Obchody 71. rocznicy operacji „Ostra Brama” na Grodzieńszczyźnie (FOTOREPORTAŻ)

Dwa dni ostatniego weekendu, 11 i 12 lipca, działacze Związku Polaków na Białorusi i pracownicy Konsulatu Generalnego RP w Grodnie spędzili na zwiedzaniu grobów żołnierzy Armii Krajowej, poległych na współczesnej Grodzieńszczyźnie i historycznej Wileńszczyźnie przed i podczas, bądź tuż po operacji „Ostra Brama”, przeprowadzonej 71. lat temu w ramach akcji „Burza ” siłami wileńskiego i nowogródzkiego okręgów Armii Krajowej.

W objeździe grobów, w kolejną rocznicę operacji „Ostra Brama”, poza polskimi dyplomatami z Grodna na czele z konsulem generalnym RP Andrzejem Chodkiewiczem i mieszkającymi na Białorusi Polakami, którym przewodził prezes ZPB Mieczysław Jaśkiewicz, udział wzięli goście z Białegostoku: prof. dr hab. Adam Dobroński, Anna Kietlińska, prezes Podlaskiego Oddziału Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” oraz Marek Kietliński, dyrektor Archiwum Państwowego w Białymstoku. Honorowymi uczestnikami tegorocznych obchodów rocznicy operacji „Ostra Brama” byli członkowie działającego przy ZPB Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej na Białorusi – żywi świadkowie i uczestnicy wydarzeń sprzed ponad 70 lat kapitan Weronika Sebastianowicz i porucznik Franciszek Szamrej.

W pierwszym dniu objazdu kilkunastoosobowa grupa Polaków, spotykana w poszczególnych miejscowościach przez działaczy terenowych oddziałów ZPB, odwiedziła groby rozsiane po rejonach iwiejskim, werenowskim, lidzkim, szczuczyńskim i grodzieńskim. Drugi dzień objazdu grobów żołnierzy Armii Krajowej w 71. rocznicę operacji „Ostra Brama” był okazją oddania im hołdu w nekropoliach, rozsianych na terenie historycznej Wileńszczyzny, czyli w rejonach oszmiańskim, ostrowieckim i smorgońskim.

Podczas zwiedzania kolejnych miejsc pamięci narodowej o polskich żołnierzach, spoczywających w tym czy innym grobie, opowiadał uczestnikom objazdu i opiekującym się na co dzień nekropoliami polskimi miejscowym Polakom Józef Porzecki, prezes działającego przy ZPB Komitetu Ochrony Miejsc Pamięci Narodowej. Uzupełniał go znawca historii Armii Krajowej, profesor Adam Dobroński. Pan profesor opowiadał między innymi o roli Armii Krajowej na terenie współczesnych Białorusi i Litwy jako formacji, broniącej polskiej ludności przed terrorem okupantów niemieckich, kolaborujących z Niemcami Litwinów, a także przed terrorem NKWD i władzy sowieckiej. Niezwykle ciekawie Adam Dobroński opowiadał o historii zniszczenia przez Armię Krajową terroryzującej ludność polską na Wileńszczyźnie litewskiej formacji zbrojnej, powstałej dzięki przychylności niemieckich władz okupacyjnych – tzw. Litewskiego Korpusu Lokalnego (Lietuvos vietinė rinktinė) pod dowództwem generała Povilasa Plechaviciusa.

Mianowicie Armia Krajowa w bitwie pod Murowaną Oszmianką sprawiła, iż formacja generała Plechaviciusa ośmieszyła się jako siła, zbrojnie kolaborująca z Niemcami. O podjętej przez Niemców decyzji o likwidacji Litewskiego Korpusu Lokalnego zdecydowała w znacznym stopniu stoczona przez litewskich kolaborantów w nocy z 13 na 14 bitwa z 3, 8, 9, 12 i 13 brygadami Armii Krajowej maja pod Murowaną Oszmianką.

Po ciężkich walkach z polskimi partyzantami Litwini zostali rozbici, po czym kilkuset z nich akowcy wzięli do niewoli, rozbroili, rozebrali do bielizny, pozbawiając zapinających kalesony guzików i skierowali trzema kolumnami do Jaszun, Wilna i Oszmiany. Ten blamaż litewskiego wojska sprawił, iż Armia Krajowa przejęła kontrolę nad obszarami wiejskimi i leśnymi powiatów oszmiańskiego i wileńsko-trockiego Wileńszczyzny na kilka tygodni przed rozpoczęciem operacji „Ostra Brama”, będącej próbą wybicia z miasta okupanta niemieckiego przed dotarciem Armii Czerwonej.

Zakończyły się obchody 71. rocznicy operacji „Ostra Brama” spotkaniem uczestników objazdów z Polakami z Oszmian, Smorgoni i Ostrowca w jednym z gospodarstw agroturystycznych. Spotkanie uświetnili koncertem pieśni patriotycznych artyści, działający przy Oddziale ZPB w Mińsku na czele z prezes Heleną Marczukiewicz: chóry „Społem” i „Polonez” oraz wokalistka Olga Guczek.

Słowa podziękowania miejscowym Polakom, działającym w Związku Polaków na Białorusi za opiekę nad polskimi nekropoliami na terenie współczesnej Grodzieńszczyzny skierował do zgromadzonych konsul generalny RP w Grodnie Andrzej Chodkiewicz. Dyplomata oznajmił, że udział w tegorocznych obchodach rocznicy operacji „Ostra Brama” jest dla niego ostatnim, w roli szefa placówki konsularnej w Grodnie. – Mam nadzieję, że mój następca będzie kontynuował współpracę w tym zakresie ze Związkiem Polaków na Białorusi – wyraził nadzieję dyplomata.

Zapraszamy do obejrzenia fotoreportażu z dwóch dni tegorocznych obchodów operacji „Ostra Brama” na Grodzieńszczyźnie:

Dzień pierwszy:

Wikszniany. Kwatera żołnierzy AK.

Dyndyliszki. Zbiorowa mogiła żołnierzy AK.

Olchówka. Mogiła żołnierzy IV batalionu 77 pp AK, poległych 18 maja 1944 r. w walce z partyzantką sowiecką.

Nieciecz. Kwatera żołnierzy AK.

Raduń. Zbiorowa mogiła żołnierzy AK.

Nacza. Kwatera żołnierzy AK.

Surkonty. Cmentarz żołnierzy AK.

Wawiórka. Kwatera żołnierzy AK.

Wasiliszki Stare. Zbiorowa mogiła żołnierzy AK.

Szczuczyn. Zbiorowa mogiła żołnierzy AK.

Stryjówka. Pomnik w hołdzie poległym żołnierzom AK.

Dzień drugi:

Horodniki

Horodniki. Mogiły żołnierzy AK

Graużyszki. Zbiorowa mogiła żołnierzy AK.

Mikuliszki. Kwatera żołnierzy AK.

Cudzieniszki. Kwatery żołnierzy VI Brygady AK.

 

Nowosady. Zbiorowa mogiła żołnierzy AK.

Gradowszczyzna. Mogiła żołnierza AK.

Kiemieliszki. Mogiły żołnierzy AK.

Worziany. Kwatera żołnierzy 5 Wileńskiej Brygady AK.

Koncert chórów z Mińska i wystawa Towarzystwa Plastyków Polskich przy ZPB

Znadniemna.pl, zdjęcia Iness Todryk-Pisalnik i Marka Zaniewskiego