Początkiem II wojny światowej był atak hitlerowskich Niemiec na Polskę, 1 września 1939 roku. Największy konflikt zbrojny w historii kosztował życie ponad 60 mln ludzi, w tym około 6 mln mieszkańców i mieszkanek Polski.
Rocznica wybuchu II wojny światowej
II wojna światowa rozpoczęła się dokładnie 83 lata temu. Trwające 6 lat walki między hitlerowskimi Niemcami i państwami Osi a sprzymierzonymi siłami Aliantów pochłonęły ponad 60 mln. ofiar, zrujnowały wiele państw i całkowicie zmieniły oblicze świata. Konflikt rozpoczął się od niesprowokowanego ataku na Polskę bez wypowiedzenia wojny. Pierwsze bomby spadły tuż po godzinie 5 rano na Wieluń, zaś pierwsza bitwa rozgorzała o półwysep Westerplatte, który nad ranem 1.09.1939 został ostrzelany przez niemiecki pancernik Schleswig-Holstein. Kampania wrześniowa, jak historycy nazywają obronę terytorium Polski, trwała do 6 października 1939.
Po tej dacie rozpoczęła się okupacja naszego kraju. Naród nie złożył jednak broni. Przez całą II wojnę światową na terenie RP Armia Krajowa dokonywała akcji dywersyjnych, a do historii przeszły dwa wielkie zrywy – powstanie w getcie warszawskim oraz powstanie warszawskie. Polacy walczyli też na wielu zagranicznych frontach konfliktu.
Rocznica wybuchu II wojny światowej – kampania wrześniowa
Dzień przed atakiem hitlerowcy przeprowadzili operację nazywaną dziś „prowokacją gliwicką”. Udający Polaków żołnierze niemieccy wdarli się do radiostacji w Gliwicach leżących wówczas na terenie III Rzeszy, by nadać komunikat o rzekomym przejęciu jej przez Polaków. Miało to dać Hitlerowi usprawiedliwienie ataku.
Kampania wrześniowa, choć zakończyła się zwycięstwem III Rzeszy, była dowodem waleczności Polaków. Hitler planował Blitzkrieg (pol. szybka wojna) – błyskawiczne uderzenie i zdobycie kraju w ciągu kilku dni. Ten plan się nie powiódł. Trwająca ponad miesiąc obrona RP zmusiła siły najeźdźców do zmian strategii, a jednocześnie umocniła morale Polek i Polaków.
Atak ZSRR na Polskę 17 września
Po ponad dwóch tygodniach walk, Polska otrzymała cios z drugiej strony. 17 września 1939 agresji dokonał Związek Radziecki pod rządami Stalina. ZSRR nazywało to „wyzwalaniem”, lecz faktycznie chodziło o zajęcie wschodnich terenów RP na mocy paktu Ribbentrop–Mołotow (od nazwisk szefów MSZ III Rzeszy i Związku Radzieckiego), który zakładał podział naszego kraju pomiędzy dwoma totalitarnymi reżimami.
Holocaust na terenie Polski
Najokrutniejszą zbrodnią III Rzeszy była eksterminacja żydowskiej ludności Europy. Adolf Hitler, oskarżający Żydów o wszelkie zło, zaplanował systematyczne mordowanie ich w specjalnie przystosowanych do tego obozach koncentracyjnych, obozach pracy i obozach zagłady. Do największego, leżącego na terenie Oświęcimia i Brzezinki, zwożono Żydów z całej Europy. Przez zagazowanie, egzekucje, z wycieńczenia i głodu zginęło tam około 1 300 000 osób. Holocaust do dziś uznawany jest za największa w dziejach zbrodnię przeciwko ludzkości.
Powstanie w getcie warszawskim i powstanie warszawskie
W Polsce do dziś kultywuje się pamięć o dwóch wielkich zrywach, które miały miejsce na terenie okupowanej Warszawy. Powstanie w getcie warszawskim rozpoczęło się 19 kwietnia 1943 i trwało do 16 maja. Zamknięta w getcie ludność żydowska, przy wsparciu AK i Gwardii Ludowej zorganizowała pierwszą akcję zbrojną o dużej skali w trakcie II wojny światowej. Było to też pierwsze miejskie powstanie w okupowanej Europie. Bezpośrednią przyczyną zrywu była wieść o planowanej przez hitlerowców likwidacji warszawskiego getta.
1 sierpnia 1944 roku wybuchło zaś powstanie warszawskie. Armia Krajowa przygotowała akcję „Burza”, która miała przynieść wyzwolenie stolicy. Powstańcy liczyli na pomoc aliantów, lecz ostatecznie musieli walczyć sami. Dwa miesiące walk kosztowały życie 10 tysięcy walczących warszawiaków oraz około 200 tysięcy ofiar wśród ludności cywilnej. Powstanie warszawskie zakończyło się 3 października 1944 roku i było największą bitwą organizacji podziemnych przeciw okupantom w czasie II wojny światowej.
Polacy na frontach II wojny światowej
Polacy nie składali broni przez całą II wojnę światową, a ich wkład w pokonanie Hitlera jest nie do przecenienia. Walki z III Rzeszą toczyły Armia Andersa i Armia Berlinga. Najsłynniejszą bitwą z udziałem Polaków była ta pod Monte Cassino, której celem było zdobycie obsadzonego przez Niemców klasztoru na szczycie wzgórza.
Sławę zdobyli też polscy lotnicy biorący udział w Bitwie o Anglię. Najbardziej spektakularne dokonania przypisuje się Dywizjonowi 303. Służący w nim piloci okazali się niesamowicie skuteczni i przyczynili się do obronienia wysp brytyjskich.
Ważny jest też wkład Polaków w działania pozamilitarne. Mowa tu między innymi o złamaniu szyfrów Enigmy, niemieckiej maszyny do tworzenia zaszyfrowanych komunikatów. Dzięki pracy trzech polskich kryptologów, Mariana Rejewskiego, Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego udało się odkryć zasadę działania maszyny, co znacznie ułatwiło aliantom przechwytywanie niemieckich meldunków i rozkazów.
Wciąż pamiętamy o 1 września 1939
Po wojnie Polska znalazła się pod kontrolą Związku Radzieckiego. Wielu bohaterów walk padło ofiarami represji ze strony władz podległych ZSRR, a rządy PRL-u stopniowo doprowadzały kraj do gospodarczej zapaści. Przez cały okres komunizmu pamiętano jednak o okrucieństwach wojny. Jest tak i dziś. 1 września 1939 roku to niewątpliwie jedna z najważniejszych dat w historii Polski.
Znadniemna.pl/eska.pl
