Obchody 75. rocznicy powstania iwienieckiego

Polacy z Mińska, Grodna i Iwieńca wspólnie z przedstawicielami polskiej dyplomacji w dniu 19 czerwca obchodzili 75. rocznicę akcji bojowej, przeprowadzonej w 1943 roku przez Polski Oddział Partyzancki z Ośrodka AK Stołpce i zakończonej zdobyciem miasteczka Iwieniec oraz rozbiciem garnizonu niemieckiego.

Wydarzenie to przeszło do historii pod nazwą powstanie iwienieckie, gdyż polskich partyzantów przed i w czasie akcji aktywnie wsparła miejscowa ludność cywilna.

Atak na Iwieniec polscy partyzanci przeprowadzili w celu uwolnienia aresztowanych członków miejscowej siatki konspiracyjnej. Partyzanci na osiemnaście godzin wyzwolili miasteczko, uwolnili wszystkich więźniów oraz zlikwidowali od 40 do 150 Niemców i kolaborantów. Zdobyto także duże ilości broni, amunicji, żywności, sprzętu i innych trofeów. Od 100 do 200 funkcjonariuszy białoruskiej policji pomocniczej dobrowolnie przyłączyło się do polskiego oddziału.

Zdobycie Iwieńca było jednym z największych wystąpień zbrojnych w historii Armii Krajowej. Pozytywnym skutkiem powstania iwienieckiego był wzrost morale społeczeństwa polskiego, doświadczonego prześladowaniami rosyjskimi i niemieckimi.
Powstanie wywarło duży wpływ psychologiczny zarówno na okupanta jak i na polskie społeczeństwo. Polska Walcząca przeszła do natarcia. Po powstaniu iwienieckim polski batalion “Legiony” zaczął się szybko rozrastać, co nie było na rękę Sowietom. Od tego czasu był to I batalion 78. Pułku Piechoty Armii Krajowej.

Uroczystości z okazji obchodów 75. rocznicy powstania iwienieckiego zainaugurowała Msza św. w kościele pw. św. Aleksego w Iwieńcu.

Wśród gości uroczystości byli: konsul generalny RP w Grodnie Jarosław Książek z małżonką, I radca Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej na Białorusi Marcin Wojciechowski, kierownik Wydziału Współpracy z Polakami na Białorusi w Konsulacie Generalnym RP w Grodnie Andrzej Raczkowski, prezes ZPB Andżelika Borys, prezes Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej na Białorusi płk Weronika Sebastianowicz, członek Zarządu Głównego ZPB Andrzej Poczobut, prezes Oddziału ZPB w Mińsku Helena Marczukiewicz i przedstawiciele mediów. W uroczystości brali także udział harcerze z Iwieńca.

Oprawę muzyczną nabożeństwu, celebrowanemu w kościele pw. św. Aleksego, zapewnił śpiewem działający przy Oddziale ZPB w Mińsku chór „Polonez” pod kierownictwem Natalii Krywoszejewej.

Po Mszy św. odbyło się składanie wieńców pod krzyżem ustanowionym w hołdzie poległym powstańcom oraz na grobach powstańców iwienieckich, najmłodszy z których, Toluś Aleksandrowicz, miał zaledwie 12 lat. Został śmiertelnie ranny i zmarł na rękach kolegi. Oprowadzała gości po cmentarzu, opowiadając o przebiegu powstania Teresa Sobol, prezes Oddziału ZPB w Iwieńcu.

Po wspólnym odśpiewaniu przez zgromadzonych przy kwaterze żołnierzy Armii Krajowej Mazurka Dąbrowskiego prezes ZPB Andżelika Borys podziękowała działaczom ZPB w Iwieńcu za pielęgnowanie pamięci o polskich bohaterach.

Uwieńczeniem uroczystości rocznicowych stał się występ działającego przy Oddziale ZPB w Iwieńcu zespołu „Kresowianka”, który zaśpiewał m.in. piosenki, śpiewane i lubiane w czasie II wojny światowej przez żołnierzy Armii Krajowej.

Polina Juckiewicz z Iwieńca