Dzisiaj – 16 grudnia 2025 roku – w Parlamencie Europejskim w Strasburgu odbyła się uroczystość wręczenia Nagrody im. Andrieja Sacharowa za Wolność Myśli. W imieniu uwięzionego dziennikarza i działacza polskiej mniejszości narodowej na Białorusi, Andrzeja Poczobuta, wyróżnienie odebrała jego córka Jana.
Nagroda Sacharowa to najwyższe wyróżnienie przyznawane przez Unię Europejską za działania na rzecz praw człowieka. Podczas ceremonii przewodnicząca Parlamentu Europejskiego Roberta Metsola przypomniała, że odwaga Andrzeja w obliczu represji i jego niezłomna obrona praw polskiej mniejszości narodowej sprawiły, iż stał się symbolem oporu wobec reżimu Łukaszenki.
W swoim przemówieniu Jana Poczobut przypomniała, że „od prawie pięciu lat żyjemy w ciszy, niepewności i bez osoby, którą kochamy”.
„Za każdym nazwiskiem w medialnych reportażach kryje się dom, historia i ludzie, którzy czekają. Mój ojciec to nie tylko osoba publiczna. To mąż, syn, przyjaciel. I przez te pięć lat nie wiedzieliśmy, jak się czuje ani czy jest bezpieczny. Ale każdego dnia wybieramy nadzieję, bo nadzieja to jedyna rzecz, której nam nie odebrano. A moja rodzina nie jest sama” – powiedziała córka Andrzeja.
„Wiele rodzin ma historie, które przypominają nasze. Wśród nich jest historia Mikołaja Statkiewicza, który zniknął bez żadnych informacji, bez kontaktu, bez odpowiedzi. Jego rodzina budzi się każdego ranka z tym samym strachem i tą samą nadzieją, które tak dobrze znamy. Wymawiam dziś jego nazwisko nie jako deklarację polityczną, ale jako przypomnienie, że za każdym milczeniem kryje się ludzkie życie i rodzina, która ma prawo znać prawdę. Kiedy wymawiamy te nazwiska na głos, przestają być statystykami. Stają się znów realne”.
Janie Poczobut w Strasburgu towarzyszyli Anna Kietlińska, przewodnicząca podlaskiego oddziału Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, oraz Robert Tyszkiewicz, doradca Marszałek Senatu RP ds. Polonii. Druga tegoroczna laureatka, gruzińska dziennikarka Mzia Amaglobeli, również nie mogła uczestniczyć w ceremonii. W jej imieniu nagrodę odebrały Irma Dimitradze z „Gazeti Batumelebi” oraz Khatuna Jinjikhadze z Gruzińskiej Fundacji Społeczeństwa Obywatelskiego.
Andrzej Poczobut został aresztowany 25 marca 2021 roku, a w lutym 2023 – skazany na osiem lat kolonii karnej o zaostrzonym rygorze. Zarzucono mu „działalność szkodzącą interesom państwa, podżeganie do nienawiści i rehabilitację nazizmu” – w praktyce został ukarany za nazwanie agresją ataku ZSRR na Polskę w 1939 roku i za publikacje o działalności Armii Krajowej, walczącej w okresie II wojny światowej z niemieckimi nazistami i sowieckimi komunistami, a przez reżim Łukaszenki uznawanej za formację zbrodniczą. Andrzej odbywa wyrok w kolonii karnej w Nowopołocku, gdzie jest izolowany, pozbawiany kontaktu z rodziną i często przetrzymywany w tak zwanej celi typu więziennego (więzienie w więzieniu).
13 grudnia reżim Łukaszenki wypuścił z więzień 123 więźniów politycznych, w tym noblistę Alesia Bialackiego. Andrzej Poczobut, choć oczekiwano, że zostanie wypuszczony, nie znalazł się wśród uwolnionych. Warszawa od lat zabiega o jego uwolnienie, jednak władze w Mińsku pozostają nieugięte. W połowie listopada polskie władze zdecydowały o otwarciu dwóch przejść granicznych z Białorusią, w tym przejścia w Bobrownikach, zamkniętego po wyroku skazującym Poczobuta, lecz nie przyniosło to oczekiwanego efektu.
Uroczystość w Strasburgu stała się nie tylko uhonorowaniem odwagi Andrzeja Poczobuta i Mzii Amaglobeli, ale także mocnym sygnałem solidarności Unii Europejskiej z tymi, którzy płacą najwyższą cenę za wolność słowa.
Znadniemna.pl na podstawie Parlament Europejski, na zdjęciu: z Trybuny Parlamentu Europejskiego przemawia Jana Poczobut, córka Andrzeja Poczobuta, laureata Nagrody im. Andrieja Sacharowa za Wolność Myśli,, fot.: Facebook.com/roberttyszkiewicz
