logo
mobile-logo
HomeStandard Blog Whole Post (Page 18)
Historia, Wiadomości z Polski, Z-SUPERNEWS

11 lipca 2025 roku obchodzimy w Polsce nowe święto państwowe: Narodowy Dzień Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa dokonanego przez OUN i UPA na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej. W ustawie z 4 czerwca 2025 roku o ustanowieniu tego święta (Dz.U. z 2025 r., poz. 891) podkreślono, że „męczeńska śmierć z powodu przynależności do narodu polskiego zasługuje na pamięć w formie dnia wyróżnianego corocznie przez państwo polskie, w którym ofiarom będzie oddawany hołd”.

W ustawie przypomniano, że „w latach 1939–1946 nacjonaliści ukraińscy z Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN), Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) oraz innych ukraińskich formacji nacjonalistycznych działających na ziemiach Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej (województwa wołyńskie, tarnopolskie, stanisławowskie, lwowskie, poleskie) oraz obecnych województw lubelskiego i podkarpackiego dokonali na ludności polskiej zbrodni ludobójstwa”.

„Zamordowali ponad sto tysięcy Polaków, głównie mieszkańców wsi, zniszczyli ich mienie i doprowadzili do uchodźstwa z Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej setek tysięcy Polaków. Apogeum tej zbrodni przypada na lipiec 1943 roku, a symboliczną datą hekatomby Polaków z rąk ukraińskich nacjonalistów jest dzień 11 lipca 1943 roku, kiedy Polacy byli mordowani w około stu miejscowościach” – głosi ustawa.

Dotychczas, na mocy uchwały Sejmu RP z 22 lipca 2016 roku w tym dniu obchodziliśmy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej.

W świetle prawodawstwa międzynarodowego, mordy popełnione przez Ukraińców głównie na Polakach kwalifikowane są jako ludobójstwo. Zgodnie z najnowszymi szacunkami polskich badaczy w latach 1939–1947 z rąk ukraińskich nacjonalistów zginęło nawet ponad 120 tys. obywateli Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej: ok. 60 tys. na Wołyniu i co najmniej 60 tys. w Małopolsce Wschodniej (woj. lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie), na Polesiu i na Lubelszczyźnie.

Polskę i Ukrainę różni pamięć o roli Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii, która w latach 1943-1945 dopuściła się czystki etnicznej Polaków. O ile dla Polaków była to zbrodnia ludobójstwa (masowa i zorganizowana), o tyle dla Ukraińców był to efekt symetrycznego konfliktu zbrojnego, za który w równym stopniu odpowiedzialne były obie strony. Poza tym wielu Ukraińców postrzega OUN i UPA ze względu na ich powojenny opór wobec ZSRR jako organizacje antysowieckie, a nie antypolskie.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda opublikował list do uczestników dzisiejszych obchodów tragicznej rocznicy. Napisał w nim m.in.:

„Przez dziesięciolecia zbrodnię wołyńską okrywał całun milczenia. Jedynie ocaleni, krewni ofiar, ich duszpasterze oraz wyróżniający się odwagą badacze i popularyzatorzy dziejów najnowszych zabiegali o udokumentowanie i ocalenie prawdy o tamtej tragedii. Wyrażam głęboki szacunek i uznanie dla ich zasług na rzecz ochrony polskiej pamięci historycznej.”

W dalszej części odezwy głowa państwa oświadczyła:

„Nastał czas, aby najboleśniejszy rozdział historii stosunków polsko–ukraińskich został zapisany i zamknięty wspólnym wysiłkiem właściwych organów i instytucji państwa ukraińskiego i państwa polskiego – z zachowaniem dobrych praktyk i przepisów prawa międzynarodowego, z poszanowaniem podstawowych kanonów kultury chrześcijańskiej Europy. Wierzę, że uznanie prawdy o męczeństwie polskich Wołynian stanie się fundamentem pokoju i przyjaźni między narodami ukraińskim i polskim. Spoiwem tak mocnym, że nie skruszy go żadna wroga siła.”

Według Andrzeja Dudy jest „to cel realny i wart wytrwałego wysiłku – jeżeli pamiętamy, że każda, nawet najtrudniejsza droga zaczyna się od pierwszego kroku”.

„Przez minione 10 lat – w czasie, gdy pełniłem moją prezydencką służbę – kilka ważnych kroków na tej drodze już zrobiono. To chociażby obchodzone dzisiaj święto państwowe, ustanowiony przez Sejm RP Narodowy Dzień Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa dokonanego przez OUN i UPA na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej. To materialne upamiętnienia zbrodni wołyńskiej na Jasnej Górze i w wielu miejscowościach w Polsce i na świecie. To coraz liczniejsze zgromadzenia Polaków tu, na Skwerze Wołyńskim, u stóp przejmującego w swej formie pomnika” – napisał polski prezydent.

I przypomniał, że „wieńce od Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej były składane nie tylko u stóp tego monumentu, lecz także wśród ukraińskich pól – w miejscach, gdzie niegdyś mieszkały i ginęły ofiary zbrodni wołyńskiej. O potrzebie ich godnego pochówku i upamiętnienia mówiłem wielokrotnie zarówno w Polsce, jak i w rozmowach ze stroną ukraińską.

W swojej odezwie głowa państwa nawiązała do wydarzeń z kwietnia tego roku, w które zaangażowany jest wydawca naszego portalu – Fundacja Wolność i Demokracja i osobiście wiceprezes Fundacji WiD Maciej Krzysztof Dancewicz.

Andrzej Duda napisał mianowicie:

„Dobrze się stało, że w kwietniu bieżącego roku wznowiono ekshumacje naszych zamęczonych rodaków na terenie dawnej wsi Puźniki w obwodzie tarnopolskim. Osobiście zabiegałem o jak najszybsze pozytywne rozpatrzenie złożonych władzom ukraińskim wniosków o rozpoczęcie prac poszukiwawczych w szeregu innych miejscowości”.

Według prezydenta Dudy „ważnym i podniosłym wydarzeniem była modlitwa ekumeniczna w roku obchodów 80. rocznicy rozpoczęcia wołyńskiego ludobójstwa – odprawiona w katolickiej katedrze w Łucku na Ukrainie, z udziałem prezydenta Wołodymyra Zełenskiego”.

„Z nadzieją przyjąłem też wiadomość, że inicjatywa budowy Muzeum Pamięci Ofiar Rzezi Wołyńskiej oraz Centrum Prawdy i Pojednania im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Chełmie wchodzi już w fazę realizacji. Ufam, że obopólna dobra wola, poszanowanie faktów historycznych, wzajemne zrozumienie i solidarność w obliczu wspólnych zagrożeń pomogą przezwyciężyć wielki ból, żal i poczucie niesprawiedliwości, jakie pozostawiła po sobie zbrodnia wołyńska”  – wyraził nadzieję prezydent w liście do uczestników obchodów Narodowego Dnia Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa, dokonanego przez OUN i UPA na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej.

Oddając hołd ofiarom Zbrodni Wołyńskiej głowa państwa napisała:

Wieczna pamięć pomordowanym!

Niech dawne zło i niepamięć zastąpią prawda, przebaczenie i pokój!

 Znadniemna.pl na podstawie ipn.gov.pl/Prezydent.pl

0 Comments

11 lipca 2025 roku obchodzimy w Polsce nowe święto państwowe: Narodowy Dzień Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa dokonanego przez OUN i UPA na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej. W ustawie z 4 czerwca 2025 roku o ustanowieniu tego święta (Dz.U. z 2025 r., poz.

Białoruś, Kultura, Z-SUPERNEWS, Ziemia Witebska

„Całą duszą malarz” – tak podsumowano pierwszą indywidualną wystawę Piotra Siergijewicza, która odbyła się w lokalu Szkoły Towarzystwa Artystów Plastyków przy ulicy Mickiewicza 7 w Wilnie o w dniach 26 grudnia 1935 roku – 8 stycznia 1936 roku.  W związku z przypadającym na dzisiaj Jubileuszem 125. urodzin naszego wybitnego krajana, pragniemy przypliżyć Państwu jego niezwykle kolorytną postać.

Piotr Siergijewicz urodził się 10 lipca 1900 roku w Stawrowie (nad jeziorem Bohiń) koło Brasławia. Rodzinna wieś artysty  obecnie znajduje się na terenie Republiki Białorusi. Wygląda na to, że naszego dzisiejszego bohatera można traktować jako artystę trojga narodów: był narodowości białoruskiej; przejął język i kulturę polską, a od 1916 roku aż do śmierci mieszkał, kształcił się i tworzył w Wilnie, które obecnie jest stolicą niepodległej Litwy.

Dzieciństwo i młodość

Urodził się przyszły artysta w biednej rodzinie chłopskiej. Wychowywał się z bratem i siostrą bez ojca, który zmarł, gdy miał 7 lat, więc jego dzieciństwo nie było szczęśliwe.

„Nie mając własnego kąta, nie mając własnego gospodarstwa, byliśmy zmuszeni nieustannie szukać kawałka chleba na boku” – pisał później Siergijewicz w swojej „Autobiografii”, opublikowanej w 1993 roku w czasopiśmie „Mastactwa”.

Jego pierwsze zetknięcie z rysunkiem i sztuką nastąpiło już w młodym wieku. Matka wspierała go i wysłała do szkoły Józefa Montwiłła w Wilnie. Nauczyciele chwalili rysunki chłopca, ale pieniądze na naukę szybko się skończyły i Piotr przeniósł się do szkoły przy fabryce Platera niedaleko rodzinnnego Stawrowa.

W wieku 17 lat młodzieniec wyjechał do Piotrogrodu (dzisiejszy Petersburg), gdzie przez pewien czas pracował, by zarobić na życie i edukację na kursach technicznych w fabryce papierów wartościowych oraz w pracowni artystycznej Aleksandra Andriejewa. Tam też zetknął się z rosyjską sztuką i tradycją malarską, które wywarły wpływ na jego dalszy rozwój.

Studia i formacja artystyczna

„Autoportret”, 1949 rok

„Autoportret”

W 1919 roku Piotr Siergijewicz powrócił do Wilna, gdzie rozpoczął studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego. Dziekanem wydziału sztuk pięknych był wówczas słynny artysta Ferdynand Ruszczyc, który po obejrzeniu rysunków Siergijewicza nie tylko przyjął go na studia, ale także kupił jego rysunek murów bazyliańskich. Nauczycielami zdolnego chłopca z prowincji byli wybitni przedstawiciele wileńskiej szoły malrskiej: Bronisław Jamontt, Jerzy Hoppen, Ludomir Sleńdziński, Bonawentura Lenartowicz, Jerzy Hoppen oraz Mieczysław Kotarbiński. Nasz bohater uczył się także u takich mistrzów, jak Stanisław Bohusz-Siestrzeńcewicz i Benedykt Kubicki, uczeń Ilji Repina.

W latach 1924–1925 Piotr kontynuował studia w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni znanego kolorysty Józefa Pankiewicza. Doświadczenie krakowskie wzbogaciło warsztat  młodego malarza i otworzyło na nowe sposoby myślenia o barwie i kompozycji. Po krótkim pobycie w Krakowie Piotr Siergijewicz wrócił do Wilna, gdzie dalej doskonalił się pod kierunkiem Ludomira Sleńdzińskiego.

Działalność artystyczna

Początki kariery artystycznej Piotra Siergijewicza były trudne. Po ukończeniu studiów zmagał się z biedą, wynajmował małe, często zimne pracownie. Jak wspominał:

„Tyle (…) znosiłem trudów o chłodzie i głodzie, szedłem na przekór szukając własnej drogi”.

„Kazimierz Błażewicz”, 1930 rok

„Jazep Drozdowicz”, 1932 rok

„Student Dunin-Marcinkiewicz”, 1932 rok

„Franciszek Boguszewicz”, 1930 rok

W 1932 roku artysta wstąpił do Wileńskiego Towarzystwa Niezależnych Artystów Malarzy, z którym brał udział w wielu wystawach w Wilnie, a także w Warszawie. W 1935 roku odbyła się jego pierwsza indywidualna wystawa w Wilnie, która spotkała się z przychylnym przyjęciem krytyki i publiczności.

„Portret kobiety”, 1936 rok

„Droga życia”, 1936 rok

„Sztorm”, 1937 rok

„Dziewczyna z Żodziszek”, 1937 rok

W 1938 roku Piotr miał szczęście spędzić dwa tygodnie na pielgrzymce po Włoszech. Zwiedził wówczas Rzym, Wenecję i Florencję, gdzie miał okazję podziwiać dzieła wielkich artystów epoki renesansu. Po powrocie z Włoch, malarz z entuzjazmem demonstrował swojemu przyjacielowi, poecie Maksimowi Tankowi, liczne reprodukcje i książki kupione za ostatnie pieniądze. Krótka podróż do Włoch – powiew najwyższej kultury renesansu i studiowanie fresków włoskich artystów epoki Quattrocenta – pomogła naszemu bohaterowi stworzyć wiele monumentalnych dzieł, które powstały już na rodzimym gruncie, gdzie malował wizerunki świętych, wykorzystując w charakterze modeli miejscowych chłopów – najuboższych wiernych miejscowych parafii.

„Mistrz Siergiejewicz to artysta wyjątkowy, o wyraźnym charakterze narodowym… Na ścianie widzę kilka nowych portretów jego brasławskich rodaków, na których twarzach wyraźnie widać przynależność klasową, a w ich oczach chłopski upór, pewność siebie i wiarę w lepszą przyszłość” – napisał wówczas w swoim dzienniku Maksim Tank.

„Maksim Tank”, 1960 rok

Na początku lat 30. XX wieku Siergijewicz, obsesyjny znawca i miłośnik białoruskości, rozpoczął współpracę z Muzeum Białoruskim, nazwanym imieniem jego założyciela Iwana Łuckiewicza: w 1932 roku udał się do Nowogródka z wyprawą, aby zebrać eksponaty dla muzeum, w 1935 roku nadzorował prace rzeźbiarza Rafała Jachimowicza, któremu zlecono wykonanie popiersia Iwana Łuckiewicza na podstawie starej fotografii. Nawiasem mówiąc, w 1934 roku Siergijewicz sam stworzył słynny graficzny portret Łuckiewicza, który stał się dziełem klasycznym.

„Iwan Łuckiewicz”, 1933 rok

W 1939 roku, po zjednoczeniu radzieckiej Białorusi z Białorusią Zachodnią, które artysta przyjął z entuzjazmem, mińskie władze sowieckie zainteresowały się twórczością Siergijewicza, a reprodukcje jego prac  zaczęły ukazywać się w gazetach.

W 1941 roku Związek Artystów BSRR planował  nawet zorganizowanie wystawy indywidualnej Siergijewicza w Mińsku. „Wraz z ustanowieniem władzy radzieckiej stworzono panu Siergijewiczowi wszelkie warunki do twórczości” – pisał szef Związku Artystów BSRR I. Rubinstein.

Jednak wybuch wojny z Niemcami i okupacja pokrzyżowały te plany. Siergiejewicz wrócił do ojczyzny, na Brasławszczyznę, gdzie kontynuował twórczą pracę nad portretami chłopów (pracując „za żyto i smalec”), a następnie przeniósł się do Wilna, gdzie od 1944 roku pełnił funkcję „specjalisty od sztuki białoruskiej” i konserwatora w Białoruskim Muzeum im. Iwana Łuckiewicza.

Po II wojnie światowej artysta pozostał w Wilnie, które stało się stolicą Litewskiej SRR w składzie Związku Radzieckiego. Przez pięć lat wykładał na wydziale malarstwa Wileńskiej Akademii Sztuk Pięknych, wysyłając swoje prace na republikańskie wystawy do Mińska. Siergiejewicz z łatwością wpasował się w nowe kanony realizmu socjalistycznego, zachowując przy tym własny styl i godność artysty. Malował sceny rodzajowe, przedstawiające pracę robotników i chłopów, jak „Sadzenie drzewek” (1950) czy „Obiad traktorzysty” (1957).

„A kto tam idzie”, 1945 rok

Tematyka i styl

W swoim malarstwie Siergijewicz był przede wszystkim realistą i tradycjonalistą. Najważniejsze w jego dorobku są:

Portrety — psychologiczne i pełne ciepła, jak np. „Portret matki” (1929), „Dziewczyna w niebieskiej sukience” (1940), „Portret chłopa”, w których potrafił uchwycić nie tylko wygląd, lecz także charakter i godność modeli.

„Ksiądz Stanisław Glakowski”, 1938 rok

„Nieznajoma”, 1951 rok

„Dzwoniarz”, 1946 rok

Pejzaże — ukazujące urok Wileńszczyzny, Starego Miasta w Wilnie, nadniemeńskich pól i lasów. Przykładem mogą być obrazy: „Stary zakątek Wilna” (1941), „Wiosną z mojego okna” (1945) czy liczne krajobrazy z rodzinnych stron.

„Początek maja”, 1965 rok

Sceny historyczne i rodzajowe — np. „Konstanty Kalinowski wśród powstańców” (1955), „Wesele na wsi”, które niosą ze sobą patriotyczne i społeczne przesłania.

„Konstanty Kalinowski wśród powstańców”, 1955 rok

Kalinowski i Wróblewsi dokonują przeglądu powstańców, 1959 rok

Malował także sztukę sakralną, martwe natury, a jego rysunki (węglem, sangwiną) cieszyły się uznaniem za ekspresję i mistrzowskie operowanie linią.

Charakterystyczne dla jego malarstwa są stonowane kolory, harmonia kompozycji, staranność w oddawaniu szczegółów, a także umiarkowany ekspresjonizm. Choć nie ulegał awangardom, pozostał wierny sobie, a jego sztuka była świadectwem przywiązania do klasycznych wartości i regionalnej tożsamości.

Wystawy i uznanie

Od lat 30. XX wieku prace  Siergijewicza były regularnie prezentowane na wystawach zbiorowych w Wilnie, Warszawie i innych miastach Polski. Po wojnie uczestniczył w życiu artystycznym Wilna, gdzie doceniano jego kunszt i wkład w dokumentowanie życia społecznego.

W 2000 roku w Muzeum Sztuki w Mińsku zorganizowano wystawę retrospektywną jego dzieł, przypominającą o znaczeniu artysty dla kultury białoruskiej i litewskiej.

Jego prace znajdują się dziś w zbiorach muzealnych w Wilnie, Mińsku, a także w kolekcjach prywatnych na całym świecie.

Spuścizna

W swojej pracowni

Białoruski znaczek pocztowy z autoportretem Piotra Siergijewicza

Piotr Siergijewicz zmarł w 1984 roku, pozostawiając po sobie ogromny dorobek: spośród 603 dzieł stworzonych przez artystę w ciągu 84 lat życia (od młodości prowadził szczegółowy spis obrazów w porządku chronologicznym), większość stanowią portrety.

Mogiła Piotra Siergijewicza z żoną Stanisławą

Życie i twórczość Piotra Siergijewicza to świadectwo wierności sztuce i regionowi, który ukształtował jego wrażliwość. W swoich dziełach zatrzymał dla potomnych obraz ludzi i miejsc, które często znikały pod naporem historii. Do końca pozostał malarzem, zachowującym pokorę wobec tradycji i wiernym ideałom, które wyznaczały mu drogę od skromnego chłopca ze Stawrowa domiana uznanego artysty z Kresów.

Nieznane obrazy artysty

Nieznany obraz autorstwa Piotra Siergijewicza

Nieznany portret autorstwa Piotra Siergijewicza

Znaczenie dorobku Piotra Siergiejewicza dla białoruskiej kultury trudno przecenić. Nawet wiele lat po śmierci artysty miłośnicy jego twórczości poszukiwali dzieła mistrza, dotąd nieznane szerokiej publiczności. W 2017 roku Paweł Siewiaryniec,wówczas współprzewodniczący komitetu organizacyjnego partii Białoruska Chrześcijańska Demokracja, a obecnie – więzień polityczny reżimu Łukaszenki odnalazł dwa nieznane dotąd dzieła artysty w obwodzie smorgońskim: pejzaż z tamą na rzece i portret nieznanego mężczyzny.

Kolejną zagadkę, związaną z twórczością Piotra Siegiejewicza, rozwiązał dwa lata temu białoruski krajoznawca Kastuś Szytal.

Fresk „Cud nad Wisłą” w kościele pw. Matki Bożej Różańcowej w Sołach na Grodzieńszczyźnie

Współcześni barbarzyńcy na rozkaz władz zamalowują fresk „Cud nad Wisłą” w kościele pw. Matki Bożej Różańcowej w Sołach, 2023 rok

Tak wygląda wnętrze kościoła w Sołach po barbarzyńskiej akcji, 2023 rok

Badacz znalazł dowody na to, że przedstawiający Bitwę Warszawską z 1920 roku fresk zamalowany przez reżim Łukaszenki w 2023 roku w kościele pw. Matki Boskiej Różańcowej w Sołach namalował nie kto inny – tylko właśnie Piotr Siergijewicz.

Krajoznawca przypomniał, że słuchy o tym, że autorem fresku jest klasyk białoruskiego malarstwa, chodziły już dawno. Nie było na to jednak żadnych dokumentalnych dowodów. I oto Kastuś Szytal takie dowody odnalazł w Przeglądzie Wileńskim nr 15 z 29.09.1934 r., gdzie opublikowano notatkę podpisaną pseudonimem Przejezdny, w której znalazła się sugestia, że fresk przedstawiający Bitwę Warszawską z 1920 roku w Sołach malował Siergijewicz. Informacja ta potwierdziła się w odnalezionych przez Szytala wspomnieniach innego klasyka białoruskiej sztuki plastycznej Jazepa Drozdowicza, który przyjaźnił się z Piotrem Siergijewiczem.

Opr. Waleria Brażuk

Znadniemna.pl

0 Comments

„Całą duszą malarz” – tak podsumowano pierwszą indywidualną wystawę Piotra Siergijewicza, która odbyła się w lokalu Szkoły Towarzystwa Artystów Plastyków przy ulicy Mickiewicza 7 w Wilnie o w dniach 26 grudnia 1935 roku - 8 stycznia 1936 roku.  W związku z przypadającym na dzisiaj Jubileuszem

Oświata, Wiadomości z Polski, Z-SUPERNEWS

Polska Para Prezydencka serdecznie zaprasza do Narodowego Czytania 2025, którego finał odbędzie się w sobotę, 6 września! Podczas tegorocznej odsłony akcji odbędzie się wspólne czytanie poezji Jana Kochanowskiego.

Można już przesyłać swoje zgłoszenia na Narodowe Czytanie 2025. FORMULARZ 

Zapraszamy do przesyłania zgłoszeń!

Prezydent RP Andrzej Duda wraz z Małżonką Agatą Kornhauser–Dudą skierowali specjalny list, zachęcając do udziału w Narodowym Czytaniu poezji Jana Kochanowskiego.

– Serdecznie zachęcamy Państwa do wspólnej lektury i odkrywania na nowo w Państwa oryginalnych interpretacjach pieśni, trenów i fraszek Jana Kochanowskiego w sobotę 6 września 2025 roku oraz do kontynuowania Narodowego Czytania w następnych latach. Jesteśmy przekonani, że ta ważna i potrzebna akcja dalej będzie jednoczyć Polaków na całym świecie, przynosząc wszystkim uczestnikom prawdziwą radość i satysfakcję z bycia razem podczas wielu inspirujących spotkań z kanonem polskiej literatury – napisała w liście Para Prezydencka.

Znadniemna.pl/prezydent.pl

 

0 Comments

Polska Para Prezydencka serdecznie zaprasza do Narodowego Czytania 2025, którego finał odbędzie się w sobotę, 6 września! Podczas tegorocznej odsłony akcji odbędzie się wspólne czytanie poezji Jana Kochanowskiego. Można już przesyłać swoje zgłoszenia na Narodowe Czytanie 2025. FORMULARZ  Zapraszamy do przesyłania zgłoszeń! Prezydent RP Andrzej Duda wraz z Małżonką

Religia, Z-SUPERNEWS, Ziemia Mińska

Podczas głównych tegorocznych uroczystości w Narodowym Sanktuarium Matki Bożej Budsławskiej katoliccy biskupi Białorusi zaprosili papieża Leona XIV do złożenia wizyty apostolskiej w ich kraju.

Zaproszenie głowy Kościoła Katolickiego  na Białoruś zostało ogłoszone podczas uroczystości ku czci Matki Bożej Budsławskiej 5 lipca 2025 roku.

Mszę świętą, transmitowaną na kanale YouTube sanktuarium narodowego i Trzecim Kanale państwowej białoruskiej telewizji, celebrował przewodniczący białoruskiego episkopatu, metropolita mińsko-mohylewski, arcybiskup Józef Staniewski.

W Eucharystii uczestniczyli także: nuncjusz apostolski na Białorusi, arcybiskup Ignazio Cefalia oraz wszyscy białoruscy biskupi katoliccy, a także liczni wierni Kościoła Katolickiego.

Na uroczystości do Budsławia przybyła również grupa wiernych z diecezji św. Klemensa w Saratowie (Rosja) wraz ze swoim biskupem Clemensem Pickelem. Ponadto w uroczystościach wzięli udział przedstawiciele władz państwowych, obecnych na Białorusi religii tradycyjnych, a także reprezentanci misji dyplomatycznych.

„Przychodzę do was nie jako obcy, ale jako brat wśród braci…”

W wygłoszonej podczas nabożeństwa homilii arcybiskup Cefalia przekazał „ojcowskie pozdrowienie i apostolskie błogosławieństwo od naszego drogiego papieża Leona XIV”. Dyplomata zapewnił wiernych o papieskiej modlitwie „za ukochany i szanowany kraj oraz za każdego z was”. Arcybiskup Cefalia przyznał, że było to jego pierwsze spotkanie z białoruskimi katolikami jako nuncjusza, na które z niecierpliwością czekał.

„Przychodzę do was nie jako obcy, ale jako brat wśród braci, pielgrzym wśród pielgrzymów. Przychodzę ze szczerym pragnieniem poznania was, pójścia z wami i „bycia do waszej dyspozycji” – zapewnił. Wyraził też nadzieję, że czas spędzony na Białorusi stanie się „czasem łaski i wzajemnego towarzyszenia”.

„Zapraszamy i czekamy papieża Leona XIV na Białorusi”

Pod koniec mszy arcybiskup Staniewski, zwracając się do młodzieży, zachęcił ją do entuzjastycznej odpowiedzi na zaproszenie do pracy w winnicy Pańskiej. Podziękował starszemu pokoleniu za przykład wiary poprzez pielgrzymowanie, a także dzieciom, które śmiało podążają tą drogą.

Przemawiając do nuncjusza apostolskiego, przewodniczący Episkopatu Białorusi poprosił go o przekazanie Ojcu Świętemu serdecznego synowskiego pozdrowienia i zapewnienia o modlitewnej pamięci o nim.

„Zapraszamy i z niecierpliwością oczekujemy papieża Leona XIV na Białorusi. Serdecznie go zapraszamy” – dodał.

Następnie, przed wystawionym Najświętszym Sakramentem, odczytał Akt Poświęcenia Kościoła na Białorusi Miłosierdziu Bożemu.

Znadniemna.pl za Vaticannews.va, fot.: ANSA

0 Comments

Podczas głównych tegorocznych uroczystości w Narodowym Sanktuarium Matki Bożej Budsławskiej katoliccy biskupi Białorusi zaprosili papieża Leona XIV do złożenia wizyty apostolskiej w ich kraju. Zaproszenie głowy Kościoła Katolickiego  na Białoruś zostało ogłoszone podczas uroczystości ku czci Matki Bożej Budsławskiej 5 lipca 2025 roku. Mszę świętą, transmitowaną na

Kultura, Z-SUPERNEWS, Ziemia Grodzieńska

Na dzisiaj, 9 lipca, przypada 95. rocznica urodzin Czesława Seniucha – naszego krajana, urodzonego w Lubczy nad Niemnem, który był człowiekiem wielu talentów: spikerem, tłumaczem, poetą, scenarzystą i niezapomnianym lektorem Polskiej Kroniki Filmowej.

Jego głos przez dekady towarzyszył Polakom w radiowych audycjach, kronikach filmowych i reportażach dokumentalnych, stając się jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów  medialnej kultury okresu PRL.

Od Lubczy nad Niemnem do Radia Warszawa

Czesław Seniuch urodził się 9 lipca 1930 roku w Lubczy nad Niemnem (w rejonie nowogródzkim, obwodu grodzieńskiego), w polskiej rodzinie architekta Stanisława Seniucha.

W 1940 roku Stanisław Seniuch został aresztowany przez NKWD i w 1941 roku zmarł na zesłaniu. Seniuch junior tymczasem przez całą wojnę mieszkał w Lubczy. Tutaj zdobył swoje pierwsze wykształcenie, kończąc białoruską siedmioletnią szkołę, a w czasie niemieckiej okupacji działał w owianym niedobrą sławą Białoruskim Związku Młodzieży (białoruska kolaboracyjna organizacja młodzieżowa działająca pod okupacją niemiecką na obszarze Generalnego Okręgu Białorusi podczas II wojny światowej).

Po wojnie, w 1945 roku, cała rodzina Seniuchów przeniosła się do Polski. Tutaj w 1950 roku, Czesław ukończył Liceum Zygmunta Augusta w Białymstoku.

Seniuch od młodości związał swoje życie ze słowem – zarówno mówionym, jak i pisanym. Studiował filologię rosyjską na Uniwersytecie Warszawskim, co dało mu solidne podstawy do pracy w mediach i działalności translatorskiej. Już w 1951 roku rozpoczął pracę w Polskim Radiu, gdzie z czasem stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych głosów Programu Krajowego, a później zagranicznego.

Jego kariera nabrała międzynarodowego wymiaru, gdy został oddelegowany do Radia Moskwa, by tam tworzyć polskojęzyczne audycje nadawane z ZSRR. W czasach, gdy propaganda i polityka mieszały się z kulturą, Seniuch umiejętnie balansował między informacją, sztuką i przekładem.

Twórca i tłumacz

Czesław Seniuch był nie tylko głosem, ale i piórem. Jego poetyckie debiuty przypadły na lata 50., gdy publikował w takich czasopismach jak „Szpilki”, „Żołnierz Polski” czy „Gazeta Białostocka”. Jako tłumacz przekładał rosyjską literaturę, wiersze i teksty piosenek, które trafiały do repertuarów polskich artystów oraz na deski teatrów.

Urodzony na Białorusi twórca także wybitnym tłumaczem literatury białoruskiej na język polski. Jego pierwsze tłumaczenia z języka białoruskiego na polski pochodzą z lat 80. XX stulecia. Lubczanin przetłumaczył na polski dzieła Janki Bryla, Wasyla Bykowa, Alesia Adamowicza, Uładzimira Karatkiewicza, Ryhora Baradulina, Siarhieja Zakonnikowa i innych wybitnych twórców białoruskiej literatury.

Do najważniejszych tłumaczeń Czesława Seniucha należy zaliczyć „Nową Ziemię” Jakuba Kolasa i sztukę „Tutejsi”, autorstwa Janki Kupały.

Filmowe ślady

Na przełomie lat 60. i 70. minionego stulecia Seniuch związał się z Wytwórnią Filmów Dokumentalnych i Telewizją Polską. Jego głos stał się nieodłącznym elementem Polskiej Kroniki Filmowej oraz licznych filmów dokumentalnych. Występował m.in. w „Nigdy nie zgaśnie” (1976), „Romantyczność” (1977), „Grunwald” (1976) i „Zamość – miasto otwarte”. Jako scenarzysta i autor komentarzy tworzył z pasją, dodając obrazom głębię i narracyjną spójność.

Dziedzictwo

Czesław Seniuch zmarł 6 października 2021 roku, pozostawiając po sobie bogaty dorobek kulturalny. Choć jego twórczość była związana z epoką, która dziś budzi refleksje i kontrowersje, on sam pozostawał wierny sztuce słowa, głosu i przekazu.

Biografia naszego krajana to nie tylko opowieść o medialnym zawodzie, ale też o tym, jak głos może stać się symbolem pokolenia – pokolenia wychowanego przy dźwiękach radia, kronik filmowych i literackich metafor.

Opr. Adolf Gorzkowski, fot.: museum.by

0 Comments

Na dzisiaj, 9 lipca, przypada 95. rocznica urodzin Czesława Seniucha – naszego krajana, urodzonego w Lubczy nad Niemnem, który był człowiekiem wielu talentów: spikerem, tłumaczem, poetą, scenarzystą i niezapomnianym lektorem Polskiej Kroniki Filmowej. Jego głos przez dekady towarzyszył Polakom w radiowych audycjach, kronikach filmowych i reportażach

Historia, Z-SUPERNEWS, Ziemia Mińska

Na dzisiaj, 8 lipca, przypada 164. rocznica urodzin księżnej Magdaleny Radziwiłł, wybitnej arystokratki, filantropki i patronki białoruskiego odrodzenia narodowego na początku XX wieku.

Mimo polskiego pochodzenia rodowita szlachcianka całym sercem pokochała naród białoruski, jego kulturę, tradycje i wiarę oraz stała się jedną z najpiękniejszych postaci narodowego odrodzenia Białorusinów na początku XX stulecia.

Pochodzenie i rodzina

Magdalena Radziwiłł

Maria Magdalena (używała imienia Magdalena, żeby nie być myloną ze starszą siostrą Marią Ewą) Radziwiłłowa urodziła się 8 lipca 1861 roku w Warszawie jako młodsza córka hrabiego Jana Zawiszy-Kierżgajło i Marii z Kwileckich. Podobnie jak wszystkie dzieci arystokratów tej rangi, młoda hrabina otrzymała doskonałe wykształcenie w stylu francuskim.

W 1871 roku odbyła podróż po Włoszech, na co dzień żyjąc w luksusie Warszawy i od czasu do czasu odwiedzając latem majątki ojca w Kuchcicach i Żarnówce (obecnie – wsie na terenie współczesnej Białorusi – red.).

Należy powiedzieć, że Magdalena nie bardzo lubiła warszawskie życie i były ku temu powody. Rodzice matki małej hrabianki i warszawska elita patrzyli z pogardą na pochodzenie ojca Magdaleny , który zajmował się głownie archeologią, nauką i historią swojej małej ojczyzny. Ponadto w rodzinnym archiwum Zawiszów nie zachowały się żadne dokumenty potwierdzające tytuł hrabiego dla imperatorskiego działu heraldyki. Tymczasem Zawiszowie byli bardzo starą i zasłużoną rodziną szlachecką, prowadzącą rodowód od czasów Wielkiego Księstwa Litewskiego, a nazwiska przodków Jana Zawiszy-Kierżgajło wymieniane były w Metryce Litewskiej pośród senatorów Radziwiłłów, Paców, Sapiehów itd. Nie stanowiło to jednak wystarczającej podstawy dla rosyjskiej biurokracji imperatorskiej, a Magdalena często musiała łapać pogardliwe spojrzenia świeżo upieczonych szlachciców, którzy w drzewie genealogicznym mieli zaledwie sto pięćdziesiąt lat.

Ucieczka z Warszawy na wieś

Pałac Zawiszów na akwareli Napoleona Ordy

Wtedy to dorosła już Magdalena i jej siostra Maria Ewa uciekły z aroganckiej Warszawy do spokojnej, przytulnej posiadłości Kuchcice. Tutaj, na łonie natury, odpoczywały, ciesząc się spacerami brzegiem przepływających nieopodal rzek Berezyny i Świsłoczy. Tutaj kwiaty w szklarni ojcowskiego majątku kwitły nie gorzej niż włoskie, a ludzie byli bardziej przyjaźni i życzliwi. I, oczywiście, odbywały się ich własne „domowe” bale i święta, na które przybywali w charakterze gości miejscowi właściciele ziemscy.

Cała ta atmosfera przyczyniła się do licznych romantycznych historii młodych sióstr, które wyróżniały się wyrafinowaną urodą. Zwłaszcza dotyczyło to Magdaleny, która według współczesnych miała regularne rysy twarzy, wyraziste szare oczy i włosy koloru dojrzałej pszenicy.

Wkrótce romanse przerodziły się w poważny związek starszej siostry Marii Ewy, która wyszła za mąż za godnego pozazdroszczenia pana młodego – właściciela rozległego majątku w Nieborowie – księcia Michała Radziwiłła. W Warszawie zaczęto mówić o możliwym powrocie Zawiszów do „wysokiego towarzystwa”, a rodzice Magdaleny zaczęli pospiesznie szukać pana młodego dla najmłodszej córki.

Za mąż za hrabiego

Ludwik Józef Adam Krasiński herbu Ślepowron

Wybór rodziców, zawsze mądry, ale nie zawsze przyjemny, padł na bajecznie bogatego hrabiego Ludwika Krasińskiego. Narzeczony miał prawie pięćdziesiąt lat, ale jego sprawy układały się znakomicie. Ludwik Krasiński miał bowiem najlepszą w Polsce stadninę koni, a jego liczne majątki kwitły. Ożenił się hrabia Krasiński w wieku 27 lat, ale zaledwie kilka lat później został wdowcem i od tej pory poświęcił się całkowicie interesom, porzucając próby uporządkowania życia osobistego.

Młoda Magdalena zdobyła serce hrabiego nie tylko dzięki urodzie i wyrafinowanym manierom, lecz także dzięki jasnemu, przenikliwemu umysłowi i intelektowi.

27 kwietnia 1882 roku odbył się ślub, którego przepych zadziwił całą Polskę, a rok później Magdalena urodziła mężowi swoje jedyne dziecko – córkę Marię Ludwikę.

Magdalena z córką Marią Ludwiką Krasińską

Pięć lat później zmarł ukochany tata Magdaleny. Kobieta znowu została skazana na życie w pruderyjnej Warszawie i oczekiwanie na męża nieustannie podróżującego po swoich majątkach. Młodą, dwudziestokilkuletnią żonę pięćdziesięcioletniego rozwodnika opanowały samotność i nuda… Magdalena poświęciła się więc całkowicie wychowaniu dorastającej córki.

W kwietniu 1895 roku, w wieku 62 lat, zmarł małżonek Magdaleny – Ludwik Krasiński. Córka hrabiego odziedziczyła po ojcu majątek w astronomicznej kwocie – 50 milionów rubli, podczas gdy wdowa otrzymała w spadku zaledwie niewielką część tych pieniędzy.

Pałac Ludwika Krasińskiego w Warszawie (Ursynowie)

Po śmierci męża hrabina Magdalena z ulgą wyjechała do rodzinnych Kuchcic i Żarnówki. Tutaj kontynuowała wychowywanie córki w najlepszych europejskich tradycjach, podróżując z nią po krajach Europy.

Mezalians z Mikołajem Radziwilłem

Michał Piotr Radziwiłł herbu Trąby

Podczas jednej z takich podróży, w Londynie, Magdalena poznała księcia Mikołaja Wacława Radziwiłła. Był młodszy od niej o 19 lat. Mówiono, że rozwód rodziców skłonił młodego szlachcica do rzucenia się w wir przygód. Jako kapitan rezerwy 52. Pułku Dragonów armii rosyjskiej, książę Mikołaj brał udział w wojnie burskiej, walczył na Bałkanach, a później po także w wojnie rosyjsko-japońskiej.

Odważny wojownik z ogniem Radziwiłła we krwi, oczarował hrabinę Magdalenę i 30 kwietnia 1906 roku wzięli ślub w Londynie, w Bawarskiej Kaplicy Królewskiej.

Oto jak wspominał Mikołaja Radziwiłła jego przyjaciel – dziennikarz M. Pawlikowski: „… Był niezwykle przystojny: nigdy wcześniej ani później nie spotkałem… mężczyzny o tak dogłębnej męskiej urodzie: szerokie ramiona, wąskie biodra, podłużna twarz z orzechowymi oczami, jakby z migdałów, i orzechowa, lekko falująca broda. Dodaj do tego żabot – i jest tak, jakby wyszedł z portretu z XVI wieku”.

Po mezaliansie młodego księcia i owdowiałej hrabiny, drzwi wielu salonów zatrzasnęły się przed parą małżeńską. Księżniczkę uważano za niemoralną, młodego księcia zaś – za tyrana i ekscentryka.

Odmówiono mu członkostwa w szlacheckim klubie myśliwskim, odwrócili się od niego wpływowi znajomi. Ale według świadectw naocznych świadków współżycia młodej pary, nowopowstałe małżeństwo tylko śmiało się z tych drobiazgów i wróciło do rodzinnych dla Magdaleny Kuchcic, aby osiedlić się tam na zawsze i zbudować przytulne rodzinne gniazdo.

Lata twórczości i rodzinnego szczęścia

W Kuchcicach książę Mikołaj zainteresował się kolekcjonowaniem białoruskiego folkloru i, korzystając ze swoich znajomości, zbudował nawet odnogę kolei żelaznej do innego odziedziczonego przez małżonkę po ojcu majątku Żarnowka, nazywając stację docelową na cześć swojej żony „Zawiszyny”.

Zainspirowana fascynacją męża białoruskim folklorem, księżna Magdalena zaczęła się identyfikować z prostymi ludźmi, którzy ją otaczali jeszcze od lat dzieciństwa. W 1912 roku pani Radziwiłłowa oświadczyła publicznie: „Uważam się za Białorusinkę pochodzenia litewskiego, podobnie jak i mój mąż, nie uznaję się za Polkę”.

Zbudowana przez księcia Mikołaja odnoga kolei służyła do celów handlowych, głównie leśnych. Dzięki niej intensywniej zaczął rozwijać się handel i działalność rolnicza w majątkach zarządzanych przez parę. Majątki zaczęły przynosić duże dochody. Dla Magdaleny i Mikołaja Radziwiłłów były to lata twórczości i rodzinnego szczęścia. Szkoda tylko, że nie potrwało ono zbyt długo.

Śmierć Mikołaja Radziwiłła

W 1914 roku Rosja wypowiedziała wojnę Niemcom. Właściwy księciu Mikołajowi duch walki nie mógł pozostać niewzruszony, a słowa ukochanej kobiety, niestety, nie mogły go zatrzymać w domu – z dala od nieszczęścia, które nastąpiło już wkrótce.

30 listopada 1914 roku książe Mikołaj Radziwiłł bohatersko zginął w Prusach Wschodnich, pod obcym niebem, daleko od niepocieszonej żony i córki, którą książe adoptował i kochał, jak rodzoną. Zachowało się wspomnienie z pogrzebu dzielnego Radziwiłła w Kuchcicach. Oto co napisał naoczny świadek żałobnej ceremonii: „…Książę stał w metalowej trumnie, zabalsamowanej, otoczonej srebrnymi i porcelanowymi wieńcami, wśród których u jego stóp rzucał się w oczy wieniec zieleni z dużą narodową białoruską wstążką, na którym napisano: „Niech spoczywasz w pokoju, książę, w ojczyźnie”.

Aby opisać pogrzeb księcia Mikołaja, finansowana przez Magdalenę Radziwiłł gazeta „Białoruś” poświęciła temu wydarzeniu cztery strony, z których jedna była w całości zajęta fotografią zmarłego.

W służbie białoruskiej sprawie

Wdowa po księciu, znowu sama, zamieszkała w swoim domu w Kuchcicach i od tego czasu poświęciła się całkowicie dobroczynności oraz wspieraniu potrzebujących.

Pozbawiona własnego szczęścia, księżna oddała się całkowicie innym. Przepełniona miłością do ziemi przodków, zakładała w swoich majątkach białoruskie szkoły, sklepy chłopskie, stowarzyszenia abstynenckie i chętnie wspierała wspólnoty białoruskich unitów katolickich.

Magdalena Radziwiłł rozmawiała ze swoimi gośćmi i kierownikami zarządzającymi jej gospodarstwem, tylko po białorusku lub po francusku.

W ciągu dwóch miesięcy na język białoruski zostały przetłumaczone wszystkie dokumenty w biurach jej 18. majątków i 8. leśnictw.

Znając zamiłowanie księżnej do białoruskości, do jej mińskiego mieszkania przy ul. Zachariewskiej i jej domu w Kuchcicach zaczęła regularnie zaglądać młoda białoruska inteligencja. Można było tutaj spotkać Maksyma Bahdanowicza, braci Antoniego i Jana Łuckiewiczów, Wacława Łastowskiego, Wacława Iwanowskiego, księży Fabiana Abrantowicza, Adama Stankiewicza i innych.

Dla księżny droga była każda myśl o białoruskiej kulturze i duchowości, każdy mógł zatem liczyć na jej pomoc w realizacji pomysłów, które służyły białoruskiej sprawie.

Ostatnie lata życia i pamięć

Magdalena Radziwiłł

Magdalena Radziwiłł

Po I wojnie światowej księżna Magdalena Radziwiłł mieszkała w Kownie, Królewcu, a od 1932 roku we Fryburgu (Szwajcaria), gdzie zmarła 6 stycznia 1945 roku.

W 2018 roku prochy białoruskiej dobrodziejki zostały uroczyście pochowane w kościele św. Rocha w Mińsku – w mieście, które Magdalena Radziwiłł uważała za swoją duchową ojczyznę.

Magdalena Radziwiłł została zapamiętana przez potomnych jako kobieta, która wbrew oczekiwaniom opinii publicznej, poświęciła swoje życie służbie ludziom, kulturze i wierze.

Opr. Emilia Kuklewska

0 Comments

Na dzisiaj, 8 lipca, przypada 164. rocznica urodzin księżnej Magdaleny Radziwiłł, wybitnej arystokratki, filantropki i patronki białoruskiego odrodzenia narodowego na początku XX wieku. Mimo polskiego pochodzenia rodowita szlachcianka całym sercem pokochała naród białoruski, jego kulturę, tradycje i wiarę oraz stała się jedną z najpiękniejszych postaci narodowego

Białoruś, Społeczeństwo, Z-SUPERNEWS

Odpowiednią decyzję podjął 1 lipca Leninowski Sąd Rejonowy w Grodnie. Zgodnie z werdyktem za „ekstremistyczny” uznany został  portal Kresy24.pl, wydawany, podobnie jak portal Znadniemna.pl, przez Fundację Wolność i Demokracja.

Decyzja białoruskiego sądu o uznaniu portalu Kresy24.pl za ekstremistyczny, źródło: Kresy24.pl

W związku z decyzją Leninowskiego Sądu Rejonowego Grodna nasi koledzy opublikowali oświadczenie, którego tekst zamieszczamy:

Miło, że o nas pamiętają

Pragniemy z satysfakcją poinformować Czytelników, że nasz portal Kresy24.pl został szczególnie uhonorowany. Białoruski Sąd Rejonu Leninowskiego w Grodnie – na wniosek łukaszenkowskiego KGB – uznał nas za „portal ekstremistyczny”. O przyznaniu nam tego tytułu poinformowało białoruskie Centrum Praw Człowieka „Wiasna”.

Od tej chwili są też „ekstremistyczne” i zakazane na Białorusi: nasze logo (orzeł w koronie), materiały audio-wizualne i samo wymienianie w mowie lub piśmie słowa: „Kresy24.pl”. Może nawet w myślach? Tego nie wiemy. Dodajmy, że nas samych, czyli Fundację Wolność i Demokracja, która wydaje portal, białoruskie służby uznały za „ekstremistów” już wcześniej.

Czujemy się jednak w obowiązku przestrzec naszych odbiorców na Białorusi, że jeśli reżim wykryje, iż czytają nasz portal, udostępniają lub cytują z niego artykuły, grozi im w tym kraju odpowiedzialność karno-administracyjna. Bądźcie więc ostrożni.

Wyróżnienie to traktujemy jako wyraz uznania dla naszej wieloletniej pracy na rzecz zachowania pamięci o polskich Kresach i dostarczania niezakłamanych informacji i publicystyki ze Wschodu, także z Białorusi.

Jest to tym bardziej cenne, że jesteśmy jednym z bardzo nielicznych mediów w Polsce, które zasłużyły na ten „ekstremistyczny” tytuł. Jesteśmy tu w dobrym towarzystwie, m. in. Polskiego Radia, które dostało to zaszczytne miano w lipcu 2022 roku, TV Belsat, czy portalu Polaków na Białorusi ZnadNiemna.pl.

Jednocześnie jest to dla nas zobowiązanie do jeszcze wydajniejszej pracy. Postaramy się być godni tego tytułu tym bardziej, że – zgodnie z umowami między służbami Białorusi i Rosji – staliśmy się też chyba automatycznie „ekstremistami” w świetle prawa putinowskiego.

Dziękujemy, Aleksandrze Grigoriewiczu. Z leninowskim pozdrowieniem!

Redakcja

Znadniemna.pl za Kresy24.pl , collage: Kresy24.pl

0 Comments

Odpowiednią decyzję podjął 1 lipca Leninowski Sąd Rejonowy w Grodnie. Zgodnie z werdyktem za "ekstremistyczny" uznany został  portal Kresy24.pl, wydawany, podobnie jak portal Znadniemna.pl, przez Fundację Wolność i Demokracja. [caption id="attachment_69088" align="alignnone" width="480"] Decyzja białoruskiego sądu o uznaniu portalu Kresy24.pl za ekstremistyczny, źródło: Kresy24.pl[/caption] W związku z decyzją

Historia, Z-SUPERNEWS

7 lipca 1944 roku oddziały Armii Krajowej pod dowództwem płk. Aleksandra Krzyżanowskiego w ramach akcji „Burza” rozpoczęły wraz z Armią Czerwoną akcję zdobywania Wilna. Biało-czerwony sztandar powiewał nad miastem tylko kilka godzin. Sowieci zamienili go na czerwony.

Zdążyć przed Sowietami

Decyzja o samodzielnym ataku na Wilno przez oddziały Armii Krajowej, jako części strategicznego planu „Burza”, podjęta została w czerwcu 1944 roku. Autorem operacji był Komendant Okręgu AK Wilno ppłk Aleksander Krzyżanowski ps. Wilk. Plan zakładał, że po rozpoczęciu akcji Niemcy opuszczą Wilno, ale na osobisty rozkaz Hitlera miasto zostało obsadzone przez liczący 17 tysięcy garnizon i zamienione w tzw. strefę ufortyfikowaną.

W ostatniej dekadzie czerwca, gdy przygotowania do akcji nie były jeszcze ukończone, ruszyła ofensywa sowiecka, która rozbiła czołowe pododdziały należące do niemieckiej Grupy Armii „Środek”.

Operacja „Ostra Brama” trwała od 7 do 13 lipca 1944 roku. Miała na celu wyzwolenie Wilna spod okupacji niemieckiej i opanowanie miasta przed nadchodzącymi oddziałami Armii Czerwonej. Początkowo wzięło w niej udział około 4 tys. żołnierzy AK. W bezpośrednich walkach o Wilno oraz w zewnętrznych atakach na linie komunikacyjne i pojedyncze oddziały Wehrmachtu uczestniczyło ponad 12,5 tys. żołnierzy AK.

Taktyczny sojusz z Sowietami i wspólna walka

Z powodu bardzo szybkiej ofensywy 3. Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej, operacja „Ostra Brama” została przyspieszona i rozpoczęła się nad ranem 7 lipca 1944 r. Tylko 30 proc. polskich sił wzięło udział w walkach. Tego samego dnia Wilno zaczęli szturmować również Sowieci.

W bezpośrednich walkach na kierunku wileńskim wzięło wówczas udział około 100 tys. żołnierzy, wspieranych przez czołgi i lotnictwo. Oddziały garnizonu konspiracyjnego AK miasta Wilna, które wobec spóźnionego dotarcia rozkazów rozpoczęły atak z kilkugodzinnym opóźnieniem, opanowały własnymi siłami prawobrzeżną część miasta i współdziałając z jednostkami sowieckimi, zaatakowały w części lewobrzeżnej. 13 lipca Wilno zostało zdobyte. Na Górze Zamkowej załopotał biało-czerwony sztandar.

Po opanowaniu miasta przez czerwonoarmistów, liczebnie znacznie przewyższających Polaków, polski sztandar bardzo szybko został zastąpiony flagą ZSRR.

Zdrada Sowietów

Oddziały polskie, atakujące Wilno z zewnątrz, zagrodziły drogę wycofującym się z Wilna Niemcom, staczając 13 lipca krwawą bitwę pod Krawczunami. Zginęło w niej bądź trafiło do niewoli blisko 1000 Niemców. W całej operacji „Ostra Brama” zginęło blisko 500 żołnierzy AK, a ponad 1000 zostało rannych.

14 lipca 1944 roku Sowieci zaproponowali gen. „Wilkowi” utworzenie z Oddziałów Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego i Nowogródzkiego samodzielnej jednostki w składzie 3 Frontu Białoruskiego.

17 lipca gen. Krzyżanowski został zaproszony na kolejne rozmowy z gen. Iwanem Czerniachowskim. Pozwolono mu udać się tylko w towarzystwie jednego oficera, majora Teodora Cetysa – cichociemnego. Wieczorem gen. Aleksander Krzyżanowski „Wilk” został aresztowany przez Sowietów. Oddziały AK rozlokowane wokół Puszczy Rudnickiej zostały otoczone przez wojska NKWD i rozbrojone. Tylko cześć żołnierzy zdołała zbiec. Sowieci internowali prawie 6000 żołnierzy. Internowani w większości odmówili wstąpienia do armii Berlinga, za co zostali wywiezieni do Kaługi, gdzie przez kilka lat służyli w batalionach roboczych Armii Czerwonej przy wyrębie lasu. Oficerów aresztowano, osądzono i wywieziono do Riazania.

Fiasko operacji „Ostra Brama”, zdrada Sowietów, potem klęska kolejnych etapów akcji „Burza” odzierały Polaków ze złudzeń. Stało się jasne, że „sojusznik naszych sojuszników” – Związek Sowiecki, będzie realizował na ziemiach polskich swoje cele polityczne i wojskowe za pomocą terroru. Polska – okrojona z połowy swoich ziem – w pojałtańskim świecie została skazana na pozostanie w strefie sowieckich wpływów.

Ostatni konspiratorzy

Chociaż granice Polski zostały przesunięte na zachód, na Wileńszczyźnie jeszcze kilka lat trwała walka partyzancka. Do kwietnia 1945 roku operowały tam oddziały partyzanckie. Wtedy nowy komendant Okręgu Wileńskiego AK, ppłk Antoni Olechnowicz „Pohorecki”, podjął decyzję o ewakuacji żywiołu polskiego z ziem, które zostały oddane Sowietom. Udane przemieszczenie struktur AK, pozwoliło podjąć dalszą działalność w nowym miejscu, na Pomorzu, Podlasiu i Dolnym Śląsku. Tak zaczęła się epopeja słynnych Brygad Wileńskich Armii Krajowej mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”, a także struktur wywiadowczych czy legalizacyjnych.

Dopiero działania Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w 1948 roku i olbrzymia akcja „X” doprowadziły do licznych aresztowań, wyroków, a ostatecznie zatrzymania działalności konspiracyjnej prowadzonej na szeroką skalę. Zostali już tylko samotnicy, ostatni konspiratorzy, którzy kolejne lata dawali się we znaki władzy „ludowej”. Ich postawa, oddanie, bezapelacyjne zaangażowanie w osiąganiu najwyższego celu, niepodległości Ojczyzny, powodowały, że komunistyczna bezpieka traktowała polską ludność Kresów Wschodnich II RP, zamieszkującą tereny sowieckiej Litwy, Białoruskiej SRR oraz Ukraińskiej SRR, jak potencjalnych przestępców i stałe zagrożenie.

Opr. Walery Kowalewski, na zdjęciu, wspólny polsko-sowiecki patrol na ulicy Wilna, wyzwolonego spod niemieckiej okupacji, fot.: Wikipedia.org

0 Comments

7 lipca 1944 roku oddziały Armii Krajowej pod dowództwem płk. Aleksandra Krzyżanowskiego w ramach akcji „Burza” rozpoczęły wraz z Armią Czerwoną akcję zdobywania Wilna. Biało-czerwony sztandar powiewał nad miastem tylko kilka godzin. Sowieci zamienili go na czerwony. Zdążyć przed Sowietami Decyzja o samodzielnym ataku na Wilno przez

Kultura, Wiadomości z Polski, Z-SUPERNEWS

Dokładnie 135 lat temu, 4 lipca 1890 roku, Kraków stał się miejscem wydarzenia, które przekroczyło ramy zwykłej ceremonii pogrzebowej. Doszło wówczas do wprowadzenia szczątków Adama Mickiewicza do Katedry Wawelskiej, co stało się historycznym i patriotycznym wydarzeniem, które w czasach zaborów poruszyło serca Polaków w kraju i na emigracji.

Narodziny idei

Adam Mickiewicz — poeta, działacz narodowy, symbol duchowego oporu wobec zniewolenia — zmarł w Stambule w 1855 roku. Początkowo pochowany został na cmentarzu w Montmorency (Francja), gdzie jego grób stał się miejscem pielgrzymek Polaków.

Zamiar sprowadzenia prochów Mickiewicza do kraju dojrzewał przez dziesiątki lat. W 1869 r. po pogrzebie Kazimierza Wielkiego, autor, ukryty pod pseudonimem „Litwin”, wydrukował w krakowskiej gazecie „Kraj” artykuł pt. „Zanieśmy Mickiewicza na Wawel”. Odpowiedni wniosek złożył wtedy na posiedzeniu Rady Miasta prezydent dr Józef Dietl, jednak sprawę odłożono na później. Nie zapomniano jednak o Mickiewiczu w Krakowie – w rocznicę śmierci poety organizowano uroczyste wieczorki ku jego czci. Dochody z nich przeznaczano na budowę pomnika; założono też oprocentowane książeczki oszczędnościowe gromadzące środki na sarkofag oraz sprowadzenie zwłok poety do kraju.

Pogrzeb jako manifest

Wniosek o pogrzebanie prochów Mickiewicza ponowił w 1883 r. dr Mieczysław Bochenek, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Tym razem zawiązał się komitet organizacyjny, zgromadzono ok. 7 tys. zł. reńskich i uzyskano zgodę Kościoła na złożenie szczątków Mickiewicza w krypcie wawelskiej katedry. Urzędowe pozwolenie na sprowadzenie zwłok nadeszło z Wiednia dopiero 20 czerwca 1890 r. Już trzy dni później ruszyła z Krakowa do Paryża delegacja, 27 i 28 czerwca odbyła się w Montmorency ekshumacja, której świadkiem był m.in. Adam Asnyk.

3 lipca wieczorem do Krakowa dotarła trumna ze szczątkami Mickiewicza. Złożono ją na przechowanie w składzie zbożowym przy ul. Warszawskiej 21. W piątek, 4 lipca 1890 r., była piękna pogoda. Kraków miał wygląd odświętny, wzdłuż trasy pochodu zawieszono na słupach biało-czerwone chorągiewki i flagi. Słupy zostały połączone girlandami z zieleni. Ustawiono też ozdobne pylony, na których podczas pochodu płonęło purpurowe światło. „W ulicy Sławkowskiej olbrzymie chorągwie zwieszały się gęsto ze wszystkich domów, tak, że sięgały poniżej trumny, jakby ścieląc się pod nią” – opisywano. W Rynku Głównym, naprzeciw wylotu ul. Siennej wzniesiono obelisk, ozdobiony lirą i medalionem z podobizną Wieszcza.

Trumnę ustawiono na karawanie, zaprzęgniętym w sześć karych koni – miał kształt ściętej piramidy, obity był purpurową materią, ozdobiony obrazami Matki Boskiej Ostrobramskiej i Częstochowskiej. „Na szczycie dla trumny urządzono posłanie z kwiatów polnych, rodzimych, które tak pięknie opiewał wieszcz nasz w poezyach swoich: kąkol, bławaty i rumianek przeplatane śnieżystemi pękami lilii” – odnotowali kronikarze wydarzeń. Nad trumną zawieszono baldachim z purpurowego pluszu, ozdobionego ręcznie malowanymi kwiatami oraz napisem: „O grób dla kości naszych w ziemi naszej prosimy Cię Panie”.

Po przemówieniach Władysława Mickiewicza i hr. Jana Tarnowskiego, w takt dzwonów bijących w kościele św. Floriana – rozpoczął się przemarsz pogrzebowego orszaku. Trasa wiodła z ul. Szlak przez ul. Warszawską, Basztową i Sławkowską do Rynku Głównego. Na czele kroczyła orkiestra lwowskiej „Harmonii”, za nią – zastępy ochotniczych strażaków z Galicji „w błyszczących kaskach i w różnobarwnych mundurach”.

Pogrzeb Adama Mickiewicza. Zdjęcie pochodzi z albumu „Złożenie zwłok Adama Mickiewicza na Wawelu dnia 4go lipca 1890 roku: książka pamiątkowa z 22 ilustracyami”, wydanego w Krakowie w 1890 roku. Źródło: Biblioteka Cyfrowa UMCS/Domena publiczna

Następnie szła deputacja z 44 wieńcami uwitymi w Wadowicach – a za nimi kilkaset delegacji z trzech zaborów i spoza granic. Na pogrzeb przyjechali mieszkańcy Królestwa Polskiego, Litwy, Ukrainy, Wołynia, Podola, Poznańskiego, Śląska, Warmii oraz Polacy z emigracji. Delegatów przysłali także Ukraińcy, Czesi, Serbowie i Bułgarzy.

„W ogromnym orszaku mieniły się tysiączne wspaniałe barwy: świt włościańskich, krakowskich, ruskich, góralskich, huculskich. Obok świt włościańskich i sukman zmieszane razem z nimi i wśród nich stroje narodowe szlachty, charakterystyczne kapoty mieszczan. Ponad tym strzelają czaple kity, mienią się brylantowe ich zapinki, błyszczą kaski strażaków. Na czele duchowieństwa w imponującej liczbie przeszło 500 kapłanów, profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego i Lwowskiego w togach i z insygniami, posłowie sejmowi. Słowem, kiedy się powiodło okiem po tych tysiącach widziało się jasno i dobitnie, że cały naród, wszystkie jego stany, stawiły się na uroczystą chwilę” – napisał świadek tamtych chwil. Pochód zamykały delegacje Uniwersytetu Lwowskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Za nimi, tuż przed karawanem – szedł jedynie arcybiskup.

Przemarsz trwał blisko godzinę. Gdy czoło pochodu było u Kościoła Mariackiego, trumna dopiero ruszyła z miejsca. Za karawanem kroczyła rodzina poety, Wydział Krajowy oraz posłowie do rady państwa i sejmu. Orszak zamykały straże pożarne.

Wawel — duchowa stolica Polski

Adam Mickiewicz spoczął na Wawelu w specjalnie przygotowanej Krypcie Wieszczów Narodowych. Ten gest stał się nie tylko uhonorowaniem poety, lecz także narodowym aktem pamięci, porównywanym przez współczesnych do przenoszenia relikwii świętych. Później w Krypcie Wieszczów Narodowych spoczęli: Juliusz Słowacki i Cyprian Kamil Norwid, tworząc w ten sposób panteon duchowych przywódców Polski.

Wnętrze Krypty Wieszczów Narodowych na Wawelu (2016), fot..: Tsadee – Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org

 Symboliczny pogrzeb Władysława Mickiewicza -syna Wieszcza

W 2001 roku w Krypcie Wieszczów Narodowych na Wawelu odbył się symboliczny pogrzeb syna Adama Mickiewicza – Władysława.

Syn poety, został pochowany we Francji na cmentarzu w Montmorency, w zbiorowej mogile. Nie było możliwości zidentyfikowania jego szczątków, dlatego do krypty na Wawelu na potrzeby symbolicznego pogrzebu przeniesiono jedynie ziemię z jego grobu.

Uroczystość miała miejsce w 180. rocznicę urodzin Cypriana Kamila Norwida, a urna z ziemią z grobu Władysława  została umieszczona obok prochów Mickiewicza i Juliusza Słowackiego. W uroczystościach wziął udział m.in. ówczesny premier RP Jerzy Buzek.

Dziedzictwo ponad czasem

Sarkofag z prochami Adama Mickiewicza na Wawelu, fot.: Facebook.com/KatedraWawel

Dzisiejsza rocznica przypomina, jak silna może być moc kultury i pamięci w jednoczeniu narodu. 135 lat temu Mickiewicz powrócił do Polski nie tylko jako poeta, ale przede wszystkim – jako symbol aspiracji, nadziei i godności narodowej. Jego obecność na Wawelu to świadectwo, że słowo potrafi przetrwać epoki i inspirować kolejne pokolenia.

Na podstawie Dzieje.pl/Polskieradio.pl oprac. Walery Kowalewski, fot.: Facebook.com/KatedraWawel

 

 

 

0 Comments

Dokładnie 135 lat temu, 4 lipca 1890 roku, Kraków stał się miejscem wydarzenia, które przekroczyło ramy zwykłej ceremonii pogrzebowej. Doszło wówczas do wprowadzenia szczątków Adama Mickiewicza do Katedry Wawelskiej, co stało się historycznym i patriotycznym wydarzeniem, które w czasach zaborów poruszyło serca Polaków w kraju

Białoruś, Społeczeństwo, Z-SUPERNEWS

W przededniu długiego weekendu, przypadającego na Białorusi na okres od 3 do 6 lipca, agregator podróży Atlas podał, ile czasu zajmuje autobusom turystycznym przekroczenie granicy przy wyjeździe z Białorusi. Najdłużej czeka się na granicy białorusko-polskiej — na jedynym działającym przejściu granicznym w Brześciu.

Według agregatora w ubiegły weekend niektóre autobusy czekały na granicy z Polską ponad dobę. Rano 2 lipca na przejściu granicznym w Brześciu w kolejce stało aż  30 autobusów.

„Trudno jest przewidzieć czas oczekiwania, ale zdecydowanie warto nastawić się na co najmniej 10 godzin” — poinformował kanał Atlasu na Telegramie.

Inaczej wygląda sytuacja na kierunku litewskim. Na przejściu granicznym w Beniakoniach autobusy kursują według rozkładu, natomiast na Kamiennym Łogu w weekendy mogą tworzyć się niewielkie kolejki.

Atlas odnotował również najpopularniejsze loty międzynarodowe tego lata. Na kierunku wschodnim wśród Białorusinów najpopularniejsze są Moskwa i Petersburg.

Przypomnijmy, że białoruski narodowy przewoźnik powietrzny Belavia jest objęty międzynarodowymi sankcjami i nie może latać do większości krajów Europy i do USA.

Po incydencie z lotem Ryanair w 2021 roku, Belavia została objęta zakazem lotów i przelotów nad państwami Unii Europejskiej, Wielką Brytanią, Szwajcarią i Ukrainą. Te restrykcje wciąż obowiązują, co oznacza, że Belavia nie może latać do większości krajów Europy, w tym do Polski, Niemiec, Francji czy Włoch.

Znadniemna.pl na podstawie T.me/meatlasbus, na zdjęciu: kolejka na granicy białorusko – polskiej, fot: tochka.by

0 Comments

W przededniu długiego weekendu, przypadającego na Białorusi na okres od 3 do 6 lipca, agregator podróży Atlas podał, ile czasu zajmuje autobusom turystycznym przekroczenie granicy przy wyjeździe z Białorusi. Najdłużej czeka się na granicy białorusko-polskiej — na jedynym działającym przejściu granicznym w Brześciu. Według agregatora w

Widget Image
Connect with:
© Znadniemna.pl
Przejdź do treści