O Bitwie pod Orszą dla Białorusinów

„Wreszcie doczekaliśmy się takiego upamiętnienia tej bitwy!” – nie krył podziwu i wdzięczności dla wydawców, poświęconego 500. rocznicy Bitwy pod Orszą, białoruskojęzycznego wydania specjalnego magazynu historycznego „Mówią wieki”, miński historyk Andrej Januszkiewicz. Grodzieńska prezentacja czasopisma odbyła się wczoraj w sali kinowej Konsulatu Generalnego RP w Grodnie.

Na spotkanie z Tomaszem Bohunem, redaktorem wydania specjalnego „Mówią wieki”, Albiną Siemianczuk, grodzieńską autorką jednego z artykułów, opublikowanych w wydaniu specjalnym oraz mińskim historykiem Andrejem Januszkiewiczem przybyło około pięćdziesięciu grodzieńskich pasjonatów historii. Prowadzący spotkanie konsul w Konsulacie Generalnym RP w Grodnie Wiesław Romanowski, przedstawiając uczestników spotkania przypomniał, że „Mówią wieki ” to jeden z najlepszych w Polsce i niezwykle renomowany miesięcznik historyczny, który już miał wydania specjalne w obcych językach, skierowane do Litwinów, Szwedów, Rosjan (kilkakrotnie) i wreszcie doczekał się wydania białoruskiego.

Uczestnicy spotkania jednym głosem podkreślali, iż tak donośne wydarzenie we wspólnej historii narodów polskiego, litewskiego i białoruskiego, jakim była Bitwa pod Orszą, przez długie lata, nie miało upamiętnienia, należnego randze zwycięstwa, odniesionego 8 września 1514 roku przez wojska Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego nad wojskiem Państwa Moskiewskiego. – Pamięć o znaczeniu tej bitwy dla rozwoju cywilizacyjnego, państwowego i kształtowania tożsamości narodów w tej części Europy jest trudne do przecenienia – zgadzali się uczestnicy spotkania. Ze smutkiem konstatowali, iż do dzisiaj Bitwa pod Orszą nie jest ulubionym tematem oficjalnej historiografii białoruskiej. – Niech państwo zapytają Białorusinów w Smoleńsku o tę bitwę. Usłyszycie państwo, że cieszą się oni, iż przeciwko wojskom moskiewskim walczyli wówczas Polacy i Litwini, a nie Białorusini – prowokował do dyskusji na temat miejsca, jakie zajmuje pamięć o Bitwie pod Orszą w tożsamości Białorusinów, grodzieński krajoznawca Witold Iwanowski. Uczestnicy spotkania, zgadzając się, że poruszony problem rzeczywiście ma miejsce, podkreślali, iż popularyzowanie wiedzy o wydarzeniach historycznych w społeczeństwie będzie skuteczne, jeśli takich inicjatyw jak ta, którą zrealizował dla Białorusinów magazyn historyczny „Mówią wieki”, będzie więcej.

Redaktor wydania specjalnego Tomasz Bohun zaznaczył, że Bitwa pod Orszą stała się tylko pretekstem do tego, żeby zaprezentować białoruskiemu czytelnikowi szerszą wiedzę na temat istniejącego stulecia temu na tej ziemi wspólnego państwa, w którym mieszkali razem i bronili ojczyzny przodkowie współczesnych Polaków, Białorusinów, Litwinów i innych narodowości. – Ideą tego numeru było pokazanie, czym było państwo polsko-litewskie, jakie miało znaczenie w ówczesnym kontekście geopolitycznym, kulturalnym i cywilizacyjnym w Europie – mówił redaktor Bochun. O tym, że wiedza na ten temat wciąż jest potrzebna i aktualna świadczą, zdaniem uczestników dyskusji, chociażby współczesne dramatyczne wydarzenia na Ukrainie, która stała się ofiarą polityki mocarstwowej Moskwy, niezmiennej, jak się okazało, od co najmniej Bitwy pod Orszą, w której wspólnym wysiłkiem narodów, zamieszkujących zjednoczone państwo polsko-litewskie, udało się pół tysiąclecia temu powstrzymać moskiewską agresję w naszej części Europy.

– Poznawajmy naszą wspólną historię, dostrzegajmy w niej i popularyzujmy to, co nas łączyło, a nie dzieliło – nawoływał Tomasz Bohun.

Znadniemna.pl