Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski w ramach odbywającej się 15 stycznia wizyty w Warszawie, spotkał się w Belwederze z prezydentem Polski Andrzejem Dudą. Wcześniej ukraiński lider rozmawiał z premierem Donaldem Tuskiem, z którym wystąpił na wspólnej konferencji prasowej.
Po powitaniu w Belwederze prezydenci Polski i Ukrainy odbyli rozmowę w cztery oczy, po czym odbyły się rozmowy plenarne pod przewodnictwem głów państw.
Po zakończeniu rozmów plenarnych prezydenci Polski i Ukrainy wystąpili na konferencji prasowej.
Prezydent Polski Andrzej Duda powiedział, że oprócz kwestii bezpieczeństwa i wsparcia politycznego w kwestii członkostwa Ukrainy do UE i NATO, rozmawiano o trudnych kwestiach historycznych, chodzi o ekshumacje ofiar rzezi wołyńskiej. Według prezydenta Polski, temat ten nigdy nie był tematem tabu.
– Są w tej chwili prowadzone rozmowy pomiędzy zespołami w przedmiocie kwestii poszukiwawczych, ekshumacyjnych. Mam nadzieję, że te wnioski będą systematycznie załatwiane – powiedział polski prezydent.
Wspólny sukces przygotowany przez Fundację Wolność i Demokracja
Prace ekshumacyjne w Puźnikach na Ukrainie rozpocznie w kwietniu 2025 roku Fundacja Wolność i Demokracja (WiD), wydawca między innymi portalu Polaków na Białorusi Znadniemna.pl. Działania te odbędą się we współpracy z ekspertami z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego oraz z IPN, a także archeologami ukraińskimi.
Pierwsze na Ukrainie od 2017 roku ekshumacje ofiar Zbrodni Wołyńskiej to efekt wieloletnich działań Fundacji.
Fundacja Wolność i Demokracja pomaga Polakom na Wschodzie od 2005 roku. W ramach prowadzonej działalności dba o polskie dziedzictwo na byłych Kresach I i II RP. Od 2013 roku WiD prowadzi także prace poszukiwawcze i ekshumacyjne na terenach Ukrainy. W tym czasie udało się odnaleźć, ekshumować i godnie pochować 138 naszych rodaków.
– Wniosek do właściwych władz ukraińskich o zgodę na poszukiwania polskich ofiar OUN UPA w miejscowości Puźniki Fundacja WiD złożyła jeszcze w czerwcu 2022 roku. Po otrzymaniu zgody rozpoczęto poszukiwania, w efekcie których odnaleziono zbiorowe miejsce pochówku. Miało to miejsce 24 sierpnia 2023 roku. W tym samym roku WiD złożyła wniosek o zgodę na ekshumację ofiar. W środę 8 stycznia, po zakończeniu trwającej wiele miesięcy procedurze, uzyskano zgodę na ekshumację ofiar – przypomnieli 13 stycznia na specjalnie zwołanej w Warszawie konferencji prasowej członkowie zarządu Fundacji.
Konferencja prasowa władz Fundacji Wolność i Demokracja – prezes Lilii luboniewicz i jej zastępcy Macieja Dancewicza, fot.: WiD
Jak zaznaczyli, to właśnie Fundacja WiD zainicjowała cały proces badawczy i poszukiwawczy, a uzyskana zgoda na ekshumacje w Puźnikach to sukces, który stanowi efekt długoletniej ciężkiej pracy.
– Chcę podkreślić, że starania Fundacji, mające na celu przywrócenie godności i pamięci naszym rodakom, spotkały się z zaangażowaniem zarówno poprzedniego jak i obecnego rządu RP. Jesteśmy bardzo wdzięczni za to wsparcie, bez niego nie byłoby tego sukcesu. To pokazuje, że starania o pamięć o poległych i pomordowanych Polakach na Wschodzie toczą się ponad politycznymi podziałami. Odbieramy ten fakt niezwykle pozytywnie. Wspólnie powinniśmy walczyć o naszą tożsamość, w tym dbać o pamięć ofiar wojen i zbrodniczych ideologii – mówiła na konferencji prasowej Lilia Luboniewicz, prezes Fundacji Wolność i Demokracja.
Według władz Fundacji WiD, szczególnie istotne w całym procesie było zaangażowanie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP oraz przedstawicieli Kancelarii Premiera, którzy prowadzili rozmowy ze stroną ukraińską.
Proces ten stanowił kontynuację działań, rozpoczętych jeszcze przez poprzednią ekipę rządzącą. Gdyby inicjatywa nie została odpowiednio wsparta przez przedstawicieli najwyższych władz i urzędów RP, dziś nie byłoby tego wspólnego dla Polski sukcesu.
– Dziękujemy wszystkim, którzy mimo wielu przeszkód i chwil zwątpienia w pocie czoła działali na rzecz naszej wspólnej sprawy. A sam wiem najlepiej, że nieraz nie było łatwo. Wiele trudnych rozmów, skomplikowanych działań formalnych, trudności – to była nasza rzeczywistość w ostatnich latach. Dziękujemy tym wszystkim, którzy byli po naszej stronie i towarzyszyli nam w tej drodze. Wierzymy, że ten moment będzie prawdziwym przełomem dla wszelkich badań dotyczących losów polskich ofiar zbrodni wojennych na Wschodzie – komentował 13 stycznia anonsowane przez polski rząd porozumienia ze stroną ukraińską ws. przyszłych ekshumacji Maciej Dancewicz, wiceprezes Fundacji Wolność i Demokracja.
– Mamy nadzieję, że prace zostaną zakończone już latem tego roku. Tak, aby po osiemdziesięciu latach nasi rodacy, ofiary potwornych zbrodni, wreszcie mogły spocząć w pokoju. By zyskały należną im pamięć i szacunek – dodał wiceprezes Fundacji WiD.
Ekshumacje, które będą prowadzone w tym roku w Puźnikach, to efekt wielu lat pracy Fundacji Wolność i Demokracja. Organizacja ta od ponad dekady walczy o godne upamiętnienie Polaków poległych lub pomordowanych w czasie drugiej wojny światowej. Do najważniejszych osiągnięć Fundacji można zaliczyć doprowadzenie w latach 2014-2016 do odnalezienia, ekshumacji i godnego pochówku ponad stu żołnierzy wojska polskiego, którzy zginęli w walkach z Niemcami pod Lwowem we wrześniu 1939 roku.
Znadniemna.pl na podstawie Kresy24.pl i Nowiny24.pl, Na zdjęciu: Prezydenci Wołodymyr Zełenski i Andrzej Duda podczas spotkania w Belwederze, fot.: Marek Borawski/KPRP
