Tłumy gdańszczan i gości Trójmiasta przybyły 17 maja do Dworu Artusa w Gdańsku, aby spotkać się z legendą tego miasta – jednym z najbardziej oddanych badaczy dziejów grodu nad Motławą, urodzonym lidzianinem, profesorem Andrzejem Januszajtisem, który osobiście zaprezentował publiczności swoją najnowszą pracę – album pt. „Trzeci wymiar Gdańska”.
„Trzeci wymiar Gdańska” to książka zawierająca 91 zdjęć miasta, wykonanych od 1906 roku. Część z nich pochodzi z wydawnictwa Neue Photographische Gesellschaft, które jeszcze na przełomie XIX i XX stuleci specjalizowało się na fotografii stereoskopowej.
Profesor Andrzej Januszajtis, jest krajoznawcą i historykiem Gdańska z zamiłowania. Z zawodu jest fizykiem, a więc technologią stereoskopową, jej obecnością w dziejach Gdańska oraz w dokumentowaniu historii grodu nad Motławą interesuje się zawodowo.
Między innymi miejsce fotografii stereoskopowej w dziejach Gdańska stało się tematem wykładu, wygłoszonego przez profesora Januszajtisa dla zgromadzonych w Dworze Artusa wielbicieli jego fascynacji Gdańskiem.
Dowiedzieli się oni między innymi, że pierwsze fotografie stereoskopowe dotarły do Gdańska w 1862 roku z Paryża. W Europie druga połowa XIX wieku i początek XX stulecia to okres rozkwitu fotografii stereoskopowych i urządzeń, pozwalających na ich oglądanie – fotoplastykonów oraz stereoskopów – indywidualnych urządzeń, przypominających okulary, pozwalających na oglądanie stereofotografii. Już w XIX stuleciu Gdańsk znalazł się zatem w awangardzie europejskich miast, ogarniętych modą na stereofotografię.
Jej popularność zaczęła słabnąć z nadejściem innych fascynacji, związanych z rozwojem radia, a następnie – telewizji.
W kuluarach prezentacji albumu „Trzeci wymiar Gdańska” udało nam się porozmawiać z małżonką pana profesora – Ewą, z domu Terlecką, pianistką i nauczycielką muzyki. Według niej po wyjeździe w 1933 roku z rodzinnej Lidy do Lublina Andrzej Januszajtis nigdy w życiu nie odwiedził rodzinnego miasta. Miłością jego życia stał się Gdańsk, przed zamieszkaniem w którym pan Andrzej mieszkał w Lublinie (tutaj ukończył szkołę średnią i zdał maturę) oraz w Sopocie (mieszkał tu ponad 10 lat, zanim, jako pracownik naukowy i wykładowca Politechniki Gdańskiej otrzymał mieszkanie w Gdańsku).
Andrzej Januszajtis urodził się 18 sierpnia 1928 roku w Lidzie (obecnie miasto na zachodzie Białorusi), ale w 1933 roku jego rodzina przeprowadziła się do Lublina, gdzie spędzili okres okupacji i pierwsze lata powojenne. Po maturze Januszajtis rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Gdańskiej, które ukończył w 1953 roku Jednocześnie uczył się w szkole muzycznej w klasie fortepianu. Od 1954 roku był pracownikiem naukowym Katedry Fizyki Politechniki. Tu uzyskał doktorat, a potem tytuł docenta. Początkowo mieszkał w Sopocie, a od 1958 roku do dzisiaj w Gdańsku. Pracę zawodową łączył ze studiami nad historią Gdańska. Jego dorobek naukowy to kilkadziesiąt książek i setki artykułów. Po 1989 roku włączył się także w działalność społeczną oraz polityczną, jest też prezesem i członkiem wielu stowarzyszeń. Otrzymał wiele odznaczeń oraz nagród. Wśród których jest m.in. tytuł honorowego obywatela Gdańska, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski oraz Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Andrzej Januszajtis z żoną Ewą, z domu Terlecką, pianistką i nauczycielką muzyki
Więcej o naszym legendarnym krajanie Andrzeju Januszajtisie przeczytacie Państwo w publikacji, poświęconej obchodzonemu przez Pana Profesora w ubiegłym roku 95-leciu urodzin.
Znadniemna.pl/Fot.: Redakcja Znadniemna.pl
