Ciężką, niepowetowaną stratę poniosła w dniu 28 lutego 2024 roku społeczność Polaków na Białorusi. Na wieczną wartę w wieku 98 lat odszedł w Wołkowysku porucznik Władysław Uchnalewicz, niezłomny żołnierz Armii Krajowej i podziemia antysowieckiego, łagiernik, skazany przez reżim stalinowski na karę śmierci, zamienioną wyrokiem 25 lat lagrów.
Historię swojego życia śp. Władysław Uchnalewicz zdążył opowiedzieć sam w wywiadzie, przeprowadzonym na potrzeby projektu pt. „Polacy na Wschodzie. Historia mówiona”.
Z wywiadu, udzielonego przez śp. Władysława Uchnalewicza dowiadujemy się, że urodził się on 25 sierpnia 1925 roku w Wojdziewiczach koło Wołkowyska w województwie białostockim II RP. Był jednym z dwanaściorga dzieci Albiny (z domu Horbik) i Kamila Jana Uchnalewiczów.
Ojciec Władysława był z zawodu szewcem, a matka krawcową. Małżeństwo prowadziło także nieduże gospodarstwo rolne. Władysław Uchnalewicz już wieku sześciu lat opuścił dom rodzinny i podjął naukę w szkole powszechnej w Piaskach. Edukację kontynuował w Wołkowysku, w szkole powszechnej a następnie w gimnazjum, gdzie wstąpił do harcerstwa.
Naukę w gimnazjum przerwał wybuch II wojny światowej. Po wrześniu 1939 roku Władysław jako harcerz wstąpił w szeregi Związku Walki Zbrojnej, przekształconej następnie w Armię Krajową. Jako żołnierz AK pełnił funkcję łącznika i zwiadowcy. Otrzymał stopień kaprala i przybrał pseudonim „Kret”. Po ponownym wkroczeniu Sowietów w 1944 roku kontynuował służbę w AK. Wkrótce został zmobilizowany do sowieckiego wojska w celu odbycia zasadniczej służby wojskowej. Tam został oskarżony o podjęcie próby ucieczki samolotem wojskowym do Londynu, aresztowany i skazany na karę śmierci, zamienioną na 25 lat ciężkich robót w Workucie i Nowej Ziemi. Na zesłaniu Władysław Uchnalewicz przebywał do 1957 roku, pracując przy budowie dróg i wydobyciu węgla kamiennego. Wyrok w łagrze został mu skrócony po śmierci Stalina.
Po powrocie z łagru rozpoczął nowe życie w Wołkowysku – ożenił się, założył rodzinę, rozpoczął pracę majstra budowlanego. Do emerytury pracował jako budowlaniec, malarz ścienny i lakiernik samochodowy.
Szczegółowy opis wywiadu ze śp. Władysławem Uchnalewiczem, a także samo nagranie rozmowy z bohaterem są dostępne na stronie projektu pt. „Polacy na Wschodzie. Historia mówiona” .
Po rozpadzie ZSRR Władysław Uchnalewicz włączył się w życie polskiej społeczności Wołkowyska i wstąpił do Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej na Białorusi, którego był aktywnym działaczem.
Cześć Jego Pamięci!
Znadniemna.pl
