68 lat temu, 21 sierpnia 1944 r., w Surkontach niedaleko Lidy oddział Armii Krajowej stoczył bitwę z oddziałami NKWD. Była to pierwsza po 1939 r. regularna bitwa pomiędzy AK i Sowietami na tych terenach. Po wielogodzinnej walce w okrążeniu mjr Maciej Kalenkiewicz „Kotwicz” poległ wraz z 35 swoimi żołnierzami. Po stronie sowieckiej straty wyniosły 132 zabitych.
Warta honorowa żołnierzy Armii Krajowej
21 sierpnia br. w uroczystościach upamiętniających bitwę wzięło udział, mimo iż był to dzień powszedni, około stu osób. Przybyli nie tylko mieszkańcy okolicznych miejscowości, lecz także członkowie ZPB z Radunia, Lidy, Grodna oraz Mińska. Z Warszawy do odległych Surkont na obchody rocznicy legendarnej bitwy przyjechali prezes Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej Andrzej Siedlecki wraz z delegacją. Wsród osób towarzyszących prezesowi SŁŻAK był m.in. Krzysztof Alwast, przedstawiciel rodziny płk. Macieja Kalenkiewicza. Jednak najważniejszymi uczestnikami tego święta pamięci były rodziny pomordowanych żołnierzy oraz ich koledzy- żołnierze AK, którzy znali bohaterów tamtej bitwy. To właśnie oni po dziś dzień opiekują się kwaterami na cmentarzu, dbając o porządek i pamięć.
Po apelu poległych ks. Andrzej Radziewicz odprawił mszę polową w ich intencji, podczas której wygłosił piękne kazanie. Patriotyczne słowa tego dnia wcale nie brzmiały patetycznie i wzruszyły obecnych do głebi serca. Po mszy świętej złożono wiązanki kwiatów i zapalono znicze na grobach 36 bohaterskich żołnierzy AK.
W walce o wolną Ojczyznę zginęli: ppłk cichociemny Maciej Kalenkiewicz – „Kotwicz”, kpt. cichociemny Franciszek Cieplik – „Hatrak”, kpt. „Bosak”, rtm. cichociemny Jan Kanty-Skrochowski – „Ostroga”, por. Walenty Wasilewski – „Jary”, por. Stanisław Dźwinei – „Dzwon” , pchor. Henryk Nikicicz – „Norwid” , pchor. Henryk Cywiński – „Wilk” , plut. Franciszek Stankiewicz – „Mikado” , kpr. Kazimierz Ejsmont – „Irak” , strz. Bohdan Bednarczyk, strz. Jerzy Gryszel, strz. Jerzy Kaliciński – „Sinus”, strz. Zygmunt Kaliciński – „Kosinus”, ułan Bohdan Karpowicz – „Sowa”, strz. Jan Kleindienst – „Basia”, strz. Czesław Marszałek – „Żuraw”, strz. Władysław Sperski – „Tolot”, strz. Mieczysław Szeptunowicz, strz. Zygmunt Werkum – „Zima”, strz. Witold Żuk, strz. Henryk Żurawski – „Marabut”, sanitariuszka Eugenia Myszkówna, szyfrantka „Zosia” oraz 11 nieznanych z nazwiska żołnierzy.
Cześć ich pamięci.
Józef BACZYŃSKI
