Ustanowienie Odznaki Honorową za Zasługi dla Polonii i Polaków za Granicą przewiduje projekt rozporządzenia Rady Ministrów, opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacyjnego. Wyróżnienie ma być przyznawane m.in. za szczególne zasługi w zakresie umacniania polskiej tożsamości narodowej.
Odznaka – jak podkreślono w projekcie rozporządzenia Rady Ministrów – „jest zaszczytnym, honorowym wyróżnieniem i może być nadawana obywatelom polskim, cudzoziemcom oraz krajowym i zagranicznym osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej”.
Projekt mówi także o tym, że odznaczenie ma być przyznawane za szczególne zasługi w zakresie: umacniania polskiej tożsamości narodowej oraz wiedzy o Polsce wśród Polonii i Polaków za granicą; rozwijania nauczania języka polskiego i w języku polskim dzieci i młodzieży polonijnej; wspierania środowisk polonijnych w działaniach na rzecz szerzenia wiedzy oraz dobrego imienia Polski w kraju zamieszkania.
Ponadto odznakę będą mogli otrzymać szczególnie zasłużeni w zakresie: aktywizacji środowisk polonijnych na rzecz budowania propolskiego lobby za granicą; aktywizacji środowisk polonijnych na rzecz ochrony oraz popularyzacji polskiego dziedzictwa kulturowego poza granicami, zarówno w aspekcie materialnym, jak i niematerialnym; umacniania więzi społeczności polonijnej i polskiej z Ojczyzną.
Wyróżnienie ma nadawać prezes Rady Ministrów. Będzie mógł to robić z własnej inicjatywy lub na wniosek następujących podmiotów oraz instytucji: pełnomocnika rządu do spraw Polonii i Polaków za granicą; posłów lub senatorów; szefów resortów bądź kierowników urzędów centralnych, a także kierowników placówek dyplomatycznych lub konsularnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Potrzeba wprowadzenia nowego odznaczenia rządowego została uzasadniona tym, że „ustanowienie odznaki stanowi zadośćuczynienie wobec prawie 20-milionowej rzeszy Polaków oraz osób polskiego pochodzenia żyjących poza granicami Polski”.
„Osoby te, często zmuszone do emigracji wbrew swojej woli lub do zamieszkania w innym państwie ze względu na niezależne od nich zmiany granic, od wieków są niezmiennie zaangażowane w utrzymywanie polskości na całym świecie” – czytamy w projekcie rozporządzenia Rady Ministrów.
Jak napisano w uzasadnieniu, osoby, które zostaną wyróżnione nową odznaką, czynią to poprzez: umacnianie polskiej tożsamości narodowej oraz wiedzy o Polsce wśród Polonii i Polaków za granicą, nauczanie języka polskiego i w języku polskim dzieci i młodzieży polonijnej, wspieranie środowisk polonijnych w szerzeniu wiedzy oraz dbaniu o dobre imię Rzeczypospolitej Polskiej, aktywizację środowisk polonijnych na rzecz budowania propolskiego lobby za granicą, ochronę oraz popularyzację polskiego dziedzictwa kulturowego (zarówno materialnego, jak i niematerialnego), a także umacnianie więzi społeczności polonijnej i polskiej zamieszkałej za granicą, z Ojczyzną.
Wspieranie tych działań nigdy dotąd nie było docenione jako wartość sama w sobie – uważają pomysłodawcy nowego wyróżnienia rządowego.
Znadniemna.pl na podstawie PAP/Polskie Radio, Polacy Nowego Jorku świętują Dzień Polonii i Polaków za Granicą oraz Święto Flagi RP, Fot. Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku