Tym razem chodzi o pracę, opartą na dokumentach i opisującą tragiczne powojenne losy mieszkańców okupowanych w 1939 roku przez ZSRR Kresów Wschodnich II RP, czyli – Zachodniej Białorusi.
„Gorzkie lata: Tragedia Zachodniej Białorusi 1944-1954” taki jest tytuł książki autorstwa Aleksandra Tatarenki, którą sąd miasta Baranowicze i rejonu baranowickiego postanowił wpisać na „listę materiałów ekstremistycznych”, korzystanie z których, bądź rozpowszechnianie zawartych w nich treści, grozi na Białorusi prześladowaniem administracyjnym, a nawet karnym.
„Ekstremistyczna” książka została napisana w oparciu o archiwalne dokumenty, dotyczące takich zagadnień, jak: represje, dokonywane w czasie II wojny światowej na terenie Zachodniej Białorusi; działalność NKWD w końcowej fazie wojny i po jej zakończeniu; działające w kraju w 1944 roku i nadzorowane przez NKWD obozy śmierci oraz więzienia NKWD w Baranowiczach, Słonimiu, Nieświeżu, Nowogródku oraz innych miastach. Autor w oparciu o dokumenty archiwalne opisał w swojej książce powojenne życie mieszkańców zachodnich regionów Białorusi, kładąc szczególny akcent na problemy, z jakimi borykali się niepełnosprawni oraz dzieci-sieroty. Ujawnił także proces oraz istotę pojawiania się na terenie Zachodniej Białorusi domów dziecka, w tym placówek o specjalnym rygorze oraz zamkniętych, przeznaczonych dla dzieci represjonowanych Polaków.
Sam autor miał doskonałe rozeznanie na temat funkcjonowania instytucji i formacji represyjnych działających w ZSRR, a potem także w niepodległej Białorusi. Aleksander Tatarenka przed zajęciem się pisarstwem oraz badaniem zbrodni, dokonywanych na współobywatelach przez sowiecką władzę, służył w sowieckim wojsku, a po zwolnieniu się ze służby, od 1992 roku był funkcjonariuszem Komitetu ds. Przestępczości Zorganizowanej przy MSW Białorusi. W tej strukturze były wojskowy odszedł na resortową emeryturę w stopniu podpułkownika. Jego pióru należy ceniona w kręgach miłośników historii i badaczy losów mieszkańców okupowanych przez ZSRR byłych Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej książka pod tytułem „Zakazana pamięć. Zachodnia Białoruś w dokumentach i faktach: lata 1921-1954”(wydana w Petersburgu w 2006 roku). Aleksander Tatarenka jest także autorem ponad 90. artykułów historycznych.
Proces walki z literaturą, opowiadającą o zbrodniach sowieckich, stanowiących inspirację dla zbrodni, popełnianych przez panujący na Białorusi jest zjawiskiem, grożącym tym ,że wkrótce w kraju nie pozostanie niezależnych od państwowej cenzury książek z zakresu literatury historycznej, które nie zostałyby ogłoszone „ekstremistycznymi”.
Tylko w grudniu bieżącego roku za „ekstremistyczne” uznano na Białorusi dwanaście pozycji książkowych.
Białoruskie władze walcząc z „myślozbrodniarzami” i efektami ich działalności literackiej oraz wydawniczej dochodzą do absurdu. Niedawno za „ekstremistyczne” uznało zostało dwutomowe wydanie dzieł klasyka białoruskiej literatury Wincentego Dunina-Marcinkiewicza. Prokuraturze Mińska nie spodobały się bowiem zawarte w książkach klasyka wiersze z okresu Powstania Styczniowego, nawołujące do walki z Moskalami i imperialną Rosją.
Znadniemna.pl na podstawie Nashaniva.com, fot.: Centrum Praw Człowieka „Wiasna”
