Mikołaj Radziwiłł Czarny, książę od 1547 roku, pochodzący z litewskiego rodu Radziwiłłów (Radvila), syn kasztelana trockiego Jana i Anny z Kiszków. Wprowadził i umocnił na Litwie Kościół ewangelicko-reformowany, propagował kalwinizm także w Koronie, pod koniec życia poparł jednak antytrynitaryzm. Stworzył potęgę rodu Radziwiłłów. Zmarł 28 lub 29 maja 1565 w Łukiszkach.
Marszałek, kanclerz, wojewoda wileński Mikołaj Krzysztof Radziwiłł zwany Czarnym urodził się 4 lutego 1515 roku w Nieświeżu. Otrzymał wszechstronne wykształcenie, studiował w Wittenberdze, następnie przebywał na dworze królewskim w Krakowie, gdzie poznał przyszłego króla Zygmunta II Augusta. Wprowadził i umocnił na Litwie Kościół ewangelicko-reformowany. W 1548 roku, na zamku w Sandomierzu w obecności króla Zygmunta Augusta i królowej Bony Sforzy, poślubił Elżbietę Szydłowiecką.
Herb Radziwiłłów – Trąby
W 1553 roku Mikołaj Radziwiłł Czarny poparł Reformację wskutek czego porzucił katolicyzm. Około 1557 roku przyłączył się do Zboru (Kościoła) Reformowanego (kalwinizm), którego stał się najbardziej wpływowym protektorem w Rzeczypospolitej. Wtedy też ufundował w Wilnie pierwszy na Litwie kościół (zbór) i szkołę wyznania reformowanego. Wkrótce zaczął energicznie zwalczać katolicyzm i prawosławie w swoich litewskich i małopolskich posiadłościach: od 1560 roku odebrał katolikom kościoły w Nieświeżu, Klecku, Ołyce, Subotnikach, Mordach i Szydłowcu i przekazał je pastorom kalwińskim. Zaczął też aktywnie propagować protestantyzm, otwierając drukarnie w Nieświeżu i Brześciu Litewskim, gdzie w 1563 roku wydrukowano „Biblię Brzeską”, zwaną też Radziwiłłowską.
Książe Mikołaj Radziwiłł Czarny prowadził politykę mającą na celu umocnienie pozycji Wielkiego Księstwa Litewskiego, które znajdowało się w unii z Polską. W 1561 roku doprowadził do włączenia w skład Litwy Liwonii. Wzmacniał również wpływy swojego rodu, zawiązując niezależne od Korony kontakty polityczne z Habsburgami. Sprzeciwiał się unii lubelskiej i z powodu tej opozycji został odsunięty przez króla od wpływu na politykę.
Mikołaj Radziwiłł Czarny zmarł w 1565 roku w Wilnie.
W 2009 roku w oddalonych o 50 km od Wilna Dubinkach odbyło się uroczyste pożegnanie przedstawicieli słynnego rodu Radziwiłłów. Fot.: kam.lt
W 2004 roku w pozostałościach kościoła kalwińskiego w Dubinkach znaleziono szczątki, które zidentyfikowano jako należące do Mikołaja Radziwiłła Czarnego i jego krewnych (w tym Mikołaja Rudego). 5 września 2009 roku odbył się ich powtórny uroczysty pogrzeb.
Znadniemna.pl na podstawie wikipedia.org
