Tym razem, dzięki naszemu Czytelnikowi, otrzymaliśmy fotograficzne potwierdzenie zniszczenia przez sługusów reżimu Łukaszenki granitowej tablicy z inskrypcją, informującą o pochowanych na niedużym cmentarzu na skraju lasu żołnierzach V Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, dowodzonej przez legendarnego majora Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszka”. Partyzanci polegli w ostatnim dniu stycznia 1944 roku koło wsi Worziany podczas zwycięskiej bitwy, stoczonej z regularnymi jednostkami niemieckiego Wermachtu i żandarmerii wojskowej.
Tak wyglądał głaz z inskrypcją o poległych przed wizytą na kwaterze w Worzianach łukaszenkowskich bezbożników, fot.: archiwum
Kwatera, która uległa zbezczeszczeniu przez łukaszenkowskich bezbożników, jest miejscem ostatniego spoczynku co najmniej osiemnastu partyzantów.
Leżą w grobach pod kamiennymi, ustawionymi w dwa rzędy kamiennymi krzyżami, na każdym z których widnieją informacje o spoczywającym pod nim żołnierzu.
Kwatera w Worzianach liczy osiemnaście indywidualnych grobów, fot.: archiwum
Są to:
W pierwszym rzędzie (od lewej):
- szer. Julian Kołacz „Hermeś” 31.01.1944 5 br. AK;
- szer. Franciszek Radko „Ryboński” 31.01.1944 5 br. AK;
- por. Roman Bamburski „Dornik” 31.01.1944 5 br. AK;
- szer. Leon Piorecki „Bój” 31.01.1944 5 br. AK;
- szer. Józef Poniatowski „Tajoj” 31.01.1944 5 br. AK;
- kpr. Zygmunt Narkiewicz „Pekin” 31.01.1944 5 br. AK.
W drugim rzędzie (od lewej):
- szer. N.N. „Wićka” 31.01.1944 5 br. AK;
- Stanisław Tomaszewski „Sokół” 31.01.1944 5 br. AK;
- kpr. Henryk Mackiewicz „Dzięcioł” 31.01.1944 5 br. AK;
- plt. Bolesław Błażewicz „Budzik” 31.01.1944 5 br. AK;
- pch Roman Brycki „Czarny” 5 br. AK;
- szer N.N. „Szpak” 5 br. AK;
- Konstanty Szychowski „Kurzawa” 5 br. AK;
- kpr. Ryszard Dubowski „Ćwiartka” 31.01.1944 5 br. AK;
- Jan Trzebski „Jandzik” 31.01.1944 5 br. AK;
- kpr. Wacław Szyszko „Czubczyk” 31.01.1944 5 br. AK;
17.st. s-rz N. Kozakiewicz „Słowik” 31.01.1944 5 br. AK;
- szer. N.N. „Mikoła” 31.01.1944 5 br. AK;
V Wileńska Brygada Armii Krajowej, w której szeregach walczyli pochowani w Worzianach żołnierze, była dowodzona przez legendarnego dowódcę Armii Krajowej na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej – majora Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszka”.
Legendarny major „Łupaszka” osobiście dowodził swoimi ludźmi podczas bitwy pod Worzianami. O jej przebiegu możemy przeczytać m.in. w Katalogu Miejsc Pamięci Narodowej na Grodzieńszczyźnie, sporządzonym przez Konsulat Generalny RP w Grodnie we współpracy ze Związkiem Polaków na Białorusi. Opis batalii został opracowany na podstawie wspomnień Wiktora Wiącki, jednego z uczestników wydarzeń sprzed 79 lat:
„Brygada w składzie czterech plutonów w sile około 160 ludzi kwaterowała w wiosce Worziany, gdy o godzinie 11.00 przed południem rozległy się strzały od strony północnej. Nim dowódca miał czas zorientować się w sytuacji, kolumna niemiecka zajechała przed wioskę i rozwinęła się tyralierę, próbując otoczyć wieś. Zatrzymani pod samą wioską ogniem naszych żołnierzy, Niemcy przypadli do ziemi i ostrzelali wieś z cekaemów i kilku erkaemów. Pociski zapalające spowodowały pożar kilku zabudowań. Tymczasem druga linia niemiecka ukazała się na skraju lasu oddalonego o 300 metrów od wsi. Dowódca brygady wysłał dwa plutony, aby okrążyły nieprzyjaciela od strony lasu, dając równocześnie rozkaz do natarcia pozostałym plutonom. Pod naciskiem natarcia, w którym dowódca brygady szedł na czele tyraliery, pierwsza linia niemiecka zaczęła się wycofywać w kierunku lasu, wkrótce jednak plutony okrążające obeszły wroga od tyłu i druga linia niemiecka, cofając się przed nimi, wyszła z lasu na otwarte pole w kierunku wioski. W ten sposób Niemcy dostali się w podwójny ogień i walka zakończyła się ich zupełnym rozbiciem. Na przedpolu przed wioską pozostało zabitych 63 Niemców… Zdobyto 1 cekaem, 3 erkaemy i kilkadziesiąt karabinów i granatów”.
Wśród żołnierzy, rannych w boju pod Worzianami, znalazł się także ich dowódca mjr Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka”, który doznał kontuzji ręki. Brygada „Łupaszki” straciła wówczas w walce 19 żołnierzy.
Kwaterę poległych w boju żołnierzy „Łupaszki” uporządkowano na początku lat 90. minionego stulecia, dzięki staraniom środowisk kombatanckich Wileńszczyzny. Od tamtego czasu nekropolią opiekowała się miejscowa ludność polska, a także młodzież ucząca się języka polskiego w centrum rejonu – Ostrowcu.
Znadniemna.pl
