3 grudnia 1944 roku poległ wraz ze swoim oddziałem jeden z legendarnych dowódców Armii Krajowej, działającej na ziemiach współczesnej Białorusi – ppor. Czesław Zajączkowski ps. „Ragner”, żołnierz niezłomny, budzący postrach w Sowietach i zwany przez nich „czortem w okularach”.
3 grudnia 1944 r. niespełna 30-osobowy oddział ppor. Czesława Zajączkowskiego „Ragnera”, został otoczony potrójnym pierścieniem Wojsk Wewnętrznych NKWD. W operacji pomiędzy Niecieczą i Cackami (na terenie dzisiejszej Białorusi) wzięło udział ok. 1400 Sowietów, wspieranych przez artylerię i czołgi. Podczas nierównej walki większość partyzantów zdołała się wydostać. Jeden dostał się do niewoli a kilku poległo, w tym dowódca ppor. „Ragner” i jego brat Leon Zajączkowski „Drzewica”. Ich ciała zakopano w nieznanym miejscu.
Czesław Zajączkowski przed wojną był urzędnikiem w Lidzie. We wrześniu 1939 r. walczył w kompanii łączności 19. Dywizji Piechoty. W konspiracji niepodległościowej początkowo pełnił funkcję szefa łączności Obwodu Lida krypt. „Bór”. Na wiosnę 1943 r., po otrzymaniu zgody dowództwa, dołączył do innych ochotników w rejonie Bielicy i Niecieczy. Stanął na czele oddziału partyzanckiego nr 312, przemianowanego następnie na IV batalion pp AK.
Już w listopadzie 1943 r., niedaleko wsi Buciły, „Ragner” udowodnił, że jest skutecznym obrońcą Kresów. Zaatakował tylną straż Zgrupowania Białostockiego (ok. 800 ludzi) zadając wrogowi dotkliwy cios – poległo ok. 200 Sowietów. Polacy stracili dwóch zabitych i kilku rannych. Wkrótce „ragnarowcy” stali się najliczniejszą jednostką Okręgu Nowogródek, która walczyła zarówno z Niemcami jak i partyzantką radziecką, rabującą polską ludność.
W maju 1944 r. batalion liczył ok. 700 żołnierzy, w skład którego wchodził m.in. zwiad konny i kompania samochodowa. Tego samego miesiąca, w zasadzce zastawionej przez Brygadę im. Kirowa w rejonie Olchówki, jego zdecydowane natarcie przeprowadzone wraz z mjr. Kalenkiewiczem „Kotwiczem” (dowodzącym Zgrupowaniem „Południe”), ocaliło jednostkę przed całkowitym rozbiciem. Na początku lipca 1944 r. jego oddział został rozbrojony przez frontowe jednostki Armii Czerwonej, uniemożliwiając mu wzięcie udziału w operacji „Ostra Brama”.
Znadniemna.pl za facebook.com/muzeumzolnierzywykletych
