Polacy Wołkowyska w hołdzie Harcerzom Niezłomnym

W Narodowym Dniu Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” 1 marca działacze Oddziału Związku Polaków na Białorusi w Wołkowysku uczcili pamięć żołnierzy polskiego podziemia zbrojnego z okresu II wojny światowej przy grobie czterech harcerzy, należących do placówki konspiracyjnej Armii Krajowej w Wołkowysku i rozstrzelanych w marcu 1945 przez NKWD.

Przy grobie młodych polskich patriotów w Narodowym Dniu Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” wraz z działaczami ZPB modlił się żywy świadek tragicznych wydarzeń sprzed 70. lat – były żołnierz Armii Krajowej, łagiernik, por. Władysław Uchnalewicz ps. „Kret”. Weteran walk o niepodległość Polski ze łzami w oczach wspominał poległych w walce oraz zamordowanych w katowniach NKWD towarzyszy broni. O walce Armii Krajowej na ziemi wołkowyskiej opowiedział miejscowy krajoznawca historyk i pisarz Mikołaj Bychowcew.

W grobie, przy którym hołd „Żołnierzom Wyklętym” oddawali w Dniu Ich Pamięci Polacy Wołkowyska leży trzech chłopaków i jedna dziewczyna – harcerze wołkowyskiej placówki konspiracyjnej Armii Krajowej.

Z opowiadań świadków ujęcia przez NKWD młodych polskich patriotów wynika, że ośmioosobowa grupa konspiratorów została schwytana w marcu 1945 roku w wołkowyskim mieszkaniu przy ulicy Mickiewicza. Bez śledztwa i sądu enkawudziści wywieźli młodych Polaków do pobliskiego lasu, rozstrzelali i pochowali nie oznaczając miejsca pochówku. Dzięki miejscowej ludności udało się zidentyfikować miejsce spoczynku czterech z ośmiu straconych. Imię jednego z nich – 19-letniego Narcyza Gienikiera – usłyszała mieszkająca wówczas w pobliżu starsza kobieta. Harcerz przed śmiercią miał zawołać o pomoc, krzycząc: „Ludzie, Polaków strzelają! Niech żyje Polska! Nazywam się Narcyz Gienikier!”

Desperacka próba wołania o pomoc nie uratowała ani samego Narcyza, ani jego kolegów. Dzięki niej jednak przetrwało w pamięci miejscowej ludności imię jego samego. Dzięki Narcyzowi Gienikierowi wołkowyscy Polacy mogli zidentyfikować także miejsce, w którym spoczęły zwłoki samego Narcyza, jak i dwóch jego kolegów i koleżanki.

Dzięki staraniom prezes miejscowego oddziału ZPB Anny Sadowskiej w 1995 roku na grobie młodych patriotów stanął pomnik z tablicą w kształcie krzyża harcerskiego z napisem:

S+P
BOHATEROM AK
POLEGŁYM ZA
NASZĄ WOLNOŚĆ
NARCYZ GIENIKIER
LAT 19 III 1945
W HOŁDZIE RODACY
1995
CZEŚĆ ICH PAMIĘCI

Już od dwudziestu lat mogiłą tą opiekują się wołkowyscy Polacy, odwiedzając ją z okazji wszystkich ważniejszych rocznic i świąt narodowych.

Maria Tiszkowska z Wołkowyska, zdjęcia Jerzego Czuprety