Julian Korsak, herbu „Lis” z przydomkiem Sawa vel Sawicz, to postać, która mimo swojej stosunkowo krótkiej kariery literackiej, pozostawiła trwały ślad w polskiej kulturze. Był poetą, tłumaczem i przedstawicielem romantyzmu krajowego, którego dzieła miały istotny wpływ na rozwój polskiej literatury tego okresu. Choć dziś mniej znany, Korsak był bliskim współpracownikiem najwybitniejszych postaci romantyzmu, takich jak Adam Mickiewicz czy Antoni Odyński, a jego tłumaczenia, zwłaszcza „Boskiej Komedii” Dantego, stanowią nieoceniony wkład w polską literaturę.
Wczesne lata i edukacja
Julian Korsak pochodził z rodziny nowogródzkiej, jego ojcem był Jan Korsak, a matką – Katarzyna Ordzianka. Chociaż nie ma jednoznacznych informacji dotyczących jego wczesnej edukacji, wiadomo, że Korsak kształcił się w podwydziałowej szkole pijarów w Szczuczynie. Później uczęszczał do szkoły bazylianów w Borunach, a od 1823 do 1826 roku studiował na Cesarskim Uniwersytecie Wileńskim na Wydziale Literatury i Sztuk Wyzwolonych. W Wilnie poznał wiele późniejszych wielkich postaci polskiego romantyzmu, w tym Adama Mickiewicza, Tomasza Zana, Juliusza Słowackiego oraz Ignacego i Aleksandra Chodźków. To tam zrodziły się jego pierwsze literackie fascynacje i przyjaźnie, które miały wpływ na jego późniejszą twórczość.
Pobyt w Petersburgu
Po ukończeniu studiów Korsak aktywnie uczestniczył w życiu literackim Wilna, gdzie poznał czołowych twórców epoki. W 1829 roku Korsak wyjechał do Petersburga, gdzie stał się częścią tamtejszego kręgu literackiego, uczestnicząc w spotkaniach literackich, m.in. w salonie Marii Szymanowskiej. Spotykał się z innymi wybitnymi Polakami, takimi jak Stanisław Morawski czy Józef Oleszkiewicz. Jego obecność w Petersburgu miała istotny wpływ na jego literackie dojrzewanie, a także umożliwiła mu dalszy rozwój swoich zainteresowań przekładowych.
Powrót do Nowogródczyzny
Strzała. Dwór Korsaków. Widok od strony podjazdu. Dwór parterowy z gankiem kolumnowym; z prawej strony parterowy, drewniany budynek. Rysunek Napoleona Ordy, 19 Maja 1871. Zdjęcie: Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 4417. (Teka Grodzieńska).
Po śmierci ojca w 1830 roku, Korsak powrócił na stałe do Nowogródka, osiedlając się w majątku rodzinnym Strzała, znajdującym się około 9 km od Zdzięcioła. Tam prowadził życie ziemiańskie, zarządzając majątkiem oraz pogłębiając swoją wiedzę literacką i przekładową. Ożenił się z Józefą Mackiewiczówną, z którą nie doczekał się potomstwa.
Majątek Strzała, z pięknym dworem wybudowanym przez ojca Juliana, był miejscem, w którym Korsak rozwijał swoje pasje literackie. Dwór, który w XIX wieku był parterowym, drewnianym budynkiem z charakterystycznym gontowym dachem, został później rozbudowany, a jego wizerunek utrwalony przez Napoleona Ordę. Strzała stała się literacką oazą Korsaka, gdzie poeta mógł oddać się pracy twórczej, tłumaczeniom oraz prowadzeniu gospodarstwa.
Działalność literacka
Korsak rozpoczął swoją działalność literacką już w latach studenckich. W 1823 roku debiutował w „Dzienniku Wileńskim” wierszem „Anakreontyk”, a w kolejnych latach jego utwory, zarówno oryginalne, jak i tłumaczenia, były regularnie publikowane w różnych czasopismach, m.in. w „Dzienniku Warszawskim”, „Melitele”, „Motylu” czy „Niezapominajkach”. Jego przekłady obejmowały dzieła takich autorów jak Horacy, Wergiliusz, Schiller, Byron czy Goethe.
Korsak był także autorem poematów, takich jak „Twardowski czarnoksiężnik” czy „Kamoens w szpitalu”, które wykazywały silne wpływy Byrona. Jego przekłady, jak „Melodie irlandzkie” Moora, przez długi czas były mylone z utworami Mickiewicza. Poeta z nowogródzkiej Strzały, mimo że nie cieszył się za życia dużą popularnością, pozostawił po sobie nieoceniony wkład w rozwój polskiego romantyzmu.
Tłumaczenie „Boskiej Komedii” Dantego
Największym osiągnięciem twórczym Juliana Korsaka jest jego tłumaczenie na język polski „Boskiej Komedii” Dantego Alighieri, które zostało opublikowane w 1844 roku. To pierwsze pełne tłumaczenie dzieła Dantego na język polski, a jednocześnie jedno z pierwszych dużych przedsięwzięć translatorskich w romantyzmie polskim. Praca nad tym monumentalnym dziełem zajęła Korsakowi wiele lat, a samo tłumaczenie było nie tylko aktem literackim, ale również patriotycznym.
Korsak, podejmując się przetłumaczenia „Boskiej Komedii”, nie tylko wprowadził wielką włoską literaturę do Polski, ale także dostosował jej treści do polskich realiów. Poza samym tłumaczeniem, Korsak wzbogacił dzieło Dantego o własne komentarze, które miały na celu ułatwienie odbioru i zrozumienie trudnych aspektów zarówno kulturowych, jak i historycznych zawartych w oryginale.
Zmarł Julian Korsak 30 sierpnia 1855 roku w Nowogródku, dokąd udał się na leczenie.
Opr. Waleria Brażuk/Znadniemna.pl
