Działacze Związku Polaków na Białorusi wspólnie z Konsulatem Generalnym RP w Grodnie tradycyjnym objazdem, rozsianych po Grodzieńszczyźnie grobów żołnierzy Armii Krajowej, uczcili 76. rocznicę operacji „Ostra Brama”, przeprowadzonej w pierwszej połowie lipca 1944 roku przez oddziały polskiego zbrojnego podziemia niepodległościowego w celu wypędzenia niemieckiego okupanta z polskiego Wilna.
Obchody ku czci żołnierzy AK, poległych w walkach o wolność i niepodległość Ojczyzny zaczęły się od modlitwy przy zbiorowej mogile żołnierzy 77. Pułku Piechoty Armii Krajowej na cmentarzu katolickim w Szczuczynie. Przybyłą na cmentarz delegację Zarządu Głównego ZPB na czele z prezes Andżeliką Borys i delegację Konsulatu Generalnego RP w Grodnie na czele z szefem placówki, konsulem generalnym Jarosławem Książkiem przywitali w Szczuczynie miejscowi działacze ZPB na czele z prezesem tutejszego oddziału Andrzejem Sobolem.
Na szczuczyńskim cmentarzu, oprócz zbiorowej mogiły żołnierzy AK są również indywidualne groby akowców, m.in. Franciszka Ruścia, ps. „Korzeń”, którego grobem opiekuje się rodzina. Z uwagi na to, że rok 2020 jest rokiem 100-lecia Bitwy Warszawskiej uczestnicy objazdu, upamiętniającego polski czyn zbrojny sprzed 76 lat, we wszystkich odwiedzanych miejscowościach zapalali znicze i składali wieńce także na grobach bohaterów, poległych podczas wojny polsko-bolszewickiej. Jest takie miejsce także na cmentarzu w Szczuczynie.
Ze Szczuczyna trasa objazdu poprowadziła uczestników obchodów do Starych Wasiliszek. Tam na cmentarzu katolickim w zbiorowym grobie spoczywają żołnierze Armii Krajowej, którym miejscowa ludność wzniosła okazały pomnik w kształcie obitego blachą wysokiego krzyża, widzianego z odległości i górującego nad innymi mogiłami.
Kolejny punkt podróży – cmentarz w Wasiliszkach. Tutaj uczestnicy obchodów odwiedzili groby trzech żołnierzy Armii Krajowej – Jana Bogdziewicza ps. „Zośka”, poległego w wieku 21 lat w styczniu 1944 roku, Stanisława Pietraszuna ps. „Sylwester”, poległego w styczniu 1944 roku w wieku 22 lat oraz mogiłę Franciszka Malukiewicza, który walczył o wolną Polskę także po zakończeniu wojny i został zamordowany przez sowieckich oprawców w 1948 roku w pobliskiej miejscowości Krońki.
Kolejna liczna grupa Polaków powitała uczestników rocznicowego objazdu przy cmentarzu w Wawiórce. Tutaj znajduje się kwatera żołnierzy VII batalionu 77. Pułku Piechoty Armii Krajowej, dowodzonego przez legendę polskiego podziemia zbrojnego na Kresach – cichociemnego kapitana Jana Piwnika ps. „Ponury”. Zwłoki samego dowódcy, początkowo pochowane na tej kwaterze, w latach 90. na życzenie rodziny zostały ekshumowane i wywiezione do Polski. Pamięć o Janie Piwniku pozostała jednak żywa wśród potomków tych, kogo bronił ze swoimi żołnierzami, więc kwatera z symbolicznym już grobem Ponurego i mogiłami jego żołnierzy otoczona jest stałą pieszczotliwą opieką działaczy Oddziału ZPB w Wawiórce.
Znakomitą manifestacją polskiego patriotyzmu i przywiązania do polskich tradycji i ideałów stało się powitanie uczestników objazdu z okazji 76. rocznicy operacji „Ostra Brama” na Cmentarzu Wojskowym w Lidzie. Kilkudziesięcioosobowa grupa miejscowych Polaków, w tym harcerzy i dzieci nawet w przedszkolnym wieku, na czele z prezes Oddziału ZPB w Lidzie Ireną Biernacką, rozciągnęła na cmentarzu ogromną biało-czerwoną wstęgę, która stworzyła wyjątkową patriotyczną scenerię dla uroczystości z udziałem gości z Grodna.
Z Ziemi Lidzkiej trasa objazdu z okazji 76. rocznicy operacji „Ostra Brama” poprowadziła jego uczestników do Dyndyliszek, wioski leżącej kilka kilometrów od Iwia. W Dyndyliszkach właśnie doszło w czerwcu 1944 roku do zbrojnej potyczki zgrupowania „Bagatelka” z I batalionu 77. Pułku Piechoty AK z Niemcami. W boju tym został ranny w amputowaną później rękę legendarny dowódca akowski, jeden ze współautorów operacji „Ostra Brama” – Maciej Kalenkiewicz ps. „Kotwicz ”. Żołnierze „Kotwicza”, którzy polegli w tamtym boju, spoczywają obecnie w przydrożnej zbiorowej mogile w Dyndyliszkach.
Kierując się do Smorgoni, uczestnicy objazdu zatrzymali się na cmentarzu koło Holszan, na którym znajduje się kwatera polskich żołnierzy poległych w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Tutaj na uczestników objazdu czekał prezes Oddziału ZPB w Oszmianie Antoni Borkowski. Działacz uzgodnił z kierownictwem ZPB plan prac renowacyjnych na tej nekropolii wojennej.
W Smorgoniach miejscowi Polacy na czele z prezes Oddziału ZPB Teresą Pietrową ciepło i licznie witali uczestników obchodów 76. rocznicy operacji „Ostra Brama” przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Młodzież, ucząca się w Smorgoniach języka polskiego przygotowała krótki wytęp artystycznym przybliżający zgromadzonym tło historyczne obchodzonej rocznicy. Po modlitwie i złożeniu wieńców przy pomniku w Smorgoniach konsul generalny Jarosław Książek i prezes ZPB Andżelika Borys wręczyli zgromadzonej na uroczystości smorgońskiej młodzieży upominki na znak wdzięczności za aktywny udział w życiu miejscowego oddziału ZPB i za naukę języka ojczystego.
Pobyt w Smorgoniach stał się także okazją do odwiedzenia przez konsula generalnego RP w Grodnie Jarosława Książka, miejscowej Polki – 90-letniej mieszkanki Smorgoń Jadwigi Dewiaten. Pani Jadwiga zabiegała o spotkanie z przedstawicielem Państwa Polskiego, aby przekazać na jego ręce pamiątki po jej śp. mężu Bronisławie Dewiateniu. Okoliczności sprawiły, że wdowie nie udało się spełnić życzenia męża i po jego śmierci położyć do jego trumny jednej z najcenniejszych dla niego relikwii – wykonanego przed wojną miniaturowego popiersia Marszałka Józefa Piłsudskiego. Jadwiga Dewiaten postanowiła, więc przekazać statuetkę przedstawicielowi Rzeczypospolitej Polskiej, aby ten znalazł dla niej godne miejsce, być może w którymś z muzeów. Oprócz popiersia Piłsudskiego, pani Jadwiga przekazała otrzymany przez jej śp. męża w 2004 roku Patent Weterana Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny, który za numerem 77104 przyznał Bronisławowi Dewiatenowi Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Rzeczypospolitej Polskiej.
Ostatnim cmentarzem odwiedzonym przez uczestników obchodów 76. rocznicy operacji „Ostra Brama” stała się wizyta na cmentarzu w miejscowości Więcławienięta. Spoczywają tutaj w osobnych grobach żołnierze Armii Krajowej: kpt. Marian Pogorzelski ps. „Hubert” oraz szeregowi Aleksandra Jadwiga Bohdziewicz ps. „Ala” i Edward Sulżycki ps. „Hans”.
Godnym zakończeniem obchodów 76. rocznicy operacji „Ostra Brama”, zorganizowanych przez ZPB wspólnie z Konsulatem Generalnym RP w Grodnie stała się Msza św. w intencji obrońców Ojczyzny walczących o wolną Polskę i wyzwolenie polskiego Wilna, odprawiona w kościele parafialnym pw. Matki Bożej Różańcowej w Sołach.
Znadniemna.pl
