„To wy jesteście naszym partnerem w realizacji polityki polonijnej na Białorusi”

Proponujemy zapoznać się z podsumowaniem obrad Rady Naczelnej ZPB, wygłoszonym w Białymstoku 26 października przez posła na Sejm RP, męża zaufania Związku Polaków na Białorusi Roberta Tyszkiewicza.

– W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych chciałbym zabrać głos w trzech sprawach. Generalnie ocena nasza jest podobna do tej, którą przedstawił przewodniczący Adam Lipiński. Sprawa Związku Polaków na Białorusi łączy scenę polityczną w Polsce i tutaj nie mamy różnic.

Od 2005 roku nic się nie zmienia w dwóch podstawowych kwestiach, to znaczy: nie ma i nie będzie zgody Państwa Polskiego na brak legalnego działania przez ZPB. To jest postulat nr 1, który jest przez nas utrzymywany i podkreślany w każdych kontaktach ze stroną białoruską. Niestety, poziom tych kontaktów międzypaństwowych jest praktycznie żaden, sprowadza się tylko do kwestii raczej technicznych, niż politycznych.

Mamy w listopadzie Szczyt Partnerstwa Wschodniego w Wilnie. Białoruś praktycznie nie uczestniczy w tym projekcie. A był on obliczony na to, aby naszych wschodnich sąsiadów trochę przyciągnąć do Europy. I z tego powodu się martwimy.

Druga rzecz, w polskiej polityce zagranicznej przyjęło się uważać, że sytuacja Związku Polaków na Białorusi jest elementem szerszego problemu, który mamy w tym państwie. A mianowicie – brak wolności stowarzyszania się . Można powiedzieć, że dopóki nie zmieni się sytuacja na tyle, żeby można było powiedzieć, że ta wolność stowarzyszania się w państwie białoruskim się pojawiła i jest dostępna wszystkim obywatelom, wtedy będzie dostępna także dla mniejszości polskiej. Raczej nie oczekujemy, że to będzie jakieś ekskluzywne prawo dla Polaków. Musi tam po prostu nastąpić jakaś demokratyzacja.

Trzecia rzecz, uznajemy, na poziomie parlamentarnym i rządowym Wasz Związek Polaków na Białorusi, jako jedynego przedstawiciela mniejszości polskiej na Białorusi. Nic w tej sprawie nie zmieniło się. A więc, to Wy jesteście naszym partnerem w realizacji polityki polonijnej na Białorusi.

Następnie, bardzo się cieszę z tego i uważam to za zjawisko, nabierające nowej dynamiki – chodzi o rozwój państwa kontaktów z polskimi samorządami. To, że poprzednie posiedzenie Rady Naczelnej miało miejsce w Sopocie, a obecna Rada odbywa się w Białymstoku – uważam, że warto tę linię kontynuować. Przecież polskie miasta i samorządy mogą być cennymi partnerami w realizacji wielu zadań, które państwo w tych warunkach nielegalności toczycie. Będziemy starali się, jako dwie Komisje wspólnie ten kierunek rozwijać i zachęcać polskie samorządy, żeby angażowały się we wsparcie Związku Polaków na Białorusi.

Jestem posłem z Białegostoku, a więc w stosunku do Grodna i Grodzieńszczyzny czuje się waszym sąsiadem i ziomkiem. Cieszę się, że dziś widzimy się w Białymstoku. Uważam, że Białystok powinien jeszcze bardziej angażować się, choć wiem, że przez takie osoby jak Maria Żeszko i Anna Kietlińska, które są bardzo zaangażowane na rzecz Polaków na Białorusi, wstydu raczej Białystok nie przyniósł. Myślę, że to wsparcie będzie kontynuowane. Środowisko białostockie we wszystkich dostępnych formach będzie angażować się w pomoc działalności Związku Polaków na Białorusi.

No i na koniec. Uważam, że polskie służby dyplomatyczne wykonują wielką pracę, jeżeli chodzi o ułatwienia wizowe. Wydajemy ponad 300 tysięcy wiz obywatelom Białorusi. I to jest granica możliwości. Chcę podkreślić, że Białoruś nie wyraża zgody na zwiększenie liczby konsulów w polskich placówkach dyplomatycznych. A więc ta praca konsulów jest wykonywana w bardzo ciężkich warunkach. Czekamy także ciągle na mały ruch graniczny. Nie mamy ciągle zgody ze strony białoruskiej. I jest to jasny sygnał ze strony władz Białorusi, że jedynym powodem są kwestie polityczne, a nie organizacyjne. Warto wykonywać wszelkie próby nacisku, aby władze białoruskie w końcu zechciały przystąpić do realizacji tej umowy, która jest ratyfikowana przez obie strony.

Gwarantuje, że nie zostawimy państwa bez wsparcia i pomocy, niezależnie od tych warunków, w których działacie. Mogą jednak zdarzyć się sytuacje kontrowersyjne i niespodziewane, ale musimy nawzajem informować się.

Dla mnie osobiście, to spotkanie było dużą lekcją. Po wysłuchaniu państwa wystąpień możemy podejmować bardziej trafne niż dotąd decyzje.

Robert Tyszkiewicz, poseł na Sejm RP, wiceprzewodniczący Sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych, przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Białorusi.

not. Iness Todryk-Pisalnik