88. urodziny twórcy Polskiej Orkiestry Kameralnej – grodnianina Jerzego Maksymiuka

Swoje 88. urodziny obchodzi dzisiaj Maestro Jerzy Maksymiuk – wybitny polski dyrygent, kompozytor i pianista rodem z Grodna.

W swojej długiej i obfitej w sukcesy oraz osiągnięcia karierze Maestro współpracował ze znakomitymi zespołami orkiestrowymi z całego świata. W 1972 roku założył Polską Orkiestrę Kameralną, która szybko zyskała międzynarodową renomę i uznanie.

Z Białoruskiej SRR do Polski Ludowej

Urodził się Jerzy Maksymiuk 9 kwietnia 1936 roku w II Rzeczypospolitej w Grodnie.

W 1947 roku jego rodzina repatriowała się z leżącego w granicach Białoruskiej SRR Grodna do Polski. Repatrianci osiedlili się w Białymstoku na Bojarach, gdzie mieszkali ich krewni. Młody Jurek uczęszczał do Szkoły Podstawowej nr 10 w Białymstoku. Rodzina zamieszkała w drewnianym domu (obecnie nie istnieje), który własnoręcznie zbudował ojciec przyszłego dyrygenta. Po ukończeniu podstawówki młody Maksymiuk wyjechał do Warszawy, gdzie kontynuował naukę w liceum muzycznym.

Rezygnacja z pianistyki na rzecz dyrygentury

Po ukończeniu liceum podjął studia w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. (obecnie – Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina).

Studia muzyczne zwieńczyły trzy dyplomy: z pianistyki ( klasa Jerzego Lefelda), kompozycji (klasa Piotra Perkowskiego) i dyrygentury (klasa Bogusława Madeya).

Już jako student stał się laureatem wielu konkursów muzycznych: Ogólnopolskiego Konkursu Pianistycznego im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy (1961 rok, I nagroda), Ogólnopolskiego Konkursu Improwizatorskiego w Katowicach (1962rok, I nagroda), Konkursu Kompozytorskiego im. Artura Malawskiego w Krakowie oraz Konkursu Kompozytorskiego im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach.

Jerzy Maksymiuk był dobrze zapowiadającym się pianistą, ale pianistykę postanowił porzucić na rzecz dyrygentury.

Założenie Polskiej Orkiestry Kameralnej

Po studiach, w latach 1970-72, podjął pracę dyrygenta w Teatrze Wielkim w Warszawie. Tutaj też w 1972 roku stanął na czele zespołu, wyłonionego z Warszawskiej Opery Kameralnej, który, od 1973 pod nazwą Polska Orkiestra Kameralna, zyskał międzynarodowy rozgłos (w 1984 roku zespół ten przekształcił się w orkiestrę Sinfonia Varsovia, obchodzącą w tym roku swoje 40-lecie). W 1973 roku repatriant z Grodna podjął także współpracę z Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia, z którą odbył tournée m.in. po Austrii, a w latach 1974 i 1976 koncertował w Stanach Zjednoczonych Ameryki. W latach 1975-77 w Orkiestrze Polskiego Radia pełnił funkcje pierwszego dyrygenta i kierownika artystycznego.

Uznanie w Wielkiej Brytanii i na świecie

Sukcesy odniesione przez Jerzego Maksymiuka z Polską Orkiestrą Kameralną podczas pierwszego tournée w 1977, zwłaszcza w Anglii, zaowocowały kontraktem na nagrania płytowe w firmie EMI i licznymi występami z orkiestrami brytyjskimi, m.in. z London Symphony Orchestra, London Philharmonic Orchestra, English Chamber Orchestra, Scottish Chamber Orchestra, BBC Philharmonic Orchestra, Philharmonia Orchestra, Royal Liverpool Philharmonic Orchestra.

Jerzy Maksymiuk gościnnie występował również z takimi orkiestrami jak Israel Chamber Orchestra, Los Angeles Chamber Orchestra, Tokyo Metropolitan Symphony Orchestra, Orchestre National de France, Sydney Symphony Orchestra, Calgary Symphony Orchestra, Buffalo Symphony Orchestra, Indianapolis Symphony Orchestra.

W 1979 roku założyciel Polskiej Orkiestry Kameralnej wystąpił z nią w Carnegie Hall w Nowym Jorku, a dwa lata później wraz z zespołem odbył z kolejne wielkie tournée koncertowe po Japonii, Australii, Nowej Zelandii, Stanach Zjednoczonych i Niemczech. W latach 1983-93 Jerzy Maksymiuk już jako światowej sławy dyrygent stał na czele BBC Scottish Symphony Orchestra w Glasgow. Z zespołem tym Polak z kresowego Grodna koncertował także w Polsce – w Krakowie, Wrocławiu, Bydgoszczy i w Warszawie. Okres kierowania szkocką orkiestrą wyznacza się między innymi debiutem polskiego dyrygenta w 1990 roku na koncertach BBC Proms w Royal Albert Hall w Londynie. Wtedy też podjął współpracę z English National Opera, z którą przygotował premiery „Don Giovanniego” Wolfganga Amadeusa Mozarta (w 1991 roku ) i „Zemsty nietoperza” Johanna Straussa (w 1993 roku).

Działalność Maksymiuka w Wielkiej Brytanii, wysoko ceniona przez krytykę, przyniosła mu tytuły: doktora honoris causa Strathclyde University w Glasgow (1990) oraz honorowy tytuł Conductor Laureate BBC Scottish Symphony Orchestra (1993).

Promotor muzyki współczesnej

Jerzy Maksymiuk jest wybitnym promotorem muzyki współczesnej i jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej. Przez wiele lat współtworzył Festiwal „Warszawska Jesień”, jako członek Komisji Repertuarowej. Z jego inicjatywy powstało wiele utworów dla Polskiej Orkiestry Kameralnej. Zdobył dwie Nagrody Krytyków Muzycznych Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków (SPAM) „Orfeusz”. W różnych krajach dokonał prawykonań około 200 współczesnych utworów. Elgar Society przyznało mu prestiżowy złoty medal za popularyzowanie muzyki Edwarda Elgara.

100 płyt w prestiżowych wytwórniach

Za swoją karierę Jerzy Maksymiuk nagrał około 100 płyt dla prestiżowych wytwórni, m.in. dla EMI , Hyperionu i Naxos. Wiele z nich uhonorowano takimi nagrodami, jak Wiener Floeten Uhr za interpretacje z Polską Orkiestrą Kameralną utworów Wolfganga Amadeusza Mozarta (1982 rok), czy dwukrotnie przyznaną Gramophone Award za „The Confession of Isobel Gowdie” Jamesa Macmillana („Best Concerto of the Year”, 1992) oraz za „II” i „III Koncert fortepianowy” Nikołaja Medtnera (1995).

W Polsce nagrania Maksymiuka zdobywały nagrody Akademii Fonograficznej „Fryderyk”: za album „Utwory Henryka Mikołaja Góreckiego” nagrany z Sinfonią Varsovią, Januszem Olejniczakiem i Adamem Kruszewskim (BeArTon, 2003), za album „Witold Lutosławski” z Sinfonią Varsovią, Januszem Olejniczakiem i Olgą Pasiecznik (BeArTon, 2004) oraz za album „Karłowicz” z Sinfonią Varsovią i Agatą Szymczewską (BeArTon, 2009). Ponadto w 2011 roku Akademia Fonograficzna uhonorowała  naszego krajana Złotym Fryderykiem.

Kompozytor muzyki filmowej

Jako kompozytor muzyki filmowej Jerzy Maksymiuk debiutował jeszcze w latach studenckich. Napisał muzykę do około 200 filmów dokumentalnych i fabularnych, m.in. do „Sanatorium pod klepsydrą” w reżyserii Wojciecha Hasa. Ostatnim jego dokonaniem w tej dziedzinie jest stworzenie ścieżki dźwiękowej do niemego filmu „Mania” z udziałem Poli Negri. Muzyka ta wykonywana była w 2012 roku na żywo wraz z prezentacją filmu w Londynie, Madrycie, Paryżu, Kijowie, Berlinie i w Warszawie.

Nagrody resortowe, branżowe i państwowe

Za swoją wieloletnią działalność artystyczną Jerzy Maksymiuk został wielokrotnie uhonorowany ważnymi nagrodami, takimi jak: Nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży (1971), Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji (1976), Nagroda Ministra Spraw Zagranicznych (1979), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1998), Złoty Medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis” (2005), Diamentowa Batuta Polskiego Radia (2006), Nagroda „SuperWiktor” (2007), Perła Honorowa Polskiej Gospodarki w kategorii kultura, przyznawana przez redakcję Polish Market (2013), nagroda Fundacji Kultury Polskiej – Złote Berło (2014). W 2016 z okazji 80-lecia urodzin dyrygentowi wręczono nagrodę Polonia Minor oraz Medal 70-lecia Filharmonii Krakowskiej. Jest Honorowym Obywatelem Miasta Białystok, w 2017 został doktorem honoris causa Uniwersytetu w Białymstoku. Ponadto otrzymał Złoty Medal „Gloria Artis” a także jest kawalerem Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski.

Redakcja Znadniemna.pl dołącza do licznych życzeń, publikowanych dzisiaj m.in. na facebookowym profilu Maestro i życzy naszemu wybitnemu Krajanowi jeszcze dwustu lat kresowego zdrowia i tyluż lat twórczej aktywności!

Znadniemna.pl na podstawie Wikipedia.org, Jerzymaksymiuk.pl, Facebook.com/jerzymaksymiukdyrygent/ oraz Culture.pl, fot.: Jerzymaksymiuk.pl