Polacy na Białorusi na przekór polityce władz, niesprzyjającej pielęgnowaniu polskości i polskiego patriotyzmu, nie tracą więzi z ojczyzną przodków, wartości, które są wspólne dla Polaków na całym świecie.
Na dowód tego, że polskość na Białorusi wciąż żyje, Czytelnicy portalu Znadniemna.pl z Lidy i Brześcia nadesłali do redakcji zdjęcia cmentarzy i miejsc polskiej pamięci narodowej, które zostały wysprzątane i uporządkowane przed nadejściem świąt majowych – Dnia Polonii i Polaków za Granicą, Święta Flagi RP oraz obchodzonego dzisiaj Święta Konstytucji Trzeciego Maja.
Wdzięczni naszym Czytelnikom za świadectwo polskiego patriotyzmu, będącego w warunkach białoruskich przejawem odwagi, publikujemy otrzymane fotografie wysprzątanych i uporządkowanych po sezonie jesienno-zimowo-wiosennym mogił oraz pomników polskich bohaterów w Lidzie, na Ziemi Lidzkiej, a także w Brześciu nad Bugiem.
Ziemia Lidzka
Dyndyliszki (rej. iwiejski)
We wsi Dyndyliszki przy drodze prowadzącej do Iwia znajduje się zbiorowa mogiła ośmiu żołnierzy Armii Krajowej, którzy polegli pod Dyndyliszkami 24 czerwca 1944 roku w walce, stoczonej z oddziałami niemieckimi, stacjonującymi w pobliskim Iwiu.
Krupowo
Na cmentarzu we wsi Krupowo niedaleko Lidy znajdują się groby przedstawicieli rodziny jednego z największych polskich bohaterów z czasów II wojny światowej – śp. rotmistrza Witolda Pileckiego.
Nowosiółki
Przy drodze Lida – Lipniszki po lewej stronie na zakręcie usytuowane jest miejsce pochówku trzech oficerów Korpusu Ochrony Pogranicza, poległych z rąk sowietów po napaści ZSRR na Polskę 17 września 1939 roku.
Żyrmuny (rej. werenowski)
Na cmentarzu parafialnym w Żyrmunach znajduje się sześć grobów żołnierzy Armii Krajowej.
Wśród nich – grób dowódcy oddziału partyzanckiego Adama Łoszakiewicza „Iskry” (ur. 1921roku), poległego 24 maja 1945 roku pod Dajnowem w walce z grupą operacyjną NKWD. Miejsce pochowania 4 podkomendnych „Iskry”, poległych wraz z nim, pozostaje nieznane. Obok znajduje się grób Adolfa Krypienia „Janusza” (ur. 1908 roku) – żołnierza Ośrodka AK Lida, po lipcu 1944 roku dowódcy grupy samoobrony, który poległ w lutym 1945 roku zamordowany przez prowokatora – agenta NKWD.
Po lewej stronie od mogiły Krypienia usytuowany jest grób Kazimierza Tubilewicza (ur. 1926 roku), żołnierza IV batalionu 77 pp AK, zamordowanego 24 grudnia 1944 roku przez NKWD.
Na cmentarzu w Żyrmunach znajdują się także groby akowców: Tadeusza i Czesława Bałtroszów (napis na grobie: ZGINĘLI ŚMIERCIĄ TRAGICZNĄ/ BAŁTROSZ TADEUSZ/ ŻYŁ LAT 22 ZGINĄŁ 18 XII 1944 R./ CZESŁAW ŻYŁ LAT 20 ZGINĄŁ 18 XII 1944 R./ PAMIĄTKA OD RODZINY/ oraz grób Adama Frankiewicza.
Nieciecz
Na cmentarzu parafialnym w Niecieczy zlokalizowana mieści się kwatera żołnierzy Armii Krajowej. Kwaterę tworzą dwa rzędy postawionych w obramowanym prostokącie 23 betonowych krzyży żołnierskich bez inskrypcji. Obok na betonowej płycie znajduje się zwieńczony krzyżem kamienny pomnik w kształcie obelisku. W górnej części pomnika widnieje metalowa tablica ze znakiem krzyża Virtuti Militari i inskrypcją: ŻOŁNIERZOM/I i IV BATALIONU/77 PUŁKU PIECHOTY/ARMII/KRAJOWEJ/POLEGŁYM/W WALKACH ZA POLSKĘ/NA ZIEMI/NOWOGRÓDZKIEJ/1941 – 1945
Lida
Kamień, upamiętniający śp. księdza Adama Falkowskiego, proboszcza z Iszczołny – patrioty i męczennika, rozstrzelanego przez carskie wojsko w 1863 roku za odczytanie z ambony kościoła w Iszczołnie manifestu Rządu Narodowego, wzywającego ludność do udziału w Powstaniu Styczniowym.
Feliksowo
Przy drodze Lida – Szczuczyn po lewej stronie znajduje się zbiorowa mogiła strzelców 1. Brygady 1. Dywizji Litewsko-Białoruskiej, poległych w boju z bolszewikami, będącym fragmentem Bitwy Niemeńskiej, która przypieczętowała zwycięstwo Polski nad bolszewicką Rosją w wojnie polsko-bolszewickiej.
Lida. Osiedle Industrialny
Przy kościele pw. św. Józefa Kalasancjusza znajduje się tablica ku czci Ludwika Narbutta, Naczelnika Wojskowego Powiatu Lidzkiego, który zginął pod Dubiczami 5 maja 1863 roku.
Sobotniki (rej. iwiejski)
Za wejściem na miejscowy cmentarz parafialny po lewej stronie znajduje się kamienny obelisk. Pogrzebano tu nieznaną liczbę żołnierzy Wojska Polskiego, o nieustalonej tożsamości, którzy polegli w 1920 roku.
W 1944 roku w tejże mogile pochowano por. Edwarda Dziembłę, żołnierza 77 pp Armii Krajowej, który zginął podczas akcji na linię kolejową. Przedwojenną zniszczoną tablicę zastąpiono nową o następującej treści: Ś. † P./POR. EDWARD/DZIEMBŁO ”LUDWIG”/DOWÓDCA I PLUT. I KOMP. III BAT. UBK/77 PP ARMII KRAJOWEJ POLEGŁ/W WALCE Z HITLEROWSKIM/OKUPANTEM 8 VI 1944 R./POLEGŁYM ZA WOLNOŚĆ OJCZYZNY/TOWARZYSZE BRONI I RODACY/GRÓB NIEZNANEGO/ŻOŁNIERZA POLSKIEGO/1920 R./1939-1945 R.
Brześć
Cmentarz Garnizonowy Wojska Polskiego przy Twierdzy Brzeskiej
Jest to największa polska nekropolia wojskowa na Ziemi Brzeskiej. Liczy 656 grobów, w których spoczywają szczątki żołnierzy z obsady Twierdzy Brzeskiej z lat 1921 – 1939 oraz jej obrońców z września 1939 roku. Zdewastowany w czasach sowieckich, cmentarz ten został uporządkowany po upadku ZSRR w latach 90. minionego stulecia.
Cmentarz katolicki przy ul. Puszkińskiej
Kwatera żołnierzy Wojska Polskiego na cmentarzu katolickim przy ulicy Puszkińskiej liczy 48 grobów żołnierzy, poległych w wojnie polsko-bolszewickiej.
Grób kapitana Władysława Steckiewicza, – jednego z bohaterów wyzwolenia Brześcia spod okupacji niemieckiej po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Bohater poległ w boju przy dworcu kolejowym w Brześciu 9 lutego 1919 roku.
Znadniemna.pl
