Dzień 16 września 2025 roku zapisze się złotymi zgłoskami w historii Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Tego dnia, w warszawskiej świątyni Hagia Sophia – Mądrości Bożej, odbyły się uroczystości kanonizacyjne Męczenników Katyńskich oraz wszystkich, którzy oddali życie za wiarę i Święte Prawosławie w XX wieku – w łagrach sowieckich i niemieckich, obozach koncentracyjnych, podczas Powstania Warszawskiego, przymusowych deportacjach i bieżeństwie.
Wydarzenie miało wyjątkowy charakter – połączone było z obchodami 100-lecia autokefalii Cerkwi w Polsce.
Duchowni, którzy zginęli z wiarą w sercu
Do grona świętych oficjalnie dołączyli trzej prawosławni kapelani Wojska Polskiego:
- ks. Szymon Fedorońko,
- ks. Wiktor Romanowski,
- ks. Włodzimierz Ochab.
Zostali zamordowani przez sowieckie NKWD w Katyniu i Twerze w 1940 roku. Cerkiew uznała ich śmierć za męczeństwo – oddali życie nie tylko za Ojczyznę, ale i za wiarę.
Wraz z nimi do grona świętych dołączyli wszyscy, którzy zginęli w obronie wiary – w Katyniu, Miednoje, Oświęcimiu, Majdanku, Treblince, w czasie Powstania Warszawskiego oraz w dramatycznych wydarzeniach bieżeństwa z 1915 roku. Akt ten, połączony z obchodami stulecia autokefalii Cerkwi w Polsce, nabrał szczególnej doniosłości – zarówno dla wspólnoty wiernych, jak i dla narodowej pamięci.
Uroczystość pełna symboli
Uroczystości rozpoczęła procesja z ikoną nowych męczenników. Metropolita Sawa odczytał uchwałę Świętego Soboru Biskupów PAKP z 18 marca 2025 roku, podkreślając duchowy wymiar świątyni Hagia Sophia, wzniesionej na ziemi przesiąkniętej krwią polskich męczenników. W swoim kazaniu hierarcha przypomniał, że krew męczenników zawsze była źródłem duchowego odrodzenia Kościoła, a ich wpisanie do dyptychu świętych stanowi uroczyste świadectwo ich wiary, siły ducha i niezłomnej służby Matce Cerkwi.
Metropolita Sawa przywołał także postać metropolity Dionizego, który we wrześniu 1939 roku wzywał wiernych do obrony Ojczyzny. Na ten apel odpowiedzieli duchowni i świeccy, którzy złożyli najwyższe świadectwo wierności – od Katynia po Monte Cassino. Ogłoszenie ich świętości to nie tylko akt liturgiczny, ale także duchowe przekazanie nowych orędowników u tronu Wszechmogącego.
„Ich śmierć to nie klęska, lecz zwycięstwo wiary i miłości” – mówił w kazaniu ihumen Pantelejmon.
Podczas uroczystości kanonizacyjnych po raz pierwszy zabrzmiały specjalne hymny liturgiczne poświęcone nowym świętym. Uroczystość zakończyła się procesją wokół cerkwi z ikoną męczenników.
Goście i wspólna modlitwa
W liturgii uczestniczyli duchowni z całej Polski, przedstawiciele władz państwowych, Kościoła rzymskokatolickiego oraz Polskiej Rady Ekumenicznej. Obecne były także wnuczki św. ks. Szymona Fedorońki. Śpiewy liturgiczne uświetniły chóry z Warszawy i Hajnówki.
Metropolita Sawa podkreślił, że kanonizacja to nie tylko akt religijny, ale także wyraz narodowej pamięci i duchowego dziedzictwa. Wybór daty i miejsca – 100 lat po ogłoszeniu autokefalii – miał głęboki, symboliczny wymiar.
Święci na trudne czasy
Kanonizacja Męczenników Katyńskich to wydarzenie o wymiarze historycznym i teologicznym. Ich męczeństwo – będące oddaniem życia Bogu i Ojczyźnie – staje się duchowym testamentem dla kolejnych pokoleń. W czasach niepokoju i podziałów nowi święci przypominają, że prawda, wiara i miłość są silniejsze niż śmierć.
Znadniemna.pl na podstawie Cerkiew.pl, na zdjęciu: Metropolita Sawa z ikoną nowych świętych – Męczenników Katyńskich, fot.: Cerkiew.pl
