Na dzisiaj przypada 99. rocznica urodzin naszej krajanki śp. Anny Danuty Tchórzewskiej z domu Krzętowskiej herbu Zadora, urodzonej w Nowogródku kapitan Wojska Polskiego, szefowej kompanii fizylierek Samodzielnego Batalionu Kobiecego im. Emilii Plater (zwanych Platerówkami) wydzielonego z 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki w latach 1943–1945.
Przyszła dowódczyni Platerówek urodziła się 3 lutego 1924 roku w Nowogródku jako córka Stanisława i Anieli Krzętowskich. Przyszła na świat w tym samym domu, w którym mieszkał Adam Mickiewicz. Pochodziła z inteligenckiej rodziny. Matka, Aniela z domu Krynicka, miała wykształcenie ekonomiczne i buchalteryjne. Ojciec, Stanisław Krzętowski, był wicestarostą powiatu w miejscowości Lida. W 1936 roku Ania podjęła naukę w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Hetmana K. Chodkiewicza w Lidzie. Z chwilą wkroczenia wojsk sowieckich 17 września 1939 roku placówka oświatowa zmieniła nazwę i status stając się I Białoruską Szkołą Średnią z białoruskim językiem wykładowym. Anna Krzętowska miała wówczas ukończone 3 klasy gimnazjalne.
24 września 1939 roku ojciec naszej bohaterki Stanisław Krzętowski, który przed przyjściem Sowietów pełnił funkcję komendanta Policji Państwowej, został aresztowany przez NKWD w Lidie i wkrótce stracony. Anna wraz z matką została wywieziona 13 kwietnia 1940 roku do Kazachstanu, do Siewiero-Kazachskiej Obłasti. Tam matka i córka pracowały w kołchozie. Matkę miejscowe władze oskarżyły o rzekomą propagandę antyradziecką i zaocznie skazały na 7 lat więzienia (w 1941 roku na mocy umowy J. Stalina z gen. Wł. Sikorskim i amnestii Aniela powróciła do kołchozu).
W tym czasie szesnastoletnia Anna pracowała przy budowie torów kolejowych. 7 lipca 1943 roku dziewczyna wraz z grupą koleżanek została zmobilizowana do tworzącej się w Sielcach nad Oką 1. Dywizji im. Tadeusza Kościuszki. Po odbyciu odpowiedniej kwarantanny przydzielona została do Samodzielnego Batalionu Kobiecego im. Emilii Plater. Po przeszkoleniu w Szkole Podoficerskiej na terenie Batalionu przydzielono ją do 1. Kompanii Fizylierek. 15 lipca 1943 roku, będąc zaprzysiężonym żołnierzem, wraz z 1. Dywizją Anna Krzętowska została skierowana na front. W okresie służby w 1. Dywizji była dowódcą drużyny, zastępcą dowódcy plutonu ds. liniowych, a także szefem kampanii. Nasza bohaterka przeszła cały szlak bojowy od Lenino do Warszawy. Kompania, której dowodziła, pełniła służbę wartowniczą i patrolową, ochraniając resztki mienia przed zniszczeniem.
Zdemobilizowana 20 października 1945 roku Anna Krzętowska wyjechała do Opola, gdzie rozpoczęła naukę w szkole średniej. Zdała egzamin w zakresie małej matury, następnie uczyła się w LO im. Mikołaja Kopernika, uzyskując świadectwo dojrzałości w czerwcu 1946 roku. W Opolu także nastąpiło spotkanie z matką, która powróciła z Kazachstanu. W październiku 1946 roku została przyjęta na Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Po roku przerwała studia, ponieważ wyszła za mąż za oficera 1. Dywizji im. Tadeusza Kościuszki mjr. Bronisława Tchórzewskiego, z którym miała córkę Grażynę. Zamieszkiwała w Lublinie, później w Warszawie, Sanoku, Częstochowie, Krakowie, Ełku, aż wreszcie osiedliła się w Gdańsku.
Pracę zawodową Anna Tchórzewska podjęła w 1947 roku. Pracowała w archiwum wojskowym, a od 1960 roku w Gdańsku w radach narodowych, w Zakładach Gazowych, pełniąc funkcje kierownicze. W 1980 roku przeszła na emeryturę. Aktywnie pracowała społecznie w Wojewódzkim Zarządzie Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych w Gdańsku jako prezes Klubu Środowiskowego. Brała też udział w spotkaniach z młodzieżą szkolną. Od 2003 roku była członkinią Memoriału Generał Marii Wittek, wraz z kombatantkami z Gdańska uczestniczyła w listopadowych sesjach popularnonaukowych toruńskiej Fundacji.
Odznaczona za udział w walkach m.in. Krzyżem Walecznych (1968), Brązowym Medalem „Zasłużony na Polu Chwały”, Krzyżem Bitwy pod Lenino (1988), Krzyżem Zasługi Brązowym (1949) i Srebrnym (1969), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1986), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2003) oraz wieloma odznakami wojennymi, lokalnymi i pamiątkowymi medalami.
Anna Danuta Tchórzewska z domu Krzętowska w 2009 roku, na kilka miesięcy przed śmiercią, fot.: Wikipedia
Zmarła nasza bohaterska krajanka – urodzona nowogródczanka Anna Danuta Tchórzewska z domu Krzętowska 2 sierpnia 2009 roku. Podczas pogrzebu została pożegnana z honorami wojskowymi na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku i pochowana w grobie rodzinnym (obok męża płk. Bronisława Tchórzewskiego).
Znadniemna.pl na podstawie pl.wikipedia.org oraz Biuletynu Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej
