100. urodziny płk Stefanii Szantyr-Powolnej
Prezes Lidzkiego Oddziału Związku Polaków na Białorusi Irena Biernacka była obecna na Jubileuszu 100. Urodzin Honorowej Prezes Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej płk Stefanii Szantyr-Powolnej.

Stefania Szantyr-Powolna
Polka z Lidy odwiedziła Jubilatkę na jej osobiste zaproszenie w składzie delegacji Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej, z którym od wielu lat współpracuje. Dzięki tej współpracy Biernacka przyjaźni się ze Stefanią Szantyr-Powolną, będącą żywą legendą polskiego ruchu oporu z czasów II wojny światowej, wybitną lekarka, doktor nauk medycznych, harcerką, żołnierzem ZWZ i AK, pułkownikiem Wojska Polskiego, więźniarką łagrów.
W składzie delegacji, świętującej Jubileusz wspólnie z solenizantką znaleźli się ponadto: Prezes Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej Artur Kondrat, jego zastępczyni Grażyna Złocka-Korzeniewska oraz inni członkowie i sympatycy Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej, którzy chcieli uczcić wyjątkową chwilę w życiu niezwykłej kobiety.
Płk dr med. Stefania Szantyr-Powolna ps. Hanka urodziła się 30 lipca 1924 roku w Wilnie. Jej matka Emilia z domu Ostrowska była urzędniczką, a ojciec hrabia Bolesław Ursyn-Szantyr farmaceutą. W okresie międzywojennym Stefania uczyła się w Szkole Podstawowej nr 9 przy ul. Karkowskiej w Wilnie. Następnie kontynuowała naukę w Gimnazjum Kupieckim. W tym czasie należała do 3. Wileńskiej Drużyny Harcerskiej oraz Przysposobienia Wojskowego Kobiet.
Po wybuchu II wojny światowej i wejściu wojsk sowieckich do Wilna, wraz z grupą innych dziewcząt została wyrzucona z gimnazjum. Po kilku miesiącach zezwolono im na powrót do nauki. Pod koniec 1939 roku została zwerbowana przez kolegę do konspiracji, otrzymała pseudonim „Hanka”. Działała jako żołnierz ZWZ-AK. Przez cały okres okupacji pełniła funkcję sanitariuszki i łączniczki przenosząc meldunki, ulotki, prasę i broń.
W lipcu 1944 roku w ramach akcji „Ostra Brama” pracowała w punkcie sanitarnym dla rannych żołnierzy. Za służbę w ZWZ-AK została aresztowana 7 grudnia 1944 roku NKGB podało ją brutalnemu przesłuchaniu trwającemu 36 godzin. 27 marca 1945 roku, po kilku miesiącach śledztwa, które Stefania spędziła w więzieniu, zapadł wyrok. Oskarżona o grupowe powstanie z bronią w ręku została skazana na 10 lat ciężkich łagrów, pozbawienie praw publicznych oraz konfiskatę mienia. W czasie trwania procesu miała zaledwie 20 lat. Wraz z nią podobne wyroki otrzymało dwunastu innych działaczy konspiracji.
Na początku maja 1945 roku została wraz z tysiącami innych więźniów wywieziona w głąb ZSRS. Po kilku tygodniach wycieńczającego transportu dotarła do Uchty, gdzie umieszczono ją w łagrze. Tam w ciężkich warunkach pracowała przy zbiorach i wyrębie lasu. Po jakimś czasie, dzięki przychylnemu Polakom personelowi szpitala została skierowana do pomocy w szpitalnym laboratorium.
Po kilkuletnim pobycie w obozie w Uchcie Stefania została przeniesiona do obozu żeńskiego o zaostrzonym rygorze w Workucie. Tam pracowała przy odśnieżaniu torów oraz nigdy nie ukończonej linii kolejowej. W czasie pobytów w obozach chorowała, pięciokrotnie przeszła zapalenie płuc, przez brak witamin cierpiała na szkorbut.
Z obozu wyszła po zasądzonych 10 latach pracy, odmówiła podpisania dokumentu, że po wyjściu z łagru będzie obywatelką ZSRS. Na wolności zamieszkała u polskiej rodziny Jackiewiczów w Workucie, tam też dostała pracę w kopalni, a następnie w laboratorium. Po długich staraniach zezwolono jej na powrót do Polski. W 1955 roku wróciła do ojczyzny. Zamieszkała w Gdańsku, gdzie w 1956 r. podjęła studia medyczne. W 1959 roku wyszła za mąż, w późniejszych latach doczekała się także potomstwa. W latach 70. na podstawie pracy pt. Wpływ stresu przewlekłego na gospodarkę tłuszczową w aspekcie czynników ryzyka w chorobie wieńcowej uzyskała stopień doktora nauk medycznych. Do emerytury pracowała w Centralnym Ośrodku Badawczym Kolejowej Służby Zdrowia. Przez wiele lat działała w Stowarzyszeniu Łagierników Żołnierzy AK, w którym w latach 2002 – 2011 pełniła funkcję prezesa oraz redaktor naczelnej Kwartalnika Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy AK.
W 2008 roku została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Także w 2008 na podstawie jej życiorysu powstał film dokumentalny pt. Koszmary, które się śnią w reżyserii Witolda Pelczarskiego i Jarosława Krychowiaka.
W 2015 roku została bohaterką książki Anny Herbich pt. Dziewczyny z Syberii.
W 2016 roku podczas XXXI Zjazdu Łagierników została awansowana do stopnia podpułkownika, a w 2019 została pułkownikiem. Przez wiele lat była redaktor naczelną „Kwartalnika” Stowarzyszenia.
Znadniemna.pl
Prezes Lidzkiego Oddziału Związku Polaków na Białorusi Irena Biernacka była obecna na Jubileuszu 100. Urodzin Honorowej Prezes Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej płk Stefanii Szantyr-Powolnej. [caption id="attachment_65471" align="alignnone" width="480"] Stefania Szantyr-Powolna[/caption] Polka z Lidy odwiedziła Jubilatkę na jej osobiste zaproszenie w składzie delegacji Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii