Polska organizacja społeczna o zasięgu regionalnym, jaką było Towarzystwo Kultury Polskiej Ziemi Lidzkiej (TKPZL), zawsze unikała sytuacji konfliktowych z dyktatorskim reżimem Aleksandra Łukaszenki. Grodzieński Sąd Obwodowy, na wniosek grodzieńskiego przedstawicielstwa Ministerstwa Sprawiedliwości Republiki Białorusi, wydał jednak werdykt o likwidacji TKPZL.
Do likwidacji TKPZL doszło 1 marca, a 10 marca poinformował o tym grodzieński portal informacyjny Hrodna.life.
Według Hrodna.life przyczyny likwidacji regionalnej organizacji polskiej z siedzibą w Lidzie nie są znane, a sama organizacja zajmowała się jedynie nauczaniem języka polskiego oraz opiekowała się miejscami polskiej pamięci narodowej na terenie przedwojennego powiatu lidzkiego II RP, na który składają się współczesne ziemie rejonu lidzkiego, a także częściowo szczuczyńskiego, werenowskiego oraz iwiejskiego.
Udało nam się zdobyć fragment werdyktu sądowego bez części uzasadniającej:
Oto jak o działalności Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lidzkiej opowiadał lidzkiej państwowej gazecie rejonowej jego prezes Aleksander Kołyszko:
„Przy naszym udziale, na przykład, otwarte zostało muzeum uczonego Ignacego Domeyki w szkole w miejscowości Krupowo. Postawiliśmy także znak pamiątkowy w Zapolu, gdzie Domeyko przez pewien czas mieszkał. W Lidzie, Wawiórce, Żołudku oraz w Iszczołnie z naszą pomocą zawieszono tablice, upamiętniające księży, biorących udział w powstaniu 1863 roku. W Wasiliszkach, w rejonie szczuczyńskim, partycypowaliśmy w upamiętnieniu wybitnego muzyka Czesława Niemena. Doglądamy też groby polskich żołnierzy z różnych wojen i konfliktów zbrojnych, braliśmy udział w rekonstrukcji Cmentarza Lotników w Lidzie” – opowiadał o działalności, kierowanej przez siebie organizacji Aleksander Kołyszko.
Aktywność Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lidzkiej w dużej mierze pokrywała się z działalnością Oddziału Związku Polaków na Białorusi w Lidzie, a wielu działaczy ZPB, byli jednocześnie współpracownikami Aleksandra Kołyszki.
Przy Towarzystwie Kultury Polskiej Ziemi Lidzkiej działał jeden z najstarszych na Białorusi, założony jeszcze w latach 90. minionego stulecia polski zespół folklorystyczny „Kresowiacy”. Organizacja wydawała periodyk „Ziemia Lidzka”, będący jednym z najlepszych źródeł wiedzy krajoznawczej w lidzkim regionie i na Grodzieńszczyźnie.
Z uwagi na brak oficjalnego wyjaśnienia przyczyn likwidacji Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lidzkiej należy domniemywać, że TKPZL zostało zlikwidowane za swoją polskość i oraz działalność na rzecz lokalnej polskiej społeczności.
Antypolska istota reżimu Łukaszenki już dawno nie jest dla nikogo tajemnicą. Tak samo zresztą, jak jego antybiałoruska natura.
Po protestach powyborczych, które odbywały się na Białorusi w 2020 roku likwidowanie organizacji społecznych przybrało w kraju charakter masowy. Pod walec represyjny oprócz stowarzyszeń o zabarwieniu politycznym i organizacji broniących praw człowieka, trafiły podmioty zupełnie apolityczne, realizujące m.in projekty oświatowo-edukacyjne oraz tożsamościowe.
Znadniemna.pl na podstawie Hrodna.life , na zdjęciu: Aleksander Kołyszko, prezes TKPZL
