Władze Grodna wystawiły na sprzedaż budynek przy ul. Zamkowej 5 znany jako kamienica Massalskich. Kamienica jest pomnikiem chronionym przez państwo, a jej cena wywoławcza na aukcji wyniesie zaledwie 2 mln. 41 tys. 561 rubli, co w przeliczeniu na złotówki stanowi kwotę, wynoszącą prawie 3,5 miliona złotych.
Kamienica Massalskich – widok od podwórza, fot.: s13.ru
Dawni właściciele kamienicy to książęcy ród Massalskich, wywodzący się od czernichowskiej gałęzi dynastii Rurykowiczów. Część rodu, która osiadła na Litwie, w okolicach Grodna, z czasem rozszczepiła się na kilka gałęzi. Do największego znaczenia doszła linia „na Olekszycach”, której wybitnym przedstawicielem był Fiedor, marszałek dworu książęcego w 1582 r. W XVIII wieku linia ta wydała kilka wybitnych postaci, które zasłużyły się w dziejach kraju, a wśród nich, Michała Józefa Massalskiego (zm. w 1768), hetmana wielkiego litewskiego, kasztelana wileńskiego i hetmana polnego litewskiego od 1744 roku, marszałka Trybunału Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1741 roku, marszałka sejmu konwokacyjnego 1733 roku w Warszawie, starosty radoszkowickiego i grodzieńskiego, pułkownika powiatu grodzieńskiego w 1733 roku.
Drugi znany przedstawiciel tego rodu książę Antoni Stanisław Massalski (ur. 1821 w latach 40. XIX w. był sekretarzem gubernialnym w Grodnie. Za udział w Powstaniu Styczniowym Antoni Stanisław został pozbawiony majątku Masalany i zesłany do Chełmogór w obwodzie archangielskim. Żona Helena wraz z dziećmi podążyła za nim. Książę Antoni Stanisław Massalski spędził na zesłaniu 30 lat, wrócił do Polski dopiero w 1893 roku. Po powrocie, jeszcze na kilka miesięcy, w kajdanach zesłańczych osadzono go w Cytadeli. Umarł dwa lata po zwolnieniu.
Antoni Stanisław Massalski, fot.: ngp.westsidegroup.pl
Massalscy mieli w mieście dwa pałace oznaczone na planie Grodna z 1753 roku.
Od lat 70. w kamienicy mieścił się akademik Uniwersytetu Medycznego aż do 2020 roku, kiedy lokatorzy opuścili budynek z powodu jego złego stanu. Karta obiektu zawiera informację o tym, że kamienica została wybudowana w 1882 roku, lecz prawdopodobnie to jest data jednej z przebudów. Niektórzy historycy uważają, że kamienica Massalskich mogła powstać obok pałacu Massalskich w pierwszej połowie XVIII w., a może i wcześniej – w 1643 roku.
Aukcja odbędzie się 16 lutego. To będzie już trzecia aukcja w ciągu ostatniego półtora roku. W porównaniu z poprzednią aukcją cena jest niższa o 30%. Kamienica Massalskich znajduje się pod ochroną państwa, więc właściciel ma obowiązek w ciągu dwóch lat uchwalić projekt rekonstrukcji, która ma się skończyć cztery lata po kupnie kamienicy.
Marta Tyszkiewicz
