bolońskiego, którego celem było utworzenie europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego. Deklarację Procesu bolońskiego podpisali w 1999 roku ministrowie odpowiedzialni za szkolnictwo wyższe w Austrii, Belgii, Czechach, Bułgarii, Estonii, Danii, Francji, Finlandii, Grecji, Hiszpanii, Irlandii,

Społeczeństwo, Wiadomości z Polski, Z-SUPERNEWS, Ziemia Brzeska, Ziemia Grodzieńska

Nowe zasady przebywania przy granicy polsko-białoruskiej. Rząd znosi zakaz

Od 1 lipca przestanie obowiązywać rozporządzenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji RP o czasowym zakazie przebywania w 183 miejscowościach na obszarze przygranicznym województw podlaskiego i lubelskiego; w odległości 200 metrów od granicy wojewodowie wprowadzą zakaz przebywania – poinformował szef MSWiA Mariusz Kamiński.

O zniesieniu czasowego zakazu przebywania na terenie przygranicznym Mariusz Kamiński poinformował w czwartek na Twitterze. „1 lipca przestanie obowiązywać rozporządzenie MSWiA o czasowym zakazie przebywania w 183 miejscowościach na obszarze przygranicznym województw podlaskiego i lubelskiego. Jednocześnie wojewodowie wprowadzą zakaz przebywania w odległości 200 metrów od linii granicy państwowej” – napisał szef MSWiA.

Rozporządzenie o czasowym zakazie przebywania obowiązuje do 30 czerwca. Do tego czasu – zgodnie z harmonogramem – ma zostać wybudowana zapora na granicy polsko-białoruskiej. Przypomnijmy, że budowa muru, który stanie na 186 kilometrach granicy Polski z Białorusią, ruszyła 25 stycznia. Do tej pory wykonano ponad 130 kilometrów.

Tołcze, budowa muru na granicy polsko-białoruskiej. Fot.: gazeta.pl/Grzegorz Dąbrowski

Pogranicze odcięte od reszty Polski

Rozporządzenie MSWiA w sprawie wprowadzenia czasowego zakazu przebywania na terenie 183 miejscowości przy granicy z Białorusią w województwach podlaskim i lubelskim weszło w życie 2 marca – jako przedłużenie poprzedniego, które obowiązywało od 1 grudnia 2021 r. do 1 marca 2022 r.
Wcześniej, od 2 września do 30 listopada 2021 r., na tym terenie był wprowadzony stan wyjątkowy.

W praktyce oznaczało to, zakaz przebywania na obszarze objętym stanem wyjątkowym przez całą dobę. Wyjątkiem byli objęci m.in. stali mieszkańcy, osoby zapewniające obsługę urzędów administracji publicznej, wykonujące na stałe działalność gospodarczą na tym obszarze, rodziny mieszkańców, służby ratownicze i medyczne, osoby uczestniczące w praktykach kultu religijnego, chrzcinach, ślubach, weselach czy pogrzebach.

W rozporządzeniu wskazano, że dalszy zakaz przebywania na wyznaczonym obszarze przy granicy jest uzasadniony, bo wciąż mają miejsce próby nielegalnego przekraczania granicy i incydenty w bezpośredniej bliskości granicy i mogą być one wykorzystywane do – jak napisano – eskalacji trwającego obecnie kryzysu migracyjnego.

Znadniemna.pl za PAP

9 czerwca, 2022

0 Comments

Oświata, Wiadomości z Polski, Z-SUPERNEWS

Aktywni dla Polski 2022 – oferta dla osób polskiego pochodzenia z Ukrainy, Białorusi i Mołdawii

Rozpoczynamy rekrutację do udziału w V edycji „Aktywnych dla Polski” – Programu Stypendialnego im. Prezydenta RP na Uchodźstwie Stanisława Ostrowskiego! Każda osoba w wieku 18-35 lat pochodzenia polskiego z Ukrainy, Białorusi i Mołdawii ma szansę na udział w tym niezwykłym projekcie!

Głównym celem programu jest podniesienie poziomu organizacyjnego i merytorycznego osób działających na lokalnej społeczności, w szczególności mniejszości polskiej, prezentując modele działań, jakie stosujemy w Polsce. Osobom zakwalifikowanym w drodze konkursu do udziału w projekcie oferujemy atrakcyjny pobyt w Lublinie, pełen szkoleń, warsztatów i ciekawych spotkań oraz nawiązanie relacji z aktywnymi Polakami, działającymi na terenie Lublina i Lubelszczyzny!

Aby przystąpić do programu i mieć szansę na 10-dniowy pobyt w Lublinie oraz uczestniczenie w zajęciach przewidzianych w projekcie należy wypełnić i przesłać na podany adres formularz zgłoszeniowy, na podstawie którego wyłonimy uczestników.

Aby móc przystąpić do programu, należy:

Być osobą zamieszkującą w Ukrainie, Białorusi lub Mołdawii, w wieku 18 – 35 lat, pochodzenia polskiego.
Posiadać ważny paszport (obywatelom państw UE wystarczy inny dokument uprawniający do poruszania się w Strefie Schengen).
Aktywnie uczestniczyć w życiu społeczności lokalnej w miejscu zamieszkania. Jeśli wspierasz działania organizacji polonijnej, chóru, wspólnoty parafialnej, zespołu tanecznego, innej organizacji – nasz program skierowany jest właśnie do Ciebie! Nie jest wymagane formalne członkostwo w organizacji.
NIE JEST WYMAGANE posiadanie Karty Polaka.
Wystarczy podstawowa znajomość języka polskiego, gdyż program ma za zadanie poszerzenie zdolności lingwistycznych uczestników w czasie jego trwania.

Formularze zgłoszeniowe do pobrania:

AdP-2022-formularz-dla-osób-z-UA-BY-LT-LV.docx

AdP-2022-formularz-dla-członków-NGO.docx

Procedura wyłonienia uczestników:

Zgłoszenia należy przesłać na adres: [email protected] w tytule wiadomości wpisując: „Aktywni dla Polski 2022 – zgłoszenie” do dnia 15 czerwca 2022 roku!

Uczestników projektu wyłoni komisja złożona z przedstawicieli Instytutu Andersa oraz RODM w Lublinie, na podstawie nadesłanych zgłoszeń.

W procedurze wyboru uczestników projektu będą brane pod uwagę:

Poprawność merytoryczna CV i listu motywacyjnego
Dotychczasowa aktywność uczestnika, obejmującą różne formy zaangażowania: udział w działalności organizacji polskich, chórach polskich, zespołach tanecznych, współorganizacja wydarzeń i projektów

Wyniki rekrutacji zostaną ogłoszone w dniu 20 czerwca 2022 r. Uczestnicy zostaną poinformowani o wynikach drogą mailową.

Dlaczego warto wziąć udział w konkursie?

Podczas pobytu uczestników Instytut Andersa oraz Regionalny Ośrodek Debaty Międzynarodowej w Lublinie zapewniają im: zakwaterowanie i wyżywienie oraz organizację specjalnego cyklu wykładów , warsztatów i wycieczek, w czasie którego uczestnicy:

Zapoznają się z ideą społeczeństwa obywatelskiego, realizowanego w Polsce przy kluczowym udziale sektora organizacji pozarządowych,
Poznają rozwiązania i praktyki, stosowane w działalności i zarządzaniu sektora organizacji pozarządowych,
Będą uczestniczyć w szeregu spotkań, warsztatów i zajęć, na których zdobędą wiedzę i umiejętności, które można wykorzystywać w pracy na rzecz społeczności lokalnej w miejscu swojego zamieszkania,
Zapoznają się z żywą polską kulturą, historią i wartościami,
Poznają historię Lublina i Lubelszczyzny, ofertę lubelskich instytucji, organizacji pozarządowych i uczelni, otwartych na obcokrajowców i Polonię.

W ramach realizacji programu planujemy:

Warsztaty poszerzające znajomość języka polskiego,
Kurs z podstaw fundraisingu i crowdfoundingu,
Warsztaty z umiejętności miękkich,
Spotkania z działaczami organizacji pozarządowych z Lubelszczyzny,
Spotkania z lubelskimi samorządowcami,
Wizyty studyjne w urzędach i instytucjach publicznych,
Zwiedzanie wybranych miejsc w Lublinie oraz na Lubelszczyźnie,
Spotkania integracyjne oraz kulturalne.

Pobyt uczestników w Lublinie planowanych jest w dniach 25 lipca – 3 sierpnia 2022 roku.

Wszelkie pytania dotyczące konkursu prosimy kierować na adres e-mail: [email protected]

8 czerwca, 2022

0 Comments