Standard Blog Whole Post - Portal Polaków na Białorusi

Społeczeństwo, Wiadomości z Polski, Z-SUPERNEWS

Białorusini protestowali przeciwko zmianom w Biełsacie

Grupa Białorusinów protestowała w czwartek wieczorem przed kancelarią premiera przeciwko zmianom wprowadzonym w Telewizji Biełsat. Do szefa MSZ apelowali m.in. w sprawie zmniejszenia czasu emisji w języku białoruskim po zapowiadanym przez TVP dodaniu do tego kanału języka rosyjskiego i ukraińskiego.

Według apelu protestujących skierowanego do szefa MSZ Radosława Sikorskiego, Telewizja Biełsat „ma przestać istnieć jako odrębny, niezależny kanał telewizyjny w strukturze TVP”. „Czas emisji zostanie trzykrotnie zmniejszony (…). Oznacza to de facto koniec działającej od 17 lat jedynej, niezależnej, białoruskojęzycznej telewizji” – podano w dokumencie.

Przemawiający na wiecu Zianon Paźniak, polityk białoruskiej opozycji, wyraził obawę o funkcjonowanie Biełsatu na zasadach przedstawionych przez TVP. Jego zdaniem pieniądze przeznaczone przez TVP na Biełsat nie gwarantują funkcjonowanie kanału na dotychczasowym poziomie.

Była dyrektor Telewizji Biełsat Agnieszka Romaszewska-Guz, przemawiając na wiecu zaznaczyła, że „wsparcie sprawy białoruskiej jest w interesie Polski”.

„To nie był jeden z polskich kanałów Telewizji Polskiej promujących wyłącznie Polskę. To był kanał, który uznawał, że w interesie polskim jest wsparcie sprawy białoruskiej. Kiedy rozszerzaliśmy go o część rosyjską, to była taka sama idea: że wolna Rosja i Białoruś to interes Polski, ale najlepiej o to zawalczą sami Białorusini” – dodała.

Obecny na wiecu dyrektor TVP World, w której skład ma wejść Biełsat, Michał Broniatowski zaznaczył, że dopóki pełni funkcję dyrektora, nie dojdzie do odebrania Biełsatowi niezależności. „Chciałbym publicznie zagwarantować, że jeśli chodzi o niezależność Biełsatu, o którą się obawiacie, dopóki ja będę kierował TVP World, nic takiego się nie wydarzy” – powiedział protestującym.

Odnosząc się do obawy protestujących o zmniejszenie czasu emisji w języku białoruskim, Broniatowski powiedział, że mówienie o trzykrotnym zmniejszeniu czasu emisji jest „nadużyciem”. „Dopóki nie powstanie oddzielna antena rosyjskojęzyczna i ukraińskojęzyczna, będą nadawane te trzy języki na jednej antenie. Biełsat nadaje dziennie mniej więcej 12 godzin po białorusku. W sumie nadaje 17, pozostałą część wypełnia rosyjskojęzyczny Wot-tak i rządowy program z Ukrainy. Mówienie o tym, że czas nadawany w języku białoruskim się zmniejszy trzykrotnie jest nadużyciem dlatego, że Biełsat będzie miał na pewno 6, a prawdopodobnie 8 lub 9 godzin do nadawania w ciągu doby” – zaznaczył.

„Na chwilę obecną status Biełsatu się nie zmienił, pozostaje na razie oddzielną anteną w składzie Telewizji Polskiej. Niebawem jednak ma zostać częścią nowego ośrodka, łączącego redakcje nadające na zagranicę. Kiedy to się stanie i jak będzie dokładnie wyglądało, nie wiemy, gdyż tego z Biełsatem nie konsultowano” – poinformował PAP w czwartek Aleksy Dzikawicki, pełniący obowiązki szefa TV Biełsat.

Wskazał, że „Biełsat jest w zdecydowanej większości finansowany przez MSZ”. „Zawsze jednak jest tak, że dotację z ministerstwa musimy wydać do końca grudnia, a kolejną dostajemy dopiero pod koniec wiosny albo i później. W tym czasie kredytuje nas TVP, za co jesteśmy wdzięczni spółce. Właśnie tak dzieje się teraz. Środków z MSZ jeszcze nie dostaliśmy, a telewizja również boryka się z problemami finansowymi. Daje więc nam, ile może, przez to mamy niestety sporo zaległości, jeśli chodzi o opłaty dla kontrahentów, w tym producentów i korespondentów zagranicznych” – dodał.

Zaznaczył, że czwartkowa pikieta była inicjatywą środowisk białoruskich. „Rozumiem, że Białorusinów nie może nie niepokoić chociażby zatrzymanie naszych portali internetowych tydzień temu, które są źródłem informacji dla setek tysięcy odbiorców w kraju i za granicą. Nie będę wchodził w to, dlaczego tak się stało, ale pewnie właśnie to stało się bezpośrednią przyczyną organizacji pikiety” – zaznaczył.

„Warto pamiętać, że Biełsat – jedyna białoruskojęzyczna telewizja na świecie – dzięki wieloletniemu wsparciu Polski, jest nie tylko źródłem niezależnej informacji, ale i ważnym ośrodkiem narodotwórczym, skupiającym wielu wybitnych białoruskich twórców, którzy byli zmuszeni przez dyktatora do opuszczenia kraju” – podkreślił.

„Każda osobna antena w składzie TVP z zasady ma większą autonomię niż jakakolwiek redakcja czy sekcja, bo posiada własną strukturę, w tym dyrekcję. Z tego, co rozumiem, nowy ośrodek nadawania na zagranicę będzie miał wspólną dyrekcję dla co najmniej pięciu redakcji językowych. Nowa struktura ma być ujęta w regulaminie powstającego ośrodka, ale jego założeń, niestety, nie znam” – poinformował.

Telewizja Polska podała 4 lipca, że włączy obcojęzyczne kanały do jednej struktury organizacyjnej pod roboczą nazwą Ośrodek Programów dla Zagranicy. Nowa jednostka ma powstać na bazie istniejących kanałów – TVP World i Telewizji Biełsat. Pierwszy ma zmienić nazwę, a drugi zostanie podzielony na pasma nadające po 6 godzin premierowego programu na dobę – po białorusku (Biełsat), rosyjsku (Wot-tak) i ukraińsku (nazwa jest ustalana). Zmiany mają wejść w życie 1 marca 2025 roku.

Znadniemna.pl za Dzieje.pl/PAP, na zdjęciu: pikieta w obronie Biełsatu przed Kancelarią Prezesa Rady Ministrów RP. Przemawia Agnieszka Romaszewska-Guzy, była dyrektorka Biełsatu i jego założycielka, fot.: Facebook.com/valerij.slepuhin

9 sierpnia, 2024

Oświadczenie Josepa Borrella w 4. rocznicę sfałszowania na Białorusi wyborów prezydenckich

Josep Borrell, Wysoki przedstawiciel Unii Europejskiej do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, wydał dzisiaj, 8 sierpnia 2024 roku, oświadczenie z okazji przypadającej na jutro czwartej rocznicy sfałszowania przez reżim Łukaszenki wyborów prezydenckich na Białorusi.

Publikujemy treść Oświadczenia:

Cztery lata temu, 9 sierpnia 2020 roku, Białorusini wyszli na ulice, aby pokojowo zaprotestować przeciwko sfałszowanym wyborom prezydenckim i próbie odebrania im przez Łukaszenkę prawa do decydowania o swojej przyszłości. Od tego czasu, pomimo brutalnych represji, naród białoruski wielokrotnie i odważnie stawał w obronie przysługujących mu praw człowieka i demokratycznej przyszłości swojego kraju.

Reżim Łukaszenki odpowiedział masową kampanią przemocy i zastraszania wobec własnego narodu. Obecnie w areszcie przebywa około 1400 więźniów politycznych. Stanowią oni zaledwie ułamek spośród tysięcy osób, które od 2020 r. przebywały w aresztach i więzieniach z powodów politycznych i z nich wychodziły. Łukaszenka rozpoczął totalne represje wobec białoruskiego społeczeństwa obywatelskiego, obrońców praw człowieka, wolnych mediów i dziennikarzy, przeciwników politycznych, niezależnych związkowców, przedstawicieli mniejszości narodowych, a ostatecznie przeciwko wszystkim zwykłym obywatelom wyrażającym swoje poglądy, zarówno w kraju, jak i poza jego granicami.

Co najmniej sześciu więźniów politycznych straciło życie w białoruskich zakładach karnych, a wielu z nich przetrzymywanych jest w odosobnieniu od ponad roku. Część więzionych znajduje się w stanie zagrażającym życiu i wymaga pilnej pomocy medycznej. Takie traktowanie więźniów i zatrzymanych stanowi naruszenie prawa międzynarodowego i własnych zobowiązań Białorusi. W swoim najnowszym raporcie Wysoki Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka stwierdził, że istnieją uzasadnione podstawy, aby sądzić, że na Białorusi popełniono zbrodnię prześladowania, będąca zbrodnią przeciw ludzkości.

Wobec tego – wzywamy do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia wszystkich więźniów politycznych i osób niesprawiedliwie przetrzymywanych.

Suwerenność i tożsamość Białorusi są coraz bardziej zagrożone. Oprócz zakrojonych na szeroką skalę represji wewnętrznych reżim białoruski jest współwinny nielegalnej agresywnej wojny Rosji przeciwko Ukrainie. Oprócz wsparcia politycznego, wojskowego i logistycznego reżim przyczynił się do nielegalnej deportacji ukraińskich dzieci z terytoriów Ukrainy, czasowo okupowanych przez Rosję. Od 2021 r. reżim organizuje także presję migracyjną na zewnętrzne granice UE.

Z tego powodu UE nałożyła kilka pakietów sankcji na reżim i jego zwolenników. 5 sierpnia UE przyjęła dodatkowe sankcje wobec 28 osób zamieszanych m.in. w łamanie praw człowieka, procesy o podłożu politycznym i działalność propagandową państwa.

Ogółem 261 osób oraz 37 podmiotów i organów podlega obecnie indywidualnym środkom ograniczającym UE. UE przewodzi także wysiłkom na rzecz zapewnienia odpowiedzialności osobom odpowiedzialnym za naruszenia praw człowieka na forum ONZ i na innych forach międzynarodowych oraz wspieraniu międzynarodowych inicjatyw mających na celu pociągnięcie wszystkich sprawców do odpowiedzialności.

UE pozostaje zjednoczona we wspieraniu odważnych obywateli Białorusi, białoruskiego ruchu demokratycznego i społeczeństwa obywatelskiego w ich dążeniu do wolnej, demokratycznej, suwerennej i niezależnej Białorusi jako części pragnącej pokoju Europy. Gdy Białoruś rozpocznie przemiany demokratyczne, UE zapewni temu krajowi wsparcie w celu ustabilizowania jej gospodarki i zreformowania jej instytucji, w tym za pośrednictwem kompleksowego planu wsparcia gospodarczego w wysokości do 3 miliardów euro. Będziemy w dalszym ciągu zabiegać o to, aby głosy narodu białoruskiego były słyszane.

Znadniemna.pl za eeas.europa.eu, na zdjęciu: Josep Borrell, fot.: protothema.gr

8 sierpnia, 2024

Historia, Z-SUPERNEWS, Ziemia Brzeska

244 lata temu w Hruszówce tragicznie zginął Tadeusz Reytan

Poseł Ziemi Nowogródzkiej na Sejm Rozbiorowy odebrał sobie życie w rodzinnej Hruszówce, po powrocie z Warszawy. Według niektórych przekazów popadł w obłęd, nie mogąc się pogodzić z uchwalonym przez sejm I rozbiorem Rzeczypospolitej , a także z upokorzeniem, jakie spotkało go ze strony innych posłów w chwili, gdy desperacko bronił Ojczyzny.

Źródła podają, że Reytan popełnił samobójstwo 8 sierpnia 1780 roku kalecząc się szkłem.

Kościół, uznający samobójstwo za grzech śmiertelny, nie zgodził się pochować patriotę na cmentarzu zgodnie z chrześcijańskim obrzędem. Jego szczątki złożono w niepoświęconej ziemi i dopiero wiele dekad po śmierci, w 1930 roku, zostały odkryte i ekshumowane w pobliżu dworu w Hruszówce w miejscu, zwanym „Pod Grabem”, na które mieszkańcy Hruszówki wskazali, jako „legendarne” miejsce pochówku słynnego posła.

Czy były to faktycznie szczątki Reytana? Na to pytanie do dzisiaj nie ma jednoznacznej odpowiedzi.

W pamięci Polaków Tadeusz Reytan zapisał się jako symbol patriotyzmu.

W Polsce rozdzieranej przez zaborców, bardzo szybko rozpowszechnił się kult jego postaci. Portrety Reytana pojawiały się na licznych rycinach jako symbol prawdziwego patrioty. Sejm Wielki (1788-1792) uczcił pamięć Tadeusza Reytana, zawierając wspomnienie o nim w następujących słowach: „Mój król, za zgodą skonfederowanych Rzeczypospolitej stanów, w tej porze, gdzie przywróceniem sił Rządu Rzeczypospolitej (…) mamy wdzięczną czułość długiem pamięci tego szanownego Polaka”.

Najbardziej znanym upamiętnieniem patrioty z Hruszówki jest znany na całym świecie obraz Jana Matejki pt. „Rejtan – Upadek Polski”.

Obraz Jana Matejki pt.: „Rejtan – Upadek Polski”, fot.: Wikipedia.org

Artysta, uwieczniając Tadeusza Reytana na obrazie w 1866 roku, ukazał niezwykle przejmującą scenę, która rozegrała się 21 kwietnia 1773 roku w trzecim, decydującym dniu obrad sejmu rozbiorowego na zamku w Warszawie. Wówczas Prusy, Rosja i Austria dokonały podziału części ziem polskich. Centralną postacią obrazu jest poseł ziemi nowogródzkiej, Tadeusz Reytan, w geście rozpaczy próbujący zapobiec haniebnemu wydarzeniu, jakim jest rozbiór Ojczyzny. Miał on wtedy powiedzieć:

„Chyba po moim trupie”.

Słowa te okazały się samospełniającą się przepowiednią, bo po tragicznej śmierci obrońcy Ojczyzny doszło do jej kolejnych rozbiorów i ostatecznego zniknięcia Polski z mapy Europy.

Pamięć o Tadeuszu Rejtanie jest wciąż żywa wśród mieszkających na Białorusi Polaków, ale nie tylko, gdyż miejscowa gałęź rodu Reytanów dobrze zasłużyła się także Białorusinom i pozostaje w ich wdzięcznej pamięci.

Znajdująca się w Hruszówce siedziba Rejtanów ostatnio doczekała się renowacji. Napisał o tym portal Polaków na Polesiu w artykule pt. „Hruszówka – siedziba Reytanów wczoraj i dziś”.

Historia siedziby w Hruszówce

Z artykułu dowiadujemy się m.in., że siedziba w Hruszówce znana jest od XVI wieku jako majątek Radziwiłłów. Do rodziny Reytanów zaczęła ona należeć od XVII wieku, a jej pierwszym właścicielem z tego rodu był Michał Kazimierz Reytan, stojący u źródeł powstania białoruskiej gałęzi rodu Reytanów.

Dwór Reytanów na litografii autorstwa Napoleona Ordy, źródło illustracji: dworypogranicza.pl

Zarządzany przez Reytanów majątek w Hruszówce był centrum kulturalnym regionu. Gościli tu m.in. Julian Ursyn Niemcewicz, Napoleon Orda, O’Connor (odkrywca pokładów torfu na Białorusi), Eliza Orzeszkowa, Florian Bochwic, Jan Bułhak.

W tym malowniczym miejscu urodził się także wybitny obrońca honoru Rzeczypospolitej Tadeusz Reytan.

Teren dawnej posiadłości Reytanów zajmuje ok. 14 ha. Wielką zaletą jest to, że cały zespół zabudowy dworskiej zachował się niemal w komplecie, a kompozycja przestrzenna nie została naruszona. Na terenie posiadłości znajdował się dom ekonoma, oranżeria, gorzelnia, lodownia, browar, dwie stajnie. Z prawej strony od głównego budynku mieści się najbardziej cenny element całej posiadłości – jest to prawie już zrujnowana niewielka murowanka, ma ponad 300 lat i jest najstarszą zabudową. To właśnie w tej murowance spędził ostatnie 7 lat swego życia Tadeusz Reytan. Było tu archiwum, biblioteka i rzeczy osobiste Reytana.

Ostatni dziedzice Hruszówki

Ostatnimi właścicielami majątku w Hruszówce byli Józef i Alina Reyten. (Potomkowie Reytanów od końca XVIII w. używali takiej formy nazwiska).

Drewniany dwór, zbudowany pod koniec XIX wieku przez ostatniego męskiego przedstawiciela tej gałęzi rodu – Józefa Reytena, fot.: Polesie.org

Józef był filantropem i dobrym gospodarzem, a jego żonę Alinę porównywano niegdyś do Emilii Plater. Dzięki nim po I wojnie światowej Hruszówka ożyła. Prowadzili oni przytułek dla inwalidów wojennych. Stworzyli fundusz na edukację utalentowanych dzieci z Hruszówki i pobliskich wsi. Dzięki staraniom Aliny i Józefa Reytenów miejscowa młodzież studiowała w Warszawie, Wilnie i Petersburgu.

Oto wspomnienia Stanisława Słudnika, mieszkańca Hruszówki, który jako chłopiec był furmanem Aliny Reyten: „W sąsiednich wsiach wszystkich znała. Dobra była Pani. Jak tylko spyta, dlaczego koń chudy, a gospodarz jej na to, że nie ma czym karmić. – Cztery worki owsa do Pana Kozakiewicza – mówi. Porządna była Pani. Jak tylko jakaś bieda, czy koń zdechnie, czy krowa, od razu do niej wszyscy szli. Nigdy nie była obojętna…” Na tak dostojnych ludziach skończyła się linia rodu Reytanów w Hruszówce. Ale to miejsce, gdzie żyli, rodzili się, byli szczęśliwi, pozostało – pamiętają o nich stare lipy i dęby, reytanowski staw i budynki, które wbrew przeciwnościom historii przetrwały. Podczas II wojny światowej był tu niemiecki szpital wojenny, po wojnie teren przejął kołchoz w Rusinowiczach, a w dworku mieścił się klub wiejski i internat.

Los ostatnich dziedziców Hruszówki był tragiczny. Gdy wkraczały wojska radzieckie 17 września 1939 roku, hr. Henryka Grabowskiego zamordowali miejscowi chłopi. Alina Reyten, aresztowana w tym czasie przez Sowietów, została wywieziona na Sybir i tam zmarłą w 1945 roku. Syna Henryka Grabowskiego – Tadeusza, zabili natomiast Niemcy zimą 1943/1944 roku w okolicach Baranowicz.

Ani władze sowieckie, ani białoruskie przez długie lata nie były zainteresowane w renowacji rodowej siedziby ikony polskiego patriotyzmu. Dworek Reytanów przez długi czas popadał w ruinę, był dewastowany, ale pomimo wszystko i tak należał do najlepiej zachowanych chyba majątków szlacheckich na Nowogródczyźnie.

Wygląd dworu Reytanów w Hruszówce z 2013 roku, fot.: Polesie.org

Jak ratowano rodowe gniazdo Reytanów

Dzięki inicjatywie badacza Zmiciera Jurkiewicza i koła artystycznego im. Tadeusza Reytana oraz gazety „Kultura” w latach 2013-2018 w Hruszówce i w różnych miejscowościach na Białorusi odbywały się plenery, festiwale oraz imprezy tematyczne poświęcone Reytanom i Hruszówce. Wspólnym wysiłkiem wspomnianych inicjatyw i ludzi dobrej woli udało się uzyskać dotację z Unii Europejskiej na renowację dworu. Łączna kwota inwestycji wyniosła 1 327 000 euro. Część środków na odnowienie przekazała również strona białoruska. Renowacja rozpoczęła się w 2020 roku. W ciągu ostatnich 3 lat dwór w Hruszówce został częściowo odrestaurowany.

Wygląd dworu Reytanów w Hruszówce współcześnie, po częściowej restauracji, fot.: Polesie.org

Pracy jest jeszcze dużo, ale efekty już widać. Z wydzielonych już na renowację środków wzmocniono fundamenty domu oraz wykonano ich hydroizolacje, wzmocniono strop, zmontowano nowy system rynnowy, okrycie dachu, drewniane okna i drzwi, wyremontowano elewacje budynku i wykonano rekonstrukcje zniszczonych ganków. W piwnicach dworu planowane jest stworzenie ekspozycji muzealnych, rozmieszczenie galerii sztuki oraz filii szkoły artystycznej z Lachowicz, której uczniowie będą tu przyjeżdżać na plenery. Pozostałe budynki kompleksu architektonicznego siedziby Reytanów, niestety, nadal niszczeją i grożąc popaść w ruinę.

Znadniemna.pl na podstawie Polesie.org, wikipedia.org

8 sierpnia, 2024

Społeczeństwo, Wiadomości z Polski, Z-SUPERNEWS

Szef polskiego BBN wytłumaczył dlaczego Poczobuta nie wymieniono na rosyjskiego szpiega

– Rzeczpospolita ma większy pożytek z tej operacji, niż z Pablo Gonzaleza siedzącego w polskim areszcie już 2,5 roku – podkreślił Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego Jacek Siewiera w programie „Fakty po Faktach” TVN24, komentując ubiegłotygodniową wymianę więźniów.

W pierwszym dniu sierpnia w Ankarze odbyła się największa od czasów zimnej wojny wymiana więźniów, utrzymywanych w koloniach karnych Rosji i w więzieniach krajów Zachodu. Operacja objęła 24 osoby z więzień w siedmiu krajach, w tym w Polsce – chodzi o Pawła Rubcowa, oficera wywiadu wojskowego GRU, który w lutym 2022 roku, podając się za hiszpańskiego dziennikarza i używając nazwiska Pablo Gonzalez, został zatrzymany na granicy polsko–ukraińskiej.

– Wymiana w służbach ma trzy waluty: pieniądze, informacje oraz – najwyżej cenione – przysługi. Tego typu negocjacje obejmują tę trzecią walutę, ona nie musi być wymieniona natychmiast. Natomiast ona ma najwyższą wartość, w relacjach sojuszniczych również – przekazał Szef BBN.

Jak zauważył, zapytany o brak wśród uwolnionych wiezionego na Białorusi dziennikarza Andrzeja Poczobuta, Polska nie stawiała warunków wymiany stronie rosyjskiej, bo naszym partnerem w tych rozmowach były Stany Zjednoczone. – Zawsze można powiedzieć, że mogliśmy uzyskać więcej, ale Stanom Zjednoczonym również nie udało się wymienić wszystkich więźniów – dodał. – Wysiłki dotyczące wypuszczenia Andrzeja Poczobuta również są czynione. Wydaje się, że klucze do jego wolności mogą leżeć również w innych imperiach, dlatego proszę przejrzeć ostatnie wizyty zagraniczne Prezydenta Andrzeja Dudy – przekazał.

Zapewnił, że uwolnienie Andrzeja Poczobuta jest jednym z priorytetów zarówno strony rządowej, jak i Prezydenta RP. Polskie państwo o nim nie zapomniało – podkreślił.

Jak ocenił, wymiana więźniów nie dowodzi, że istnieją kanały komunikacji Zachodu z Rosją i można to uznać za wstęp do rozmów o zakończeniu wojny na Ukrainie. – Ale jeśli głos niezwykle ważnych opozycjonistów np. Władimira Kary–Murzy czy Olega Orłowa, wyjawiających, jak wygląda skazanie w Rosji, za co naprawdę zostali skazani i czemu to służy, usłyszy globalne południe, może to stanowić oręż w walce o sprawiedliwe zakończenie wojny przeciwko Ukrainie – zauważył.

Znadniemna.pl za bbn.gov.pl, na zdjęciu: Szef BBN Jacek Siewiera w studio audycji „Fakty po Faktach” w TVN24. źródło: screenshot z TVN24

7 sierpnia, 2024

Szef MSZ uzależnił otwarcie przejść granicznych z Białorusią od uwolnienia Andrzeja Poczobuta

Data otwarcia przejść granicznych z Białorusią jest uzależniona od długości kary więzienia Andrzeja Poczobuta – zadeklarował minister spraw zagranicznych RP Radosław Sikorski w rozmowie z białoruskim portalem Zerkalo.io.

Od kiedy zaostrzył się kryzys migracyjny na granicy polsko-białoruskiej, Warszawa wprowadziła szereg restrykcji na granicy. Osobne sankcje i ograniczenia zostały wprowadzone w odpowiedzi na represje wobec mniejszości polskiej, w tym na zatrzymanie i skazanie dziennikarza oraz działacza Związku Polaków na Białorusi Andrzeja Poczobuta.

Zamknięte pozostają przejścia w Kuźnicy, Bobrownikach i Połowcach na Podlasiu. Czynne są natomiast przejścia w Koroszczynie (towarowe) i Terespolu (pasażerskie) w Lubelskiem.

W maju premier Donald Tusk powiedział, że rząd rozważa otwarcie przejścia w Bobrownikach.

– To podobno odblokowałoby istotną część tego polskiego małego, średniego biznesu związanego z bezpośrednią wymianą handlową „człowiek do człowieka” między Białorusinami, a Polakami – mówił wówczas.

Sikorski: otwarcie przejść zależne od sytuacji Poczobuta

Szef MSZ Radosław Sikorski w rozmowie z białoruskim portalem Zerkalo.io podkreślił, że nowy rząd nie zamknął żadnych dodatkowych punktów granicznych.

– Przypomnę, że przejście w Bobrownikach zostało zamknięte przez poprzedni rząd w odpowiedzi na bezpodstawne aresztowanie i skazanie Andrzeja Poczobuta, który niestety nadal przebywa w więzieniu – powiedział Sikorski.

Podkreślił, że Warszawa od zawsze stara się „oddzielić reżim od społeczeństwa” i walczy o to, by sankcje nie dotykały białoruskich obywateli w ten sam sposób, co ich elity lub Rosjan.

Dodał jednak, że odblokowanie przejść zależne jest od decyzji reżimu Aleksandra Łukaszenki.

– Data otwarcia przejść granicznych uzależniona jest od okresu pozbawienia wolności Andrzeja Poczobuta – mówił.

Poczobut w więzieniu

Andrzej Poczobut to działacz zdelegalizowanego w 2005 r. Związku Polaków na Białorusi. Jest obywatelem Białorusi polskiej narodowości. Jako dziennikarz współpracował m.in. z polskimi mediami. W przeszłości za krytyczne wypowiedzi na temat rządzącego Białorusią od 1994 r. Aleksandra Łukaszenki trafiał do aresztu, a w roku 2011 był sądzony za rzekome zniesławienie dyktatora (otrzymał wówczas wyrok w zawieszeniu). Jako działacz nieuznawanego przez białoruskie władze i zdelegalizowanego w 2005 r. Związku Polaków na Białorusi Poczobut, pasjonat historii, wiele czasu poświęcał m.in. badaniu losów Polaków na terenach dzisiejszej Białorusi.

Jak informowało Centrum Praw Człowieka „Wiasna”, według prokuratury „przewiny” Poczobuta miały polegać m.in. na tym, że nazwał agresją napaść ZSRR na Polskę w 1939 r., pisał artykuły o protestach na Białorusi i działaczach polskiego podziemia w czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu, występował w obronie polskiej mniejszości w tym kraju. Władze umieściły Poczobuta na liście „osób zaangażowanych w działalność terrorystyczną”.

Został zatrzymany w rodzinnym Grodnie w marcu 2021 r. Od tamtego czasu stale przebywał w areszcie. Od października działacz polskiej mniejszości, uznany przez organizacje praw człowieka za więźnia politycznego, był przetrzymywany w grodzieńskim areszcie przy więzieniu nr 1. Wcześniej przebywał w aresztach.

Polacy za zaostrzeniem restrykcji na granicy

Mieszkańcy Polski popierają restrykcyjną politykę rządu w Warszawie na granicy z Białorusią. Potwierdza to najnowsze badanie opinii publicznej, przeprowadzone przez państwowe Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS). Z lipcowego sondażu CBOS wynika, że wyraźna większość ankietowanych popierałaby całkowite zamknięcie granicy z Białorusią (72 proc.), a sprzeciwiałby się temu zaledwie co piąty respondent (21 proc.). Główną przyczyną dla której polskie społeczeństwo oczekuje bardziej restrykcyjnych działań swojego rządu na polsko-białoruskiej granicy jest kryzys migracyjny, wywołany przez reżim Łukaszenki w porozumieniu z Kremlem. Nastroje te odpowiadają intencjom wielu ludźmi zarówno w Polsce, jak i na Białorusi, pragnących uwolnienia przez reżim Łukaszenki Andrzeja Poczobuta oraz innych więźniów politycznych, w tym co najmniej trzech polskich obywateli, odsiadujących wyroki w białoruskich koloniach karnych między innymi za krytykę reżimu i obrazę białoruskiego dyktatora (Robert Tąpała, wyrok – 3 lata kolonii karnej) oraz za rzekomą „działalność agenturalną” (Tomasz Bereza, wyrok – 14 lat kolonii karnej oraz Jerzy Żywolewski, wyrok 4 lata).

Sondaż innej placówki badawczej – IBRIS, przeprowadzony na zlecenie „Rzeczypospolitej”, potwierdza dane publikowane przez CBOS. Według IBRIS 71,8 proc. Polaków zgadza się na przykład na zamknięcie przejścia kolejowego z Białorusią, postrzegając zaostrzenie restrykcji jako jedną ze skutecznych form nacisku na reżim Łukaszenki, odpowiedzialny za ataki nielegalnych migrantów na polską granicę oraz za prześladowanie na Białorusi opozycji demokratycznej i przedstawicieli polskiej mniejszości narodowej.

Znadniemna.pl na podstawie zerkalo.io/wp.pl /rp.pl/interia.pl, na zdjęciu: szef MSZ RP Radoslaw Sikorski, fot.: dyplomacja.gov.pl

6 sierpnia, 2024

Data otwarcia przejść granicznych z Białorusią jest uzależniona od długości kary więzienia Andrzeja Poczobuta - zadeklarował minister spraw zagranicznych RP Radosław Sikorski w rozmowie z białoruskim portalem Zerkalo.io. Od kiedy zaostrzył się kryzys migracyjny na granicy polsko-białoruskiej, Warszawa wprowadziła szereg restrykcji na granicy. Osobne sankcje i

Wiceszef MSZ: Negocjacje dotyczące uwolnienia Andrzeja Poczobuta toczą się innym trybem, bezpośrednio z Białorusią

W kwestii wymiany więźniów działaliśmy wedle prośby administracji prezydenta USA, negocjacje dot. uwolnienia Andrzeja Poczobuta toczą się innym trybem, bezpośrednio z Białorusią – powiedział wiceszef Ministerstwa Spraw Zagranicznych Andrzej Szejna.

W czwartek w Ankarze odbyła się największa od czasów zimnej wojny wymiana więźniów z Rosji i krajów Zachodu. Operacja wymiany objęła 24 osoby, które przebywały w więzieniach w USA, Niemczech, Polsce, Słowenii, Norwegii, Rosji i Białorusi oraz dwoje dzieci. Jak poinformowały tureckie władze, 10 osób, w tym dwie osoby nieletnie, relokowano do Rosji, trzynaście do Niemiec, trzy do USA.

Polska przekazała agenta GRU Pawła Rubcowa. W przestrzeni publicznej pojawiły się pytania, czy wymiana więźniów mogła objąć m.in. więzionego na Białorusi w charakterze więźnia politycznego Andrzeja Poczobuta, działacza polskiej mniejszości w tym kraju. Były koordynator służb specjalnych Mariusz Kamiński ocenił, że Polska oddała Rosjanom ich najcenniejszego agenta nie uzyskując nic.

Szejna powiedział w Polsat News, że wymiana więźniów po pierwsze była „akcją wolnościową, której liderem były Stany Zjednoczone”, sojusznik Polski w ramach NATO. „Uwzględniliśmy, poparliśmy i działaliśmy wedle prośby administracji pana prezydenta (USA Joe) Bidena” – powiedział wiceszef MSZ.

Podkreślił, że uwolnieni zostali rosyjscy agenci, w tym morderca, ale w zamian za to wolność odzyskali „ludzie niewinni, którzy stali się zakładnikami reżimu Putina”. Wskazywał, że chodzi m.in. o żołnierzy, dziennikarzy i rosyjskich dysydentów. „I to jest działanie, które mieści się we współpracy w ramach NATO, w ramach współpracy transatlantyckiej” – powiedział Szejna.

Odnosząc się do wpisu Kamińskiego, ocenił, że były koordynator służb specjalnych „chyba bardzo mocno uderzył we własnego dobrodzieja – prezydenta Andrzeja Dudę”. „Wszyscy wiemy, że cała ta akcja była przeprowadzona przy współpracy między premierem, służbami oraz przy bardzo mocnym udziale pana prezydenta Dudy” – podkreślił wiceszef MSZ.

Doradca prezydenta RP Stanisław Żaryn powiedział, że Kamiński za czasów rządów PiS bardzo jasno postawił w rozmowie z Amerykanami polskie oczekiwania w kwestii wymiany więźniów „widząc w tym procesie szansę na walkę o Andrzeja Poczobuta i Rosjanina, który został skazany za współpracę z polskimi służbami”. „Ta sprawa od początku była w odpowiedzialności rządu (…) pan prezydent został w pewnym momencie dołączony do tej procedury” – powiedział Żaryn.

Ocenił, że „jest próba przeniesienia odpowiedzialności na prezydenta, jeśli chodzi o te warunki, które były stawiane naszym sojusznikom”.

Szejna odpowiedział, że „kwestia związana z uwolnieniem wszystkich więźniów politycznych, w tym Andrzeja Poczobuta, toczy się trochę innym trybem negocjacji, bezpośrednio z Białorusią”. Wiceszef MSZ zaznaczył, że negocjacje ws. wymiany więźniów „to były negocjacje właściwie amerykańsko-rosyjskie i Białoruś była gdzieś tam dołączona”.

Zapewnił, że minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski na każdym spotkaniu kierownictwa resortu podnosi sprawę więźniów politycznych.

Były wiceszef MSZ Paweł Jabłoński (PiS) – odpowiadając Szejnie – powiedział, że w wymianie więźniów Rosjanie przekazali 16 osób, obywateli trzech państwa – Rosji, USA i Niemiec. „Niemiecki obywatel Rico Krieger został skazany na karę śmierci i Niemcy byli w stanie w tej wymianie go wyciągnąć (…). Minister Szejna mówił, że to były rosyjsko-amerykańskie rozmowy, pan Krieger był na Białorusi, nie w Rosji, a został wyciągnięty w ramach tej wymiany” – zwrócił uwagę Jabłoński.

Jego zdaniem, gdyby Polska twardo postawiła sprawę, to do tej wymiany mógłby zostać włączony Poczobut lub większa grupa polskich więźniów.

W ramach przeprowadzonej w czwartek w Ankarze wymiany więźniów między Zachodem a Rosją uwolniony został m.in. Władimir Kara-Murza, rosyjski opozycjonista, który ma również obywatelstwo brytyjskie, Paul Whelan, były żołnierz amerykańskiej piechoty morskiej, który ma obywatelstwa USA, Kanady, Wielkiej Brytanii i Irlandii, a także dziennikarz „Wall Street Journal” Evan Gershkovich. W grupie wymienionych w czwartek więźniów był też Niemiec Rico Krieger skazany na karę śmierć pod zarzutem terroryzmu. Białoruski dyktator Aleksander Łukaszenka po rozmowie i na polecenie Władimira Putina niedawno ułaskawił Kriegera.

Znadniemna.pl za PAP

W kwestii wymiany więźniów działaliśmy wedle prośby administracji prezydenta USA, negocjacje dot. uwolnienia Andrzeja Poczobuta toczą się innym trybem, bezpośrednio z Białorusią - powiedział wiceszef Ministerstwa Spraw Zagranicznych Andrzej Szejna. W czwartek w Ankarze odbyła się największa od czasów zimnej wojny wymiana więźniów z Rosji i

Białoruś, Religia, Z-SUPERNEWS, Ziemia Mińska

Pierwsze od czterech lat święcenia diakonatu w Mińsku

W sobotę, 3 sierpnia, w kościele katedralnym p.w. Najświętszego Imienia Maryi w Mińsku wikariusz generalny archidiecezji mińsko-mohylewskiej bp Jerzy Kosobucki udzielił święceń diakonatu Aleksandrowi Szymańskiemu, magistrowi teologii, absolwentowi Międzydiecezjalnego Wyższego Seminarium w Grodnie. Były to w Mińsku pierwsze święcenia diakonatu od czterech lat.

W uroczystości wzięło udział ponad dwudziestu księży, w tym sekretarz Nuncjatury Apostolskiej w Mińsku ks. prałat Krzysztof Seroka, wspólnota Międzydiecezjalnego Seminarium Duchownego w Grodnie pod przewodnictwem rektora ks. kanonika Witalija Wojciechowskiego, osoby konsekrowane i wierni, w tym krewni kandydata.

Aleksander Szymański/fot.: catholic.by

Biskup Jerzy Kosobucki witając zgromadzonych dziękował Bogu za kandydata do święceń i zachęcił obecnych do wspierania go modlitwą. Zapewnił, iż sam odprawia Mszę św. za Aleksandra, „aby był dobrym sługą Pana, dobrym diakonem, dobrym kapłanem”. W homilii hierarcha zauważył, że posługa diakona opiera się na powołaniu, które jak mówił św. Jan Paweł II jest „darem i tajemnicą”. Zachęcił kandydata do głoszenia Chrystusa, niezależnie od okoliczności zewnętrznych. Wyraził także wdzięczność Seminarium Duchownemu w Grodnie za przygotowanie Aleksandra do diakonatu, a dalej także jak ufamy do kapłaństwa. Zachęcił nowego diakona do rozwijania otrzymanego daru, przypominając o konieczności ciągłego doskonalenia się w miłości i okazywania każdemu życzliwości. Zauważył, że został on przez Pana Boga hojnie obdarzony wszystkim, co potrzebne do posługi w sakramencie święceń.

Na zakończenie Mszy św. nowy diakon wyraził wdzięczność Bogu i rodzicom za dary życia, wiary i powołania, a także biskupowi za udzielenie święceń.

Aleksander Szymański/fot.: catholic.by

Aleksander Szymański pochodzi z Mińska, ma 34 lata. W 2013 roku ukończył studia na Wydziale Historycznym Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego, przez pewien czas pracował i służył w wojsku.

W 2024 roku ukończył Międzydiecezjalne Wyższe Seminarium Duchowne w Grodnie. 17 czerwca na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim obronił pracę magisterską z historii Kościoła na temat życia i działalności prawosławnego biskupa św. Jerzego z Konisskiego. Odbył praktykę duszpasterską w parafii archikatedralnej w Mińsku.

Na terenie archidiecezji mińsko-mohylewskiej mieszka około 4,5 mln osób, z czego katolicy stanowią 15 proc. Posługuje im 132 kapłanów, z czego niemal połowę stanowią zakonnicy. Na jednego kapłana przypada ponad 5 tys. wiernych.

Znadniemna.pl/catholic.by

W sobotę, 3 sierpnia, w kościele katedralnym p.w. Najświętszego Imienia Maryi w Mińsku wikariusz generalny archidiecezji mińsko-mohylewskiej bp Jerzy Kosobucki udzielił święceń diakonatu Aleksandrowi Szymańskiemu, magistrowi teologii, absolwentowi Międzydiecezjalnego Wyższego Seminarium w Grodnie. Były to w Mińsku pierwsze święcenia diakonatu od czterech lat. W uroczystości wzięło

Na Białorusi od wyborów 2020 roku zatrzymano z powodów politycznych 50 tys. osób

Od początku kampanii wyborczej przed wyborami prezydenckimi w 2020 roku, które zostały uznane za sfałszowane, na Białorusi zatrzymano z powodów politycznych 50 tys. osób – oświadczył podczas konferencji Nowa Białoruś w Wilnie 4 sierpnia br. prawnik Centrum Praw Człowieka „Wiasna” Leanid Sudalenka.

Ponad 3380 osób uznano od tego czasu za więźniów politycznych. 1134 osób całkowicie odbyło wyroki.

Ponadto, jak powiedział Sudalenka, cytowany przez portal Nasza Niwa, ubiegły rok był rekordowy pod względem wyroków skazujących w karnych procesach politycznych – zapadło ich 1603. W 2020 r. skazano w takich procesach 900 osób, w 2021 r. – 1225, w 2022 – 1242 osoby.

Obecnie „Wiasna” wie co najmniej o 5472 osobach skazanych w politycznych procesach karnych. Chodzi zarówno o osoby, które trafiły do aresztów i więzień, jak i te, które otrzymały wyroki bez pozbawienia wolności.

Sudalenka konstatował, że w ciągu ostatnich trzech lat rosła liczba skazanych w sprawach politycznych, a „represje nie słabną i nic nie wskazuje na to, by miały zostać wstrzymane w najbliższym czasie”.

Nasza Niwa przytacza również wypowiedź socjologa Hienadzia Korszunaua, który poinformował, że w drugim kwartale br. wszczęto 450 spraw karnych motywowanych politycznie, co jest „absolutnym rekordem”.

Strona „Wiasny” informuje, że obecnie w Białorusi 1390 osób jest uznawanych za więźniów politycznych.

Znadniemna.pl za PAP

Białoruś, Historia, Z-SUPERNEWS, Ziemia Grodzieńska

160 lat temu u stóp Cytadeli Warszawskiej stracono Romualda Traugutta

160 lat temu, 5 sierpnia 1864 roku władze rosyjskie dokonały egzekucji Romualda Traugutta, dyktatora Powstania Styczniowego oraz czterech jego współpracowników. Swoją potęgą woli, swoją umiejętnością rządzenia potrafił utrzymać powstanie, i to przez najtrudniejsze, bo zimowe, miesiące – pisał o Traugutcie Józef Piłsudski.

Romuald Traugutt żył zaledwie 38 lat. Swoje życie zakończył na szubienicy 5 sierpnia 1864 roku na stokach cytadeli warszawskiej. Razem z nim, powstańczym dyktatorem, stracono czterech innych członków podziemnego Rządu Narodowego: Rafała Krajewskiego, Józefa Toczyskiego, Romana Żulińskiego i Jana Jeziorańskiego. Wszyscy oni weszli do polskiej legendy.

Wczesne lata

Romuald Traugutt urodził się 16 stycznia 1826 roku w Szostakowie, miejscowości leżącej wówczas w guberni grodzieńskiej. Był synem Ludwika i Alojzy z Błockich. Jego rodzina od strony ojca, niemieckiego pochodzenia, przybyła do Polski w XVIII w. w czasach saskich. Największy wpływ na jego wychowanie wywarła jednak babka, Justyna Błocka, która wpajała Romualdowi wartości patriotyczne, gdyż jego matka zmarła, kiedy miał 2 lata.

W 1836 roku rozpoczał naukę w gimnazjum w Świsłoczy, którą ukończył w 1842 roku z dobrymi wynikami (srebrny medal za naukę i swiadectwo dojrzalosci dające prawo do 14. stopnia słuzbowego). Następnie próbował dostać się na wymarzone studia w Instytucie Inżynierów Dróg Komunikacyjnych w Petersburgu. Jednakże instytut uległ reorganizacji i Traugutt nie został przyjęty.

Kariera wojskowa

Romuald Traugutt w mundurze armii rosyjskiej. Fot.: wikipedia.org

Wybrał karierę wojskową. W 1845 roku rozpoczął naukę w szkole oficerskiej w Żelechowie.

Podczas Wiosny Ludów, w 1849 roku, już jako oficer armii rosyjskiej dowodzonej przez generała Iwana Paskiewicza, wspomagał Austrię w tłumieniu powstania węgierskiego. Walczył przeciw powstańcom wspieranym m.in. przez Legiony Polskie. Za udział w węgierskiej batalii Traugutt otrzymał Order św. Anny, mieszkanie i gratyfikację finansową.

W 1852 roku, po powrocie do Królestwa Polskiego, ożenił się z córką jubilera Anną Pikiel. Młodzi zamieszkali w Żelechowie. Podczas wojny rosyjsko-tureckiej w 1853 roku Traugutt służył na Krymie, gdzie m.in. fortyfikował twierdzę Silistra i brał udział w walkach o Sewastopol. W trzy lata później został skierowany do Charkowa, a następnie do Petersburga. Tam wykładał w wyższej szkole wojskowej.

Śmierć żony i dwójki dzieci na przełomie lat 1859 i 1860 skończyła się dla niego załamaniem nerwowym. W roku 1862 roku Traugutt w stopniu podpułkownika odszedł z wojska. Ożenił się z krewną Tadeusza Kościuszki, Antoniną Kościuszkówną.

W okresie poprzedzającym powstanie styczniowe, a nawet w jego początkach, Traugutt wypowiadał się przeciw walce zbrojnej forsowanej przez tzw. Czerwonych. Podobnie jak członkowie stronnictwa Białych był za pokojowymi działaniami zmierzającymi do przywrócenia autonomii Królestwa Polskiego oraz rozszerzenia go o ziemie Rzeczypospolitej znajdujące się w granicach zaboru rosyjskiego.

Działalność powstańcza

Za Wiarę i Ojczyznę 1863 rozstrzelani i powieszeni – ilustracja Awita Szuberta. W środku Romuald Traugutt

Po wybuchu powstania na Litwie w marcu 1863 roku, odmawiał przyjęcia dowództwa nad lokalnymi oddziałami. Do powstańców dołączył dopiero w kwietniu. Stanął na czele oddziału kobryńskiego. Wtedy też przebywał w majątku Elizy Orzeszkowej k. Kobrynia. Na pisarce zrobił wielkie wrażenie.

Tak o nim pisała w opowiadaniu „Oni”: „W powierzchowności tej uderzał przede wszystkim wyraz myśli surowej, skupionej, małomównej. Nic miękkiego, giętkiego, ugrzecznionego, nic z łatwością wylewającego się na zewnątrz. Tylko myśl jakaś panująca, przeogromna (…) i pod jej pokładem jakiś tajemny upał uczuć”.

W sierpniu 1863 roku Traugutt opuścił swoje zgrupowanie i udał się do Warszawy, gdzie oddał się do dyspozycji Wydziału Wojny Rządu Narodowego. 15 sierpnia mianowano go generałem i wysłano do Paryża, gdzie bez powodzenia poszukiwał wsparcia dla powstania. Po powrocie 17 października 1863 roku przyjął funkcję dyktatora powstania. Ukrywał się pod pseudonimem Michał Czarnecki.

Podjął zdecydowane działania – odsunął od dowodzenia grupę nieudolnych polityków, zreorganizował struktury administracyjne i wojskowe podziemnego państwa. Starał się przekształcić luźne oddziały partyzanckie w regularne wojsko. Wprowadził jednolitą organizację wojska tworząc 5 korpusów. Dekretem z 27 grudnia 1863 roku powołał specjalny organ administracyjno-sądowy mający nadzorować wcielanie w życie wcześniejszych postanowień Rządu Narodowego o uwłaszczeniu chłopów. Przygotował koncepcję powołania pospolitego ruszenia i mobilizacji całego społeczeństwa do walki z Rosją. Zaktywizował działalność dyplomatyczną szukając poparcia dla sprawy polskiej.

Areszt i smierć

Cytadela Warszawska: Brama Straceń

W nocy z 10 na 11 kwietnia 1864 roku na skutek denuncjacji rosyjska policja aresztowała Traugutta w jego warszawskiej kwaterze. Najpierw więziono go na Pawiaku, a następnie przewieziono do X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej. Podczas śledztwa nie zdradził towarzyszy.

Cela Romualda Traugutta w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej

To w czasie jednego z przesłuchań miał powiedzieć: „Idea narodowości jest tak potężną i czyni tak wielkie postępy w Europie, że ją nic nie pokona”.

19 lipca 1864 roku rosyjski sąd wojskowy skazał Romualda Traugutta na śmierć przez powieszenie. Wyrok wykonano na stokach Cytadeli Warszawskiej 5 sierpnia 1864 roku o godz. 10.00. Tuż przed egzekucją dyktator ucałował, podczas gdy zebrany trzydziestotysięczny tłum Warszawian śpiewał pieśń Święty Boże. Razem z Trauguttem stracono innych uczestników powstania – Rafała Krajewskiego, Józefa Toczyskiego, Romana Żulińskiego i Jana Jeziorańskiego.

Upamiętnienie w miejscu stracenia członków Rządu Narodowego w powstaniu styczniowym: Romualda Traugutta, Rafała Krajewskiego, Józefa Toczyńskiego, Romana Żulińskiego i Jana Jeziorańskiego, park im. Romualda Traugutta w Warszawie

Po egzekucji Traugutta władze carskie zamierzały zabrać jego córki do internatu instytutu w Moskwie i poddać rusyfikacji, jednak odłożono to wobec choroby ich macochy. Potem tej sprawy nie podjęto i córki mogły kształcić się w Warszawie oraz w Paryżu.

Zmarli powstańcy 1863 roku zostali odznaczeni przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego 21 stycznia 1933 roku Krzyżem Niepodległości z Mieczami.

Kult Traugutta i próby beatyfikacji

Szef Kancelarii Prezydenta RP po złożeniu wieńca od prezydenta pod pomnikiem Romualda Traugutta w Świsłoczy

Niedługo po śmierci Traugutta zaczął się rozwijać jego swoisty kult. Przedstawiano go jako osobę niezłomną, niezwykle religijną. W II RP propagatorem legendy Traugutta był Józef Piłsudski. Zainicjowano nawet działania zmierzające do beatyfikacji Traugutta, które przerwał wybuch II wojny światowej.

Wielu świadków jego egzekucji przyrównywało tę śmierć do męki Chrystusa. We wrześniu 1864 roku w piśmie polskim „Ojczyzna” wydawanym w Szwajcarii po raz pierwszy pojawiły się nekrologi poświęcone Trauguttowi, wskazujące, z prowadził on życie prawdziwie święte.

Opisywany był jako osoba niezłomna i dokonująca nadludzkich wysiłków m.in. w pamiętnikach Juliana Łukaszewskiego (1870), pismach Stanisława Koźmiana, Walerego Przyborowskiego, a nawet doceniającego jego religijność rosyjskiego historyka powstania Nikołaja Wisilijewicza Berga.

Legendę Traugutta kontynuowała obszerna biografia pióra bliskiego dyktatorowi Mariana Karola Dubienieckiego, wydana w 1894 roku w Galicji.

Legenda Traugutta znajdowała wciąż nowych zwolenników również w XX wieku. Jednym z nich był m.in. Józef Piłsudski. Za swego patrona Traugutta obierały sobie grupy o skrajnie różnych poglądach – jego imię nosiły zarówno oddziały Armii Krajowej, jak i Ludowego Wojska Polskiego.

Podjęto kroki w kierunku beatyfikowania jego osoby, jako symbolu poświęcenia i męczeństwa dla Ojczyzny. Z pomysłem tym wystąpił ks. Józef Jarzębowski, biograf
Traugutta. Pomysł popierał także kardynał Stefan Wyszyński. Obecnie tą kwestią zajmuje się ojciec Władysław Kluz, autor książki pt. „Dyktator Romuald Traugutt” wydanej w 1982 roku.

W 2024 roku Narodowy Bank Polski z okazji 160. rocznicy śmierci Traugutta wyemitował dwie upamiętniające go monety kolekcjonerskie: srebrną o nominale 10 złotych oraz złotą o nominale 200 złotych.

Znadniemna.pl/PAP/wikipedia.org