Tadeusz Rejtan, poseł ziemi nowogródzkiej to kolejny przykład polskiego patrioty, który pochodził z terenów obecnej Białorusi, tym samym zbliża Polaków i Białorusinów. W Bibliotece Narodowej w Mińsku została otwarta wystawa poświęcona jego pamięci.
Tadeusz Rejtan
Wystawę z okazji 275 rocznicy jego narodzin przygotowali członkowie grupy artystycznej im. Rejtana. Wsparli ich inni artyści, którzy na wystawę zaoferowali swoje prace.
Wystawiono około 100 obrazów i dokumentów papierowych, związanych z życiem i działalnością Tadeusza Rejtana, oraz poświęcone mu utwory literackie. Publiczność obejrzała dokument historyczny pt: „Tadeusz Rejtan: Białoruski Don Kichot”.
Podczas wernisażu wystąpił min. białorutenista Adam Maldzis, pisarz Władimir Orłow, przewodniczący Białoruskiego Związku Artystów Grigorij Sitnica, artyści ze stowarzyszenia im. Tadeusza Rejtana – Aleksandr Rodin i Dmitrij Jurkiewicz.
„Rejtan jest przykładem prawdziwego patrioty, z którego należy brać przykład. Był w stanie przeciwstawić się ogromnej presji, otwarcie nazywał zdradą wsparcie przez poskich posłów konfederacji i pozostał wierny swoim zasadom do końca życia”- powiedział Dmitrij Jurkiewicz.
Według artysty Alesia Rodina, ważnym celem wystawy jest przyciągnięcie uwagi opinii publicznej i polityków, na los majątku Tadeusza Rejtana w Hruszówce (powiat Lachowicze), który jest w chwili obecnej wystawiony na sprzedaż aukcyjną do użytku komercyjnego. Zdaniem artystów skupionych w stowarzyszeniu im. Rejtana, decyzja władz lokalnych jest skandaliczna, a w siedzibie Rejtana państwo powinno stworzyć muzeum i centrum kultury.
Wystawa poświęcona pamięci Tadeusza Rejtana, będzie otwarta dla zwiedzających do połowy lutego.
Tadeusz Rejtan, urodził się w 1742 roku w Hruszówce w ziemi nowogródzkiej na dzisiejszej Białorusi. W 1773 roku został posłem na sejm rozbiorowy z województwa nowogródzkiego, podczas którego zdecydowanie sprzeciwił się zawiązaniu na sejmie konfederacji pod przewodnictwem Adama Ponińskiego, umożliwiającej zatwierdzenie traktatu I rozbioru Polski.
Po zakończeniu sejmu rozbiorowego wyjechał na Litwę. Prawdopodobnie odebrał sobie życie w swoim majątku rodzinnym w Hruszówce, miał 38 lat.
Szczątki Tadeusza Rejtana odkryto w okresie II Rzeczypospolitej w 1930 roku w miejscu wskazanym przez miejscową ludność. Polscy naukowcy, antropolodzy potwierdzili fakt autentyczności miejsca pochówku i szczątków bohatera.
Dwór w Hruszówce – rysunek Napoleona Ordy z 1866 roku
„Rejtan – Upadek Polski” pędzla Jana Matejki
Dwór zbudowany przez Józefa Rejtana w końcu XIX wieku
Lipowa aleja prowadząca do dworu
Kaplica w lesie przy drodze do Lachowicz. Drzwi wejściowe wyrwane z futrynami, dach zawalony, ołtarz zdewastowany, z okiennych witraży nie pozostało ani jedno szkiełko, płyty nagrobne połamane przez wandali, którzy albo plądrowali groby, bo spodziewali się znaleźć w nich coś drogocennego, albo bezcześcili je, bo leżeli w nich polscy panowie. Po urnie z prochami Tadeusza Rejtana, stojącej niegdyś na ołtarzu oraz poświęconej mu pamiątkowej tablicy ani śladu. Zostały po 1939 roku zdruzgotane i rozrzucone po lesie.
Wnętrze kaplicy
Głaz poświęcony pamięci Tadeusza Rejtana
Przed kaplicą nie ma też, oczywiście, popiersia Tadeusza Rejtana, ustawionego tam w 1939 roku przez Henryka hr. Grabowskiego. W miejscu tym umieszczono w 1993 roku narzutowy głaz, dzięki staraniom Związku Polaków w Baranowiczach, na którym znajduje się metalowa tablica, ufundowana przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, z napisem w języku białoruskim i polskim: TADEUSZ REJTAN / Syn tej ziemi / Urodził się 20.08.1742 r. w Hruszówce i tu zmarł 8.08.1780 r. Jako poseł nowogródzki na sejm warszawski w 1773 r. protestował przeciwko zatwierdzeniu pierwszego rozbioru Rzeczypospolitej Polskiej. Prześladowany za ten czyn, nieszczęście Ojczyzny przypłacił zdrowiem, a potem życiem. Był wzorem patriotyzmu dla wielu pokoleń Polaków. Cześć jego pamięci.
Znadniemna.pl za Kresy24.pl/svaboda.org/dworypogranicza.pl
Зьміцер Юркевіч / 20 stycznia, 2015
@Tadeusz Rejtan, poseł ziemi nowogródzkiej to kolejny przykład polskiego patrioty, który pochodził z terenów obecnej Białorusi, tym samym zbliża Polaków i Białorusinów@
Выстава прысвечана ушанаванню памяці Вялікага сына беларускай зямлі, беларуса (ліцьвіна) па паходжанню, пасла ад ВКЛ (не ад Кароны Польскай) , але не ўшанаванню памяці „польскага патрыёта”. Ушануйце, і гэта было б годна, памяць польскіх паслоў, якія 2.5 дні (з 4-х) стаялі побач з ліцьвінамі -Рэйтанам, Корсакам, Багушэвічам, Куранецкім, Булгарынам і інш. Гаворка пра паслоў леньчыцкіх.
/
Iness (Author) / 21 stycznia, 2015
Panie Zmicierze, zapraszamy do zapoznania się z tekstem źródłowym: http://www.svaboda.org/content/article/26796994.html
/
Зьміцер Юркевіч / 20 stycznia, 2015
„decyzja władz lokalnych jest skandaliczna” Ізноў хлусня. Хто і навошта дадае тое, чаго не было сказана? Хто аўтар гэтага артыкулу?
/
Зьміцер Юркевіч / 21 stycznia, 2015
Дзякую за спасылку і за параду!Хоць і так відавочна, што і ў першакрыніцы такіх словаў няма, бо я іх не казаў.
/
Iness (Author) / 22 stycznia, 2015
Cieszymy się, że odezwał się jeden z bohaterów publikacji (u nas – republikacji), której polskojęzyczne tłumaczenie ukazało się pierwotnie tu http://kresy24.pl/62659/tadeusz-reytan-bialoruski-don-kichot/ W oryginale użył Pan wyrazu „niedopuszczalna” (decyzja) po przetłumaczeniu wyszło „skandaliczna”. Przepraszam za kalambur, ale takie tłumaczenie jest dopuszczalne 🙂 Dobrego dnia Panie Zmicierze!
/