HomeStandard Blog Whole Post (Page 101)

Na dzisiaj przypada 79. rocznica ostatniej  walki  pułkownika Jana Piwnika „Ponurego”, cichociemnego, legendarnego jeszcze za życia dowódcy Armii Krajowej na Ziemi Świętokrzyskiej oraz Nowogródczyźnie.

Oficer poległ podczas akcji VII batalionu 77. Pułku Piechoty AK na umocnioną niemiecką strażnicę graniczną we wsi Bohdany koło Jewłaszy (obecnie w rejonie szczuczyńskim na Grodzieńszczyźnie).

Cichociemny i legendarny dowódca AK w Górach Świętokrzyskich

Jan Piwnik urodził się 31 sierpnia 1912 roku w miejscowości Janowice (obecnie w województwie świętokrzyskim, w powiecie ostrowieckim, w gminie Waśniów). Po ukończeniu Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim został funkcjonariuszem policji. Dowodził między innymi posterunkiem w Kisielinie w powiecie horochowskim oraz kompanią szkolną policji w Golędzinowie. Na tym stanowisku zastał go wybuch II wojny światowej. Jako dowódca kompanii szkolnej policji przyszły legendarny partyzant podjął walkę z niemieckim najeźdźcą. Kampanię wrześniową zakończył, udając się do Węgier, gdzie trafił do obozu internowanych. Oficerowi policji  udało się uciec z obozu i przedostać się do Wielkiej Brytanii. Tam  Jan Piwnik ukończył kurs spadochronowy oraz szkolenie dla przyszłych cichociemnych. Po tym jak Hitler zaatakował swojego sojusznika Stalina przeszkolony cichociemny, posługujący się pseudonimami  „Donat”, „Ponury” oraz „Jaś” nocą z 7 na 8 listopada 1941 roku został zrzucony ze spadochronem do Polski.

Początkowo otrzymał przydział do komórki V Oddziału Komendy Głównej Armii Krajowej, zajmującej się odbiorem zrzutów lotniczych. Wiosną 1942 roku został przeniesiony do wydzielonej organizacji dywersyjnej „Wachlarz”, która wykonywała zadania wywiadowcze i dywersyjne za wschodnią granicą II RP.  W „Wachlarzu” Jan Piwnik objął dowodzenie II odcinkiem w Równem (Ukraina).

Najsłynniejszą akcją, jaką dowodził  Jan Piwnik w tym czasie, było odbicie 18 stycznia 1943 roku z więzienia w Pińsku trzech żołnierzy AK, w tym cichociemnego Alfreda Paczkowskiego ps. „Wania”. Akcja  ta została uznana za wzorcową. Jej plan był wykładany na szkoleniach dywersyjnych, a autor został odznaczony przez dowództwo Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.

W czasie wojny oficer zasłynął przede wszystkim służbą na rodzinnej ziemi świętokrzyskiej. Za zgodą dowództwa Armii Krajowej zorganizował w Górach Świętokrzyskich oddziały nazwane Zgrupowaniami Partyzanckimi AK „Ponury” i latem 1943 roku stanął na ich czele. Był też komendantem Kedywu Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK.

W szczytowym okresie Zgrupowania Partyzanckie „Ponurego” liczyły prawie 400 żołnierzy. Ich bazą wypadową było uroczysko Wykus, w Puszczy Jodłowej w Górach Świętokrzyskich. Zgrupowania „Ponurego” były wówczas największym zwartym oddziałem AK, a ich dowódca stał się symbolem walki z okupantem w Górach Świętokrzyskich.

Okręg Nowogródzki i atak na niemiecką strażnicę

W lutym 1944 roku „Ponury” został skierowany  przez dowództwo Armii Krajowej do Okręgu Nowogródzkiego AK. Tutaj, jako doświadczony dowódca partyzancki objął dowodzenie VII Batalionem 77. Pułku Piechoty AK.

Przysięga żołnierzy 2 kompanii 7 batalionu 77 Pułku Piechoty (Okręg Nowogródek Armii Krajowej). Na fotografii widoczni są oficerowie i stół z krucyfiksem. Stoją od lewej: drugi (w głębi) ppor. Bojomir Tworzyański ps. „Ostoja”, trzeci ppłk Jan Szulc vel Janusz Szlaski ps. „Prawdzic”, piaty (z mapnikiem) por. Jan Piwnik ps. „Ponury”, fot.: Wikipedia.org

W czerwcu tegoż roku przyszedł rozkaz rozpoczęcia operacji „Burza”, która na tym terenie miała kryptonim „Ostra Brama”, gdyż celem działających tutaj oddziałów AK było wyzwolenie Wilna. Pierwsze uderzenia  w ramach przygotowań do marszu na Wilno skierowano na tzw. stützpunkty, czyli umocnione niemieckie strażnice graniczne położone między ziemiami włączonymi do III Rzeszy a Komisariatem Rzeszy Wschód.

Jako pierwszy zdobyto 8 czerwca bez strat stützpunkt w Jachnowiczach. Kolejną akcję wyznaczono na 16 czerwca, a jej celem miała być strażnica w Bohdanach, której załoga liczyła około 50 żołnierzy Wermachtu.

Rankiem podczas odprawy „Ponury” postawił zadania. Uderzenie miała wykonać 2. kompania, dowodzona przez ppor. Eugeniusza Klimowicza „Okonia”. 1. Kompania tymczasem ubezpieczała akcję od strony Szczuczyna, a 3 kompania – od strony Ostryny. Akcja miała się rozpocząć o 16.30 podczas posiłku załogi niemieckiej strażnicy. „Ponury” liczył na efekt zaskoczenia i przełamanie obrony jednym silnym uderzeniem.

Niestety, kiedy szykowano się do ataku, padły strzały od strony pobliskiej wioski. Niemiecki żołnierz natknął się tam na partyzancki patrol i został zastrzelony. Wystrzał zaalarmował załogę strażnicy i atakująca kompania znalazła się pod silnym ogniem niemieckiej broni maszynowej.

„Okoń” wydał rozkaz do ataku. W tym czasie kilku partyzantów podczołgało się do zasieków otaczających strażnicę i przecięło druty. „Na oczach zdumionych żołnierzy zza rogu stodoły wybiegł jak szalony strzelec „Pług” – Bronek Pantel ze Szczuczyna i, padając tuż przed bunkrem celnym, strzałem z karabinu trafił prosto w głowę niemieckiego cekaemistę” – tak wspominał ten moment Stanisław Szyszko „Jeleń”, żołnierz 2. kompanii VII Batalionu w artykule Bojomira Tworzyańskiego „Ostoja” pt. Akcja Jewłasze – śmierć „Ponurego”, który publikowaliśmy w 73. rocznicę boju pod Jewłaszami.

Umieram jak Polak

„Ponury”, chcąc dać przykład swoim żołnierzom, osobiście wyruszył z pomocą podwładnym. Kiedy wbiegł na teren strażnicy, otrzymał śmiertelny postrzał w brzuch. Do rannego płk. Piwnika dobiegł doktor Jan Kondrat „Jontek”, który usłyszał ostatnie słowa dowódcy, wypowiedziane przed śmiecią: „Powiedz żonie i rodzicom, że ich bardzo kochałem i że umieram jak Polak, i pozdrówcie Góry Świętokrzyskie”.

Ofiara dowódcy nie była bezsensowna. Ostatecznie, po ciężkiej walce, strażnica niemiecka została zdobyta. Oprócz „Ponurego” poległo pięciu żołnierzy, ośmiu kolejnych zmarło od ran. Straty niemieckie wyniosły 36 zabitych oraz 14 wziętych do niewoli.

„Wieść o śmierci „Ponurego” rozeszła się po okolicy lotem błyskawicy. Dopiero wtedy przekonałem się, jak Jaś „Ponury” w czasie swego krótkiego pobytu na Kresach umiał zaskarbić sobie serca miejscowej ludności. Ludzie po wsiach płakali jak po stracie kogoś najbliższego” – cytował Stanisława Szyszkę „Jelenia” w swoim artykule Bojomir Tworzyański „Ostoja”.

 

Tablica pamiątkowa na kwaterze żołnierzy Armii Krajowej w Wawiórce

Pogrzeb „Ponurego” stał się jedną z największych manifestacji patriotycznych polskiej ludności na Wschodnich Kresach II RP w czasie okupacji niemieckiej. W orszaku żałobnym, podążającym za trumną Bohatera, szły setki Polaków z okolic Jewłaszy, Bohdanów i Wawiórki. „Ponury” został pochowany  wraz ze swoimi poległymi towarzyszami broni na wiejskim cmentarzu w Wawiórce.

W 1988 roku, dzięki staraniom żołnierzy „Ponurego”, którzy przeżyli wojnę oraz na życzenie rodziny Bohatera, prochy legendarnego partyzanta zostały ekshumowane i sprowadzone do Polski, po czym spoczęły w krypcie klasztoru Cystersów w Wąchocku.

31 października 2012 roku minister obrony narodowej  Rzeczypospolitej Polskiej awansował pośmiertnie legendarnego partyzanta do stopnia pułkownika, a  dwa lata wcześniej prezydent RP pośmiertnie nadał Janowi Piwnikowi „Ponuremu” Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski. 12 grudnia 2012 roku order odebrała uroczyście w Pałacu Prezydenckim siostrzenica „Ponurego”, Alicja Sokołowska.

Podczas uroczystości prekazania orderu rodzinie Bohatera, prezydent Bronisław Komorowski podkreślał, że postać „Ponurego” jest symboliczna dla całego polskiego podziemia, Państwa Podziemnego, dla całego pokolenia żołnierzy Armii Krajowej.

 Cześć i Sława Bohaterowi!

Znadniemna.pl na podstawie Polska-zbrojna.pl/Zeszytykombatanckie.pl, na zdjęciu pod nagłowkiem: Jan Piwnik „Ponury”, dowódca oddziałów Armii Krajowej w Górach Świętokrzyskich i na Nowogródczyźnie, fot.: domena publiczna

Na dzisiaj przypada 79. rocznica ostatniej  walki  pułkownika Jana Piwnika „Ponurego”, cichociemnego, legendarnego jeszcze za życia dowódcy Armii Krajowej na Ziemi Świętokrzyskiej oraz Nowogródczyźnie. Oficer poległ podczas akcji VII batalionu 77. Pułku Piechoty AK na umocnioną niemiecką strażnicę graniczną we wsi Bohdany koło Jewłaszy (obecnie w

Tylko w 2022 roku w Polsce znaleźli schronienie 70 tysięcy obywateli Białorusi, prześladowanych przez reżim Łukaszenki. Taką statystykę przytoczył dzisiaj w Sejmie RP wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Maciej Wąsik.

Wystąpienie przedstawiciela MSWiA było poświęcone sankcjom, które Polska wprowadziła wobec Białorusi.

Maciej Wąsik przypomniał, że w ich ramach MSWiA zawiesiło ruch towarowy na polsko-białoruskiej granicy dla ciężarówek i naczep zarejestrowanych na Białorusi lub w Rosji. Jak podkreślił, trwają też „intensywne działania służb polskich wobec zarejestrowanych w Polsce białoruskich firm transportowych”.

Oprócz tego w ramach sankcji resort spraw wewnętrznych sporządził listę sankcyjną, na którą wpisywani są ci, którzy wspierają – bezpośrednio lub pośrednio – rosyjską agresję na Ukrainę, oraz przyczyniają się do łamania praw człowieka i represji w Rosji i na Białorusi.

Obecnie na polskiej liście sankcyjnej figuruje 377 przedstawicieli białoruskiego reżimu. Są na niej białoruscy parlamentarzyści i 76 sędziów. Ponadto na listę wpisani zostali prokuratorzy, sportowcy, przedstawiciele administracji oraz funkcjonariusze odpowiedzialni za sprowadzanie migrantów na granicę z Polską. W odpowiedzi na presję migracyjną – jak przypomniał  wiceminister- na granicy zbudowano zaporę wraz z systemem kamer i czujników ruchu.

Sankcje stosowane wobec wpisanych na listę sankcje to m.in.: zamrożenie środków finansowych czy zakaz wjazdu do Polski.

O skali represji stosowanych przez reżim Łukaszenki wobec własnych obywateli świadczy fakt, że Polska tylko w zeszłym roku przyjęła z tego powodu na podstawie wiz humanitarnych lub ochrony międzynarodowej 70 tysięcy obywateli kraju rządzonego przez dyktatora, współodpowiedzialnego za zbrojną agresję Rosji przeciwko Ukrainie.

 Znadniemna.pl na podstawie Money.pl, na zdjęciu: Maciej Wąsik przemawia w Sejmie RP, fot.: gov.pl

Tylko w 2022 roku w Polsce znaleźli schronienie 70 tysięcy obywateli Białorusi, prześladowanych przez reżim Łukaszenki. Taką statystykę przytoczył dzisiaj w Sejmie RP wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Maciej Wąsik. Wystąpienie przedstawiciela MSWiA było poświęcone sankcjom, które Polska wprowadziła wobec Białorusi. Maciej Wąsik przypomniał, że w ich

Swiatłana Cichanouska, demokratyczna liderka Białorusi na uchodźctwie  bezlitośnie skrytykowała międzynarodowe organizacje za ich „bezsilność” w sprawie pomocy dla więźniów politycznych. Jej słowa padły podczas wydarzenia zorganizowanego w Warszawie przez białoruskie środowiska demokratyczne, donosi na Telegramie „Pozirk”.

Podczas swojego wystąpienia emigracyjna liderka nie wahała się wyrazić swojego rozczarowania działaniami organizacji, które nie były w stanie skutecznie interweniować w obronie osób represjonowanych przez reżim Łukaszenki. Jej mocne słowa odkrywają brutalną prawdę o impotencji tych instytucji, które miały chronić prawa człowieka i promować demokrację.

Tymczasem nie mogą nic;

„Czerwony Krzyż – ile razy się spotkaliśmy: „Idźcie i żądajcie dostępu do więźniów politycznych. Mamy listę humanitarną” – powiedziała Swietłana Tichanowska.

Według niej organizacja odpowiedziała, że ​​„nie mają dostępu, nie mogą”.

Cichanouska zwróciła uwagę na kontakty dyplomatyczne Szwajcarii i UE z oficjalnym Mińskiem, ale „nic nie mogą zrobić”, bo władze „nie respektują żadnych zobowiązań międzynarodowych”.

„Więc, co możesz tutaj robić? — powiedziała polityk. „Reżim nie odpowiada na takie wezwania: „Puśćcie przynajmniej ludzi chorych na raka, chorych na cukrzycę… Nie, oni czerpią przyjemność z posiadania władzy”. ”

Jedyną skuteczną strategią, jaką wskazuje była kandydatka na prezydenta, to kontynuacja nacisku na oficjalny Mińsk. Wezwała do pomocy więźniom politycznym, uznając niewystarczającą instytucjonalną pomoc.

Według Centrum Praw Człowieka „Wiasna” na dzień 14 czerwca na Białorusi przebywa 1492 więźniów politycznych. Działacze wskazują, że to tylko część skazanych w sprawach politycznych, nie wszystkie ofiary reżimu zgłaszają się do organizacji w obawie przed eskalacją represji.

 Znadniemna.pl za Kresy24.pl za t.me/pozirkonline, Na zdjęciu: Swiatłana Cichanouska, fot.: t.me/pozirkonline 

Swiatłana Cichanouska, demokratyczna liderka Białorusi na uchodźctwie  bezlitośnie skrytykowała międzynarodowe organizacje za ich „bezsilność” w sprawie pomocy dla więźniów politycznych. Jej słowa padły podczas wydarzenia zorganizowanego w Warszawie przez białoruskie środowiska demokratyczne, donosi na Telegramie „Pozirk”. Podczas swojego wystąpienia emigracyjna liderka nie wahała się wyrazić swojego

Aleksander Łukaszenka skutecznie wypędza z Białorusi nie tylko oponentów politycznych. Niekomfortowo  w rządzonym przez dyktatora kraju czują się także biznesmeni. Jak pisze Dziennik Gazeta Prawna  w tym roku  wśród największych zagranicznych inwestorów w Polsce okazały się firmy z Białorusi. Pod względem środków zainwestowanych w Polsce Białorusini wyprzedzili nawet największą gospodarkę w Europie, czyli Niemcy.

Dziennik Gazeta Prawna podaje sensacyjną informację o intensywności inwestycji zza wschodniej granicy, powołując się na dane Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu.

 Białoruskie inwestycje dają więcej miejsc pracy

Dane te wskazują, że tylko w tym roku Białorusini zrealizowali w Polsce 12 inwestycji. Dla porównania drugi pod tym względem kraj, czyli Niemcy, może się pochwalić zaledwie pięcioma projektami.

Według gazety, opisującej niecodzienne zjawisko na rynku inwestycyjnym, biznesmeni z Białorusi planują w Polsce zrealizować kolejne przedsięwzięcia, których wartość ogólna może sięgnąć niemal 48 mln euro. Większe plany inwestycyjne związane z Polską mają tylko Amerykanie (35 projektów o łącznej wartości przekraczającej 3,4 mld euro).

Ogromną wartością białoruskich inwestycji w Polsce jest to, że zakładają one powstanie dużej liczby miejsc pracy. Dane Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu wskazują, że białoruskie firmy wzbogacą polski rynek pracy o dodatkowe 9433 etatów. Tymczasem inwestycje niemieckie zakładają, że będzie ich dodatkowo 8980.  Więcej, bo ponad 11,6 tys. miejsc pracy powstanie za sprawą  uruchamianych w Polsce projektów amerykańskich.

Miejsca pracy uciekają przed reżimem

Co jest powodem białoruskiego bumu inwestycyjnego w Polsce? Prezes Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu Paweł Kurtasz tłumaczy w rozmowie z Dziennikiem Gazetą Prawną, że to efekt programu Poland Business Harbour, który powstał jako odpowiedź na szeroko zakrojone represje, stosowane przez reżim Łukaszenki wobec własnych obywateli. Białoruscy przedsiębiorcy, zaniepokojeni bezprecedensową w historii niepodległej Białorusi falą prześladowań, zaczęli szukać możliwości relokacji dla swoich specjalistów z Białorusi w bardziej bezpieczne miejsce. Zaowocowało to napływem do Polski firm przede wszystkim z sektora IT czy startupów. Nie są to projekty o wysokich nakładach, ale za to  dają wiele nowych miejsc pracy (wspomniane 9433 etatów). Program Poland Business Harbour, obecnie obejmujący cały świat, początkowo był skierowany jedynie do firm i specjalistów nowych technologii z Białorusi.

– Z tego też względu najwięcej rekomendacji wciąż jest wydawanych białoruskim firmom – podkreśla prezes Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu, sugerując, że należy się spodziewać kolejnych inwestorów białoruskich w Polsce.

Znadniemna.pl na podstawie Gazetaprawna.pl , źródło ilustracji: portal.pti.org.pl

Aleksander Łukaszenka skutecznie wypędza z Białorusi nie tylko oponentów politycznych. Niekomfortowo  w rządzonym przez dyktatora kraju czują się także biznesmeni. Jak pisze Dziennik Gazeta Prawna  w tym roku  wśród największych zagranicznych inwestorów w Polsce okazały się firmy z Białorusi. Pod względem środków zainwestowanych w Polsce

W połowie maja dobiegł końca pierwszy etap renowacji kompleksu pałacowo-parkowego w Świacku. Docelowo obiekt ma służyć jako wielofunkcyjny kompleks uzdrowiskowy, posiadający m.in. pokoje hotelowe oraz centrum świadczące szeroką ofertę usług SPA. Ponadto w zabytkowym pałacu będzie działał własny browar oraz restauracja. Po tym, jak pałac przestał być własnością Wołłowiczów, jego los był często niepewny, a przetrwanie kresowej perły architektonicznej końca XVIII stulecia – zagrożone.

Pałac Wołłowiczów w Świacku koło Grodna. Zdjęcie z 1933 roku. Zbiory NAC on-line

Wiedza uczonych o historii budowy pałacu w Świacku jest dosyć skąpa. Uważa się, że budowę rozpoczęto około roku 1779, gdy Antoni Wołłowicz otrzymał Świack w spadku po śmierci swojego ojca – Józefa Wołłowicza.

Dzieło królewskiego architekta

Pałac został zaprojektowany przez królewskiego architekta Giuseppe (Józefa) Sacco oraz zbudowany pod jego kierownictwem. Sacco śledził los pałacu aż do swojej śmierci w 1798 roku, na przykład zaprojektował nigdy niezbudowaną bramę wejściową. Wiadomo, że autorem fresków zdobiących wnętrza pałacu był znany artysta Antoni Smuglewicz.

O cechach architektonicznych pałacu napisano sporo. Obiekt połączył style architektoniczne z trzech epok: sam pałac jest barokowy, jednak w jego architekturze wyczuwa się już silny wpływ klasycyzmu. Co do dekoracji wnętrz, to tematyka np. fresków jest typowa dla wczesnego romantyzmu.

Pałac był wielokrotnie przebudowywany. W połowie XIX wieku powstały oficyny połączone z nim kolumnadą. Mniej więcej w tym samym czasie został rozplanowany park.

Po śmierci Antoniego Wołłowicza pałac należał kolejno do jego syna Józefa i wnuka Michała. Pod koniec XIX wieku właścicielką pałacu była mieszkająca w nim córka Michała – Jadwiga Mączyńska. Majątek Jadwigi Mączyńskiej liczył 1750 morgów ziemi uprawnej, 38 koni i 138 sztuk różnego bydła.

Zmiana właścicieli i odbudowa pałacu

Wiadomo, że już w 1909 roku majątek Świack Wołłowiczów posiadał na własność Abram Merecki, który jednak w pałacu nie mieszkał. W przededniu I wojny światowej majątek stał się własnością Humnickich, szlacheckiej rodziny z Lubelszczyzny. Nie wiadomo, jakie plany Humniccy mieli co do pałacu. Pewne jest, że w ich realizacji przeszkodził wybuch wojny. Po odzyskaniu przez Polskę Niepodległości sytuacja własnościowa byłego mienia Wołłowiczów nie uległa zmianie. Wiadomo, że na początku 1926 roku Świack i około 200 hektarów gruntów były w posiadaniu Ignacego Humnickiego. Już w 1928 roku majątek został rozparcelowany, a pałac został sprzedany Departamentowi Zdrowia Rządu Polskiego i stał się własnością państwa.

Pałac w Świacku. Zdjęcie z 1933 roku. Narodowe Archiwum Cyfrowe. Sygn. 1-C-610-3

Eksperci od polskiej architektury, którzy podjęli się odbudowy pałacu, początkowo nie mieli pewności co do tego, że obiekt w ogóle może być uratowany. Prace jednak rozpoczęto i prowadzono w latach 1930-1933.

Pałac w Świacku. Zdjęcie z 1933 roku. Narodowe Archiwum Cyfrowe. Sygn. 1-C-610-2

Od wiosny 1930 do wiosny 1931 na odbudowę pałacu wydano 460 tys. złotych. Sprawozdania z tamtego okresu, dotyczące odbudowy zabytków dziedzictwa historycznego i kulturowego, charakteryzują odnowienie Świacka jako «jedną z najważniejszych prac konserwatorskich» w Polsce. Podczas pierwszego roku w pałacu pracowali murarze, zostały otynkowane oficyny, zamieniono okna i drzwi.

W lecie 1931 roku budowniczowie byli zaangażowani w prace drenażowe, otwory okienne zostały wzmocnione żelazem. Jednocześnie konserwator sztuki Feliks Konecki dokładnie zbadał freski w pałacu i stwierdził, że freski trzeba odnowić tak szybko jak to możliwe.

Pałac w Świacku w pocz. XX w. Fot.: wikipedia.org

W roku 1932 pałac został już gruntownie odremontowany. Odnowiony został m.in. utracony w XIX wieku dach mansardowy, oszklono galerie w kolumnadzie. Prace konserwatorskie prowadzili tutaj najlepsi polscy specjaliści z Instytutu Architektury Polskiej Politechniki Warszawskiej, a nadzór nad ogółem sprawował wybitny polski architekt i konserwator zabytków Oskar Sosnowski. 24 maja 1932 roku w Świacku odbył się zjazd ekspertów, którzy dokonali analizy przebiegu prac.

Główne roboty konserwatorskie w Świacku zakończyły się w pierwszym kwartale 1933 roku, ale całkowicie prace nie sfinalizowane zostały aż do wybuchu II wojny światowej. Rzecz w tym, że w 1933 roku artysta plastyk Feliks Konecki odmówił kontynuowania pracy z freskami z powodu braku funduszy.

Jeszcze w październiku 1936 roku pochodzący z Grodna historyk, archeolog i konserwator zabytków Józef Jodkowski ubiegał się o kwotę 8 tys. złotych na odnowienie polichromii w pałacu w Świacku.

Mimo niezakończonej pracy z odnowieniem pałacowych fresków w październiku 1933 roku pałac oddano do użytku. Otwarto w nim zakład dla nerwowo chorych, za których uznawano m.in. cierpiących na uzależnienia od alkoholu i narkotyków. W tamtym czasie była to jedyna placówka tego typu w Polsce. W trakcie leczenia stosowano najnowocześniejsze wówczas metody od psychoanalizy po hydroterapię, kąpiele słoneczne i leczenie psychoterapeutyczne. Pacjenci mieszkali w 1-, 2- i 3-osobowych pokojach, płacąc za nie od 5 do 10 zł dziennie.

Od czasów sowieckich do dziś

Korpus główny pałacu Wołłowiczów. Fot.: dworypogranicza.pl

Po II wojnie światowej, w czasach sowieckich, w Świacku odnowione zostały prace konserwatorskie. Zanim się to stało w pałacu otwarto sanatorium dla chorych na gruźlicę. Niestety, w tych latach zostały utracone prawie wszystkie malowidła wnętrz pałacu.

Arkady łączące korpus główny z oficyną. Fot.: dworypogranicza.pl

Elewacja ogrodowa. Fot.: dworypogranicza.pl

Po upadku ZSRR w niepodległej Białorusi pałac pozostawał instytucją medyczną aż do 2005 roku. Potem władze Białorusi długo nie mieli pomysłu na to, jak zagospodarować perłę architektury z końca XVIII stulecia, więc pałac w Świacku po prostu stał i niszczał szybko popadając w ruinę. W roku 2009 władze podjęły kilka prób sprzedania byłej rezydencji magnackiej w drodze przetargu. Cena wywoławcza oscylowała wokół kwoty równej milionowi dolarów. Ostatecznie udało się przekazać obiekt na bilans podgrodzieńskiego sanatorium „Jeziorny”, którego właścicielem jest Narodowy Bank Białorusi. Nie oznaczało to jednak rozpoczęcia prac renowacyjnych, czy przeprowadzenia nawet najprostszego remontu. W służącym jako sanatorium pałacu remontu nie było przez prawie połowę stulecia.

Fot.: grodnovisafree.by

Fot.: grodnovisafree.by

Dopiero w 2017 roku powstał poprzedzony badaniami naukowymi projekt renowacji pałacu w Świacku, a sam obiekt został objęty programem rozwoju działalności turystycznej w Republice Białorusi. Projekt restauracji pałacu, której pierwszy etap właśnie został ukończony opracowała państwowa białoruska spółka „Biełrestauracja”.

Pałac w Świacku. Fot.: Leanid Szczaglou/Belta.by

Pałac w Świacku. Fot.: Leanid Szczaglou/Belta.by

Pałac w Świacku. Fot.: Leanid Szczaglou/Belta.by

Pałac w Świacku podczas rekonstrukcji, 9.09.2020 roku Fot.: Alaksiej Bibikau/sb.by

Pałac w Świacku podczas rekonstrukcji, 9.09.2020 roku Fot.: Alaksiej Bibikau/sb.by

Znadniemna.pl na podstawie Harodnia.com/Dworypogranicza.pl/Wikipedia.org

W połowie maja dobiegł końca pierwszy etap renowacji kompleksu pałacowo-parkowego w Świacku. Docelowo obiekt ma służyć jako wielofunkcyjny kompleks uzdrowiskowy, posiadający m.in. pokoje hotelowe oraz centrum świadczące szeroką ofertę usług SPA. Ponadto w zabytkowym pałacu będzie działał własny browar oraz restauracja. Po tym, jak pałac

Białoruskie Stowarzyszenie Dziennikarzy (BAJ) apeluje do swoich członków i sympatyków, znajdujących się na terenie Białorusi o czasowe pozbycie się wszelkich dokumentów, druków oraz rzeczy, na których widnieje logo tej dziennikarskiej organizacji.

Powodem niezwykłego apelu jest wpisanie przez władze Białorusi nazwy „Białoruskie Stowarzyszenie Dziennikarzy” i logotypu tej organizacji do rejestru materiałów, uznawanych za ekstremistyczne.

Witryna internetowa białoruskich dziennikarzy niezależnych BAJ.MEDIA informuje ponadto, że za ekstremistyczne uznane zostały wszystkie profile BAJ w mediach społecznościowych.

Na mocy decyzji władz przechowywanie wszelkich materiałów i rzeczy, na których widnieje logo BAJ grozi posiadaczom takich pamiątek i dokumentów pociągnięciem do odpowiedzialności administracyjnej, czyli grzywną bądź aresztem.

Witryna BAJ.MEDIA przypomina, że logo uznanej za ekstremistyczną organizacji dziennikarskiej widnieje na dokumentach, przechowywanych w wielu urzędach państwowych i organizacjach, z którymi BAJ utrzymywał kontakty i prowadził korespondencję jeszcze będąc legalną strukturą. Ponadto BAJ wydawał zaopatrzony logotypem periodyk branżowy „ABAŻUR”, którego egzemplarze są przechowywane między innymi w bibliotekach oraz redakcjach wielu białoruskich mediów, a także w innych miejscach.

Wzmożona presja władz na białoruską niezależną społeczność dziennikarską jest kolejnym etapem prześladowań niezależnych dziennikarzy po uznaniu w marcu 2023 roku Białoruskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy za organizację ekstremistyczną.

Członkami Białoruskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy są między innymi redaktorzy mediów Związku Polaków na Białorusi.

Znadniemna.pl za baj.media

Białoruskie Stowarzyszenie Dziennikarzy (BAJ) apeluje do swoich członków i sympatyków, znajdujących się na terenie Białorusi o czasowe pozbycie się wszelkich dokumentów, druków oraz rzeczy, na których widnieje logo tej dziennikarskiej organizacji. Powodem niezwykłego apelu jest wpisanie przez władze Białorusi nazwy „Białoruskie Stowarzyszenie Dziennikarzy” i logotypu tej

Film w reżyserii Waldemara Szarka będzie poświęcony uczuciu, które młody Adam Mickiewicz żywił i okazywał Maryli Wereszczakównie. Wieszcza w młodości sportretuje na ekranie Nikodem Rozbicki, a jego ukochaną Marylę – Aleksandra Piotrowska. Premierę filmu zaplanowano na rok 2024.

Historia miłosnego trójkąta

„Niepewność” to historia płomiennego romansu rozwijającego się w baśniowej scenerii szlacheckiego majątku, która zainspirowała powstanie słynnego mickiewiczowskiego zbioru „Ballad i romansów”. W tle historii miłosnej są zmartwienia i nadzieje pierwszych lat Królestwa Kongresowego pod berłem cara Aleksandra I.

Właśnie w tym okresie dziejowym odbywa się wakacyjna wędrówka przyszłego wieszcza, która prowadzi 22-letniego poetę do sielskiego dworku pod Nowogródkiem. Często bywa tu Tomasz Zan, przyjaciel Adama ze stowarzyszenia Filomatów, nieszczęśliwie zakochany w Maryli, córce właścicielki. Maryla pozostaje nieczuła na zaloty Zana, ale szybko zwraca uwagę na nowego przybysza. Adam odwzajemnia zainteresowanie, lecz próbuje się powstrzymać, ze względu na przyjaciela. Uczucie między młodymi rośnie z każdą chwilą.

„Gdy Zan zmuszony jest wyjechać, wydaje się, że przeszkody stojące na drodze do spełnionej miłości zostały pokonane a notatnik szczęśliwego poety zapełnia się kolejnymi wierszami…” – głosi komunikat Telewizji Polskiej, opowiadający o powstającej produkcji filmowej.

Kto i gdzie kręci „Niepewność”

Film „Niepewność” jest kręcony m.in. w Muzeum Architektury Drewnianej Regionu Siedleckiego w Nowej Suchej, w Dworze w Turowej Woli oraz w Muzeum Adama Mickiewicza – Pałacu w Śmiełowie.

Reżyserem „Niepewności” jest Waldemar Szarek. Jest to twórca doświadczony w opowiadaniu o miłości językiem filmu. Jest reżyserem kultowej telenoweli „M jak Miłość”, która nie schodzi z anten TVP już od ponad dwudziestu lat i jest uznawana za najpopularniejszy polski serial oraz najchętniej oglądany program telewizyjny w Polsce.

Prezes TVP Mateusz Matyszkowicz zapowiada powstanie nie tylko filmowej, lecz także serialowej wersji „Niepewności”.

Znadniemna.pl na podstawie TVP.PL /PAP.PL, na zdjęciu: odtwórcy głównych ról w filmie „Niepewność” Nikodem Rozbicki (Adam Mickiewicz) i Anna Piotrowska (Maryla Wereszczakowna), fot.: TVP

Film w reżyserii Waldemara Szarka będzie poświęcony uczuciu, które młody Adam Mickiewicz żywił i okazywał Maryli Wereszczakównie. Wieszcza w młodości sportretuje na ekranie Nikodem Rozbicki, a jego ukochaną Marylę - Aleksandra Piotrowska. Premierę filmu zaplanowano na rok 2024. Historia miłosnego trójkąta „Niepewność” to historia płomiennego romansu rozwijającego

Dzisiaj, 12 czerwca 2023 roku, na Zamku Królewskim w Warszawie odbyła się uroczystość ogłoszenia nominacji Programu Społecznego Mistrz Mowy Polskiej 2023. Przy tej okazji Akademia Mistrzów Mowy Polskiej nagrodziła Złotym Laurem Mistrzów Mowy Polskiej więźnia politycznego reżimu Łukaszenki, białoruskiego korespondenta polskich mediów Andrzeja Poczobuta oraz aktora teatralnego i filmowego Krzysztofa Globisza.

W uzasadnieniu wyróżnienia Akademia Mistrzów Mowy zaznaczyła, iż zostało ono przyznane „za propagowanie najlepszych wzorców polszczyzny”.

Andrzej Poczobut został skazany w lutym tego roku przez sędziego Sądu Obwodowego  w Grodnie Dzmitryja Bubienczyka na osiem lat kolonii karnej o zaostrzonym rygorze.  W maju białoruski Sąd Najwyższy uprawomocnił niesprawiedliwy wyrok, wydany na dziennikarza i działacza polskiej mniejszości narodowej na Białorusi.

Z aktu oskarżenia wynikało, że łukaszenkowski wymiar sprawiedliwości uznał, iż zbrodnią, popełnioną przez Polaka, było między innymi nazywanie agresją napadu ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 roku. Poza tym reżim Łukaszenki nie mógł darować dziennikarzowi publikacji, opowiadających o prześladowaniu na Białorusi polskiej mniejszości narodowej i o masowych protestach Białorusinów przeciwko sfałszowaniu przez białoruskiego dyktatora wyborów prezydenckich w sierpniu 2020 roku.

Rząd Polski, międzynarodowa społeczność dziennikarska oraz organizacje broniące praw człowieka uznały zarzuty na podstawie których skazano Andrzeja Poczobuta za bezpodstawne i motywowane politycznie, a sam dziennikarz i działacz polskiej mniejszości został uznany za więźnia politycznego.

Znadniemna.pl za Mistrzmowy.pl

Dzisiaj, 12 czerwca 2023 roku, na Zamku Królewskim w Warszawie odbyła się uroczystość ogłoszenia nominacji Programu Społecznego Mistrz Mowy Polskiej 2023. Przy tej okazji Akademia Mistrzów Mowy Polskiej nagrodziła Złotym Laurem Mistrzów Mowy Polskiej więźnia politycznego reżimu Łukaszenki, białoruskiego korespondenta polskich mediów Andrzeja Poczobuta oraz

Nie tylko żywym, ale także umarłym będą stawiane zarzuty karne w białoruskich sądach, jeśli oskarżenie będzie dotyczyło zbrodni wojennych, ludobójstwa oraz innych przestępstw, nie podlegających przedawnieniu. Nie jest wykluczone, że sądzeni będą m.in. nieżyjący już żołnierze Armii Krajowej. Takie następstwa może mieć uchwalenie projektu nowelizacji Kodeksu postępowania karnego Republiki Białorusi, który już trafił pod obrady białoruskiego parlamentu.

Inicjatywa karania umarłych należy do Prokuratury Generalnej Republiki Białorusi, która w 2021 roku wszczęła postępowanie karne „o ludobójstwie narodu białoruskiego” w czasach Wielkiej Wojny Ojczyźnianej oraz po jej zakończeniu.

Zgodnie z narracją, przedstawianą przez białoruskich prokuratorów w mediach, w okresie okupacji niemieckiej zbrodnie, noszące znamiona ludobójstwa, popełniali na Białorusinach najczęściej żołnierze niemieccy. Natomiast po przetoczeniu się przez Białoruś w 1944 roku frontu w kierunku zachodnim i reaktywacji na ziemiach białoruskich władzy sowieckiej, Białorusini, zdaniem prokuratorów, byli prześladowani wcale nie przez reżim stalinowski i jego machinę represyjną, której uosobieniem był NKWD. Łukaszenkowska propaganda oraz prokuratura za czarne charaktery, gnębiące ludność białoruską po 1944 roku, uznaje obywateli II Rzeczypospolitej, działających w polskim podziemiu antykomunistycznym. Są to najczęściej nieżyjący już partyzanci, należący do Armii Krajowej oraz innych polskich zbrojnych formacji patriotycznych, działających na terenie Białorusi po rozwiązaniu AK w styczniu 1945 roku, aż do końca lat 50.

Nowelizacja Kodeksu postępowania karnego Białorusi przewiduje, że w przypadku sformułowania zarzutów prokuratorskich wobec nieżyjącej osoby, ciężar reprezentowania jej przed sądem spada na potomków. W przypadku braku takowych, bądź w sytuacji, kiedy nie będą mogli oni bronić przodka przed oskarżeniami białoruskiej prokuratury, zmarłemu oskarżonemu będzie przysługiwał obrońca z urzędu.

Perspektywa czynnego ścigania przez prokuraturę Białorusi weteranów Armii Krajowej, wywołała oburzenie środowisk kombatanckich w Polsce od razu po tym, jak Prokuratura Generalna Białorusi wszczęła postępowanie „o ludobójstwie narodu białoruskiego”, sugerując, iż odpowiedzialnymi za tego typu zbrodnie są żołnierze Armii Krajowej i uczestnicy innych polskich formacji patriotycznych, działających na terenie Białoruskiej SRR po zakończeniu II wojny światowej.

Po wszczęciu przez prokuratora generalnego Republiki Białorusi Andreja Szweda w 2021 roku „sprawy o ludobójstwie narodu białoruskiego” i sugestiach prokuratora, że za udział w rzekomym „ludobójstwie” będą ścigani weterani Armii Krajowej oraz uczestnicy innych polskich formacji patriotycznych z czasów wojny, Prezydium Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej wydało specjalne Oświadczenie, którego treść pragniemy Państwu przypomnieć:

Oświadczenie

Prezydium Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w sprawie haniebnych słów prokuratora generalnego Białorusi

Prezydium Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej wyraża stanowczy protest przeciwko słowom prokuratora generalnego Białorusi Andreja Szweda, który – w swoim dokumencie dotyczącym śledztwa w ramach sprawy karnej w kwestii „ludobójstwa narodu białoruskiego” w okresie II wojny światowej – oskarżył o ludobójstwo Armię Krajową i zaliczył ją do formacji nazistowskich. Jesteśmy wstrząśnięci i nie ma naszej zgody na taką obelgę. Żołnierze Armii Krajowej do końca II wojny światowej walczyli z dwoma totalitaryzmami – sowiecką Rosją i nazistowskimi Niemcami.

Głęboko niepokoją nas także doniesienia, że białoruskie władze zapowiadają przeprowadzenie „działania śledczego” wobec weteranów AK. Stwierdzenie to przypomina najgorsze czasy lat okupacji niemieckiej i sowieckiej na terenach Rzeczypospolitej Polskiej, o której wolność walczyliśmy, co było naszym prawem i obowiązkiem. Dziś, jako weterani, możemy tylko k r z y c z e ć o sprawiedliwość i prawdę.

Słowa prok. Szweda, mówiącego, że „mamy informacje o jeszcze żyjących przestępcach nazistowskich, którzy uczestniczyli w działalności batalionów karnych. W pierwszej kolejności litewskich batalionów SS i Armii Krajowej” są niedopuszczalne, ponieważ przeczą faktom i uderzają w dobre imię bohaterskich żołnierzy AK walczących o wolność Polski, także przeciwko formacjom SS.

Armia Krajowa, powołana 14 lutego 1942 roku, była kontynuatorką Służby Zwycięstwu Polski i Związku Walki Zbrojnej, formowanych do walki z okupantem niemieckim i sowieckim już od 1939 roku. W swoich szeregach skupiała około 400 000 osób. Była to największa podziemna armia w okupowanej Europie.

Armia Krajowa była ochotniczym wojskiem Polskiego Państwa Podziemnego – fenomenem na skalę światową. Była częścią Polskich Sił Zbrojnych i aliantem koalicji antyniemieckiej w II wojnie światowej. Nadrzędnym celem AK było przygotowanie i wywołanie ogólnopolskiego powstania przeciwko niemieckiemu, nazistowskiemu okupantowi.

Projekt nowelizacji Kodeksu postępowania karnego Republiki Białorusi, zakładający ściganie sądowe umarłych, został już wniesiony pod obrady białoruskiego parlamentu i niebawem odbędzie się jego pierwsze czytanie.

Znadniemna.pl na podstawie zerkalo.io/pravo.by oraz armiakrajowa.org.pl, na zdjęciu: tablica na Cmentarzu żołnierzy Armii Krajowej  w Surkontach przed barbarzyńskim zrównaniem nekropolii z ziemią przez białoruskie władze

Nie tylko żywym, ale także umarłym będą stawiane zarzuty karne w białoruskich sądach, jeśli oskarżenie będzie dotyczyło zbrodni wojennych, ludobójstwa oraz innych przestępstw, nie podlegających przedawnieniu. Nie jest wykluczone, że sądzeni będą m.in. nieżyjący już żołnierze Armii Krajowej. Takie następstwa może mieć uchwalenie projektu nowelizacji

Na dzisiaj, 9 czerwca, przypada 220. jubileusz urodzin naszego krajana, nieświeżanina, powstańca listopadowego, zesłańca i urzędnika carskiego, zasłużonego dla stanowienia prawodawstwa narodów Azji Środkowej, a konkretnie – Kazachów i Kirgizów – Adolfa Januszkiewicza. Pamięć o naszym krajanie do dzisiaj jest pielęgnowana przez mieszkańców Kazachstanu i Kirgizji oraz potomków Polaków zsyłanych do Kazachstanu w różnych okresach dziejowych.

Mural Adolfa Januszkiewicza w stolicy Kazachstanu Nur-Sułtanie. Odsłonięty został 29 września 2021 roku, fot.: orpeg.pl

Adolf Walerian Julian Januszkiewicz urodził się 9 czerwca 1803 roku w Nieświeżu. Otrzymawszy podstawowe wykształcenie najpierw w rodzinnej miejscowości, a następnie w gimnazjum w Winnicy, w 1821 roku przybył do Wilna, aby kontynuować studia wyższe na Uniwersytecie Wileńskim, gdzie „bawił 2 lata”, słuchając wykładów na wydziale literackim.

W Wilnie poznał m.in. Adama Mickiewicza i dołączył do kręgu filaretów i filomatów, grona młodych ludzi wysoko ceniących równość społeczną, wartości demokratyczne oraz wierzących w utopijne ideały oświeceniowe wiecznego postępu, przemian cywilizacyjnych, a także powszechną edukację i siłę rozumu. Po powrocie na Podole w 1826 roku Januszkiewicz został wybrany do Sądu Głównego Izby Cywilnej w Kamieńcu, gdzie pełnił funkcję deputata w ciągu następnych trzech lat.

W grudniu 1830 roku, po wybuchu powstania listopadowego nasz bohater, udał się do Wilna, a stamtąd do Warszawy, by dołączyć do szeregów powstańców. Jednak wkrótce z ciężkimi ranami nogi i głowy został zatrzymany przez oddział Kozaków. Sąd w Kijowie skazał Januszkiewicza na karę śmierci, którą zastąpiono zesłaniem na osiedlenie do Syberii z pozbawieniem wszelkich tytułów, szlachectwa i majątku.

W maju 1832 roku Januszkiewicz przybył do Tobolska, a w 1834 roku przeniósł się do Iszymu, gdzie mieszkał prawie 8 lat. Z kolei w czerwcu 1841 roku na mocy manifestu cesarza Mikołaja I, ogłoszonego z okazji ślubu następcy tronu Aleksandra II, kilku zesłańcom łącznie z Januszkiewiczem zezwolono podjąć pracę w rosyjskiej służbie cywilnej lub wojskowej na terenie Syberii.

Pragnieniem Januszkiewicza było, aby sumienną pracą pod okiem naczelnika gubernialnego uzyskać amnestię i pozwolenie na powrót do domu. W związku z tym przeniósł się do Omska, gdzie został zatrudniony najpierw w Sądzie Okręgowym, a następnie w kancelarii Pogranicznego Naczelnika Syberyjskich Kirgizów. Nowe stanowisko stawiało przed Januszkiewiczem nowe wyzwania, musiał bowiem zapoznać się z językiem kazachskim, prawami i zwyczajami Kazachów, jak również pogłębić swoją znajomość języka rosyjskiego. Jego praca polegała na przygotowywaniu sprawozdań i czytaniu raportów sporządzanych przez „sułtanów, naczelników okręgów, prezesów dywanów”. Ponadto uczestniczył w projektach układania postanowień regulujących zarządzanie Stepowym Krajem, o czym pisał do swojego przyjaciela Gustawa Zielińskiego:

„Ja prawodawca Kirgizów! Czy mi to się śniło kiedy! O, dziwne losy człowieka – potomkowie Dzyngis-chana za lat 16 tysięcy na kartkach swojej przeszłości czytać będą moje imię i powiedzą, że to był drugi Konfucjusz-Zoroaster, a kto wie, może na część moją wystawią jakiego bałwana i na moim grobie składać będą takie ofiary.”

Ponadto, zatrudniony w rosyjskiej administracji, Januszkiewicz uzyskał możliwość zapoznania się z dokumentami archiwalnymi dotyczącymi relacji między Imperium Rosyjskim a mieszkańcami Azji Środkowej oraz okazję odbycia trzech podróży do stepów środkowoazjatyckich, dzięki czemu nieco bliżej poznawał życie koczowników. Trzecia, najdłuższa wyprawa trwała od maja do początku października 1846 roku, podczas której Januszkiewicz, przebywając cały czas wśród Kazachów i wykonując powierzone mu zadania służbowe, prowadził jednocześnie swój słynny dziennik osobisty.

Trzy lata później, w 1849 roku, Januszkiewicz porzucił nadzieję „zasłużenia” na ułaskawienie i podał się do dymisji. Niezależnie jednak od tego otrzymał pozwolenie na pozostanie w stolicy Syberii Zachodniej – Omsku. Staraniami jego młodszego brata Eustachego, przebywającego na emigracji w Paryżu, przeniesiono Adolfa w 1853 roku do Niżniego-Tagilu. Mimo usiłowań całej rodziny dopiero w roku 1856, po wstąpieniu na tron Aleksandra II, Januszkiewicz został uwolniony od kary i mógł powrócić do kraju. Niestety, gdy tylko przybył do domu, okazało się, że był już śmiertelnie chory.

Zmarł urodzony w Nieświeżu zesłaniec i powstaniec listopadowy Adolf Januszkiewicz w  miejscowości Dziahylnia (obecnie w rejonie dzierżyńskim, obwodu mińskiego na Białorusi – red.) 19 czerwca 1857 roku.

Postscriptum. Przez cały okres zesłania Adolf Januszkiewicz prowadził obszerną korespondencję z rodziną i przyjaciółmi. Jego najmłodszy brat January regularnie przesyłał mu książki i czasopisma dozwolone przez cenzurę. Adolf z wielkim zainteresowaniem czytał prace historyczne, etnograficzne i podróżnicze, w tym także wcześniejsze publikacje opisujące azjatycką część Imperium Rosyjskiego, takie jak książka „Otrywki o Syberii”, autorstwa Matwieja Hedenströma, którego Adolf osobiście poznał w Tobolsku w 1832 roku, albo tekst Józefa Kobyłeckiego „Wiadomości o Syberii i podróże w niej odbyte”, który zdaniem Januszkiewicza, mimo że był napisany „bez żadnego systematu”, a wiele przedmiotów w nim potraktowanych zostało „bardzo powierzchownie […], w ogóle zasługuje na wiarę”. Z kolei prawdziwym odkryciem stała się dla niego lektura listów z wyprawy do Indii i Tybetu francuskiego przyrodnika i podróżnika Victora Jacquemonta, o czym wspominał do brata:

„Niestety przewrócił mnie mnóstwo wyobrażeń, jakie miałem o Indii. […] ledwo nie wszystko w innej maluje postaci, pod jaką ja marzyłem o tym kraju. Ach! tak to nie raz było ze mną, kiedym jechał po Europie. Rzeczywistość pokazywała co innego niż to, com nieraz w książkach wyczytał.”

January w swoich listach także okazywał żywe zainteresowanie miejscem pobytu brata i nalegał, by Adolf przesyłał mu relacje z „barwą miejscową”, na co Adolf odpowiadał: „jak poznam tę część nie omieszkam udzielić Ci obszerniejszych wiadomości”. Czytane książki oraz korespondencja z bratem niewątpliwie zainspirowały Adolfa do podjęcia wyzwania opisania „stepu kirgiskiego”22 nieznanego jeszcze w tym czasie w Europie. Dziełem tym miał stać się właśnie dziennik osobisty z trzeciej podróży. Pamiętając o tym marzeniu Adolfa, już po jego śmierci w 1859 roku Gustaw Zieliński przekazał rękopis i całą korespondencję prowadzoną z rodziną i przyjaciółmi w czasie zesłania do Eustachego w Paryżu, zamierzającego na podstawie zebranych dokumentów przygotować obszerną publikację, by upamiętnić dokonania brata. Pierwsze wydanie korespondencji Januszkiewicza wraz z dziennikiem z podróży, zatytułowane „Żywot Adolfa Januszkiewicza i jego listy ze stepów kirgiskich” sfinansowane przez jego rodzinę, ukazało się w roku 1861.

Znadniemna.pl za „(Auto)biografia pioniera. Dziennik i listy Adolfa Januszkiewicza”/Journals.openedition.org, portret Adolfa Januszkiewicza, źródło: Wikipedia.org

Na dzisiaj, 9 czerwca, przypada 220. jubileusz urodzin naszego krajana, nieświeżanina, powstańca listopadowego, zesłańca i urzędnika carskiego, zasłużonego dla stanowienia prawodawstwa narodów Azji Środkowej, a konkretnie - Kazachów i Kirgizów - Adolfa Januszkiewicza. Pamięć o naszym krajanie do dzisiaj jest pielęgnowana przez mieszkańców Kazachstanu i

Przejdź do treści