![](https://glosznadniemna.pl/wp-content/uploads/2024/04/dd9f029e-c6eb-41d6-be2c-8b96fda28410.jpg)
Staraniami Fundacji Pomorskich Kresowian 24 kwietnia w Klubie Marynarki Wojennej w Gdyni odbyła się promocja książki Michała J. Chromińskiego „Żołnierze żelaznych szlaków w walce o Kresy Północno-Wschodnie w latach 1919–1920”.
Autor specjalnie na tę okazję założył replikę munduru kolejarskiego wzoru 31 w wersji noszonej w latach 1934-1939 przez kolejarza, będącego m.in. członkiem: Kolejowego Przysposobienia Wojskowego (KPW), Kolejowego Koła Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, Kolejowego Koła Ligi Morskiej i Kolonialnej oraz Rodziny Kolejowej.
![](https://glosznadniemna.pl/wp-content/uploads/2024/04/53375fd3-0eb5-4942-a2e1-f5fb3163dc70-480x299.jpg)
Zgromadzonych na prezentacji powitał prezes Fundacji Pomorskich Kresowian Michał Rzepiak (po prawej)
![](https://glosznadniemna.pl/wp-content/uploads/2024/04/427954d0-b7e5-423e-a3b2-76995a5aabbb-480x640.jpg)
Michał J. Chromiński, autor książki „Żołnierze żelaznych szlaków w walce o Kresy Północno-Wschodnie w latach 1919–1920” w mundurze przedwojennego kolejarza
![](https://glosznadniemna.pl/wp-content/uploads/2024/04/dc6af538-6719-4570-80d6-ca0b39ddc0c5-480x340.jpg)
Michał J. Chromiński opowiada o odznaczeniach, prezentowanych przez niego na mundurze przedwojennego kolejarza
Na rękawie munduru, w którym prezentował się przed zgromadzonymi Michał J. Chromiński, widniała oryginalna przedwojenna naszywka instruktora KPW. Do munduru przypięte zostały oryginalne odznaki, m.in.: Państwowa Odznaka Sportowa, Odznaka Strzelecka, odznaka pamiątkowa Wojskowej Straży Kolejowej, Srebrna Odznaka Zasługi KPW, odznaka Rodziny Kolejowej oraz odznaka instruktorska III kl. LOPP. Ponadto nad kieszenią znajdowały się baretki odznaczeń: Krzyża Zasługi, Medalu Pamiątkowego Za Wojnę 1918-1921, Medalu Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości i Medalu Za Długoletnią Służbę. Na patkach kołnierzowych dostrzec można było oznakę VIII grupy zaszeregowania.
Książka „Żołnierze żelaznych szlaków w walce o Kresy Północno-Wschodnie w latach 1919–1920” jest pierwszą próbą opisania narodzin polskiego kolejnictwa wojskowego i cywilnego na Ziemiach Wileńskiej, Grodzieńskiej, Mińskiej, Nowogródzkiej i Poleskiej oraz roli polskiego kolejnictwa w toczącej się wojnie polsko-bolszewickiej, która zdecydowała o kształt wschodniej granicy II Rzeczypospolitej. W publikacji możemy znaleźć świadectwa nietuzinkowego bohaterstwa i polskiego patriotyzmu kresowych kolejarzy m.in. z Lidy, Grodna, Smorgoń, Baranowicz, czy Brześcia Litewskiego. W trosce o stan i wyposażenie rodzących się w bojach polskich linii kolejowych, patrioci zapobiegali próbom zagrabiania bądź niszczenia majątku oraz infrastruktury kolejowej, tropili w swoich szeregach bolszewickich zdrajców i sabotażystów, organizując straż kolejową, współpracującą z policją i wojskiem.
Ciekawostką, ujawnioną przez autora publikacji podczas spotkania w Gdyni, było ujawnienie, iż zwierzchnictwo Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej do budowy pociągów pancernych – broni niezwykle skutecznej w okresie wojny polsko-bolszewickiej – wykorzystywało doświadczenie inżynierskie oficerów Marynarki Wojennej, związane z budową okrętów.
Ogólnie rzecz biorąc publikację autorstwa Michała J. Chromińskiego traktować należy jako hołd oddany tysiącom kolejarzy-żołnierzy i żołnierzy-kolejarzy, którzy z ogromnym zaangażowaniem i poświęceniem, narażając się na utratę życia, uczestniczyli w obronie dopiero co odrodzonej Polski na jej północno-wschodnich rubieżach.
Niewątpliwym walorem publikacji jest obfitość wykorzystanego w niej materiału fotograficznego. Na publikowanych, często po raz pierwszy, zdjęciach możemy zobaczyć między innymi, jak wyglądał, nieistniejący już dworzec kolejowy w Grodnie, Smorgoniach, czy stacja w Bieniakoniach. Możemy zobaczyć, jak na dworcu w Grodnie witano Naczelnika Państwa – Marszałka Piłsudskiego, zatrzymującego się w różnych kresowych miejscowościach podczas wyprawy wileńskiej 1919 roku.
![](https://glosznadniemna.pl/wp-content/uploads/2024/04/Grodno_wita_Pilsudskiego-480x343.jpeg)
Grodzieńscy dygnitarze i kompania honorowa oczekują na peronie dworca w Grodnie na przybycie Naczelnika Państwa – marszałka Józefa Piłsudskiego, fot.: Wojskowe Biuro Historyczne
![](https://glosznadniemna.pl/wp-content/uploads/2024/04/Pilsudski_na_dworcu_w_Grodnie-480x377.jpeg)
Naczelnik Państwa, marszałek Józef Piłsudski, witany na dworcu w Grodnie, fot.: Wojskowe Biuro Historyczne
![](https://glosznadniemna.pl/wp-content/uploads/2024/04/Smorgonie-480x339.jpeg)
Dworzec na stacji kolejowej w Smorgoniach, 1919 rok, fot.: Wojskowe Biuro Historyczne
![](https://glosznadniemna.pl/wp-content/uploads/2024/04/stacja_Bieniakonie-480x338.jpeg)
Dworzec kolejowy w Bieniakoniach – 1926 rok, fot.: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Michał J. Chromiński po prezentacji książki zgodził się zostawić na jej egzemplarzu, nabytym przez redakcję, autograf dedykowany Czytelnikom portalu Znadniemna.pl (na zdjęciu).
![](https://glosznadniemna.pl/wp-content/uploads/2024/04/0c2e9dd8-2e61-4d2f-82fb-ecfe6ddf2c2e-480x360.jpg)
Autor zostawia dedykację dla Czytelników portalu Znadniemna.pl na redakcyjnym egzemplarzu swojej książki
![](https://glosznadniemna.pl/wp-content/uploads/2024/04/autograf-480x416.jpeg)
Dedykacja Michała J. Chromińskiego dla naszych Czytelników
Znadniemna.pl, na zdjęciu tytułowym: Michał J. Chromiński (po prawej) w mundurze przedwojennego kolejarza
Michał Jerzy / 25 kwietnia, 2024
Serdecznie dziękuję za tę relację.
Drobne sprostowanie – doświadczenie inżynierskie oficerów Marynarki Wojennej, związane z budową okrętów, zostało wykorzystane do budowy pociągów pancernych (postać przedstawiona w mojej książce – ppor. mar. inż. Karol Firich, którego fotografia znajduje się na s. 72 w książce), a nie do dowodzenia pancerkami – https://www.facebook.com/share/p/txzwUw3TUhaQTpGo/
Pozdrawiam serdecznie!
/
Michał Jerzy Chromiński / 26 kwietnia, 2024
Serdecznie dziękuję za tę relację.
Drobne sprostowanie – doświadczenie inżynierskie oficerów Marynarki Wojennej, związane z budową okrętów, zostało wykorzystane do budowy pociągów pancernych (postać przedstawiona w mojej książce – ppor. mar. inż. Karol Firich, którego fotografia znajduje się na s. 72 w książce), a nie do dowodzenia nimi – https://www.facebook.com/share/p/txzwUw3TUhaQTpGo/
Pozdrawiam serdecznie!
/