Odsłonięto pierwszy na Białorusi pomnik Tadeusza Kościuszki

Pierwszy na Białorusi pomnik Tadeusza Kościuszki został w sobotę, 12 maja, uroczyście odsłonięty w miejscu urodzenia generała w Mereczowszczyźnie w obwodzie brzeskim. Fundusze na powstanie rzeźby w całości pochodziły ze zbiórki społecznej.

„Ten pomnik powstał na miejscu, gdzie Kościuszko się urodził, uczył się mówić i chodzić” – mówił inicjator utworzenia pomnika, dziennikarz i aktywista społeczny Hleb Łabadzienka. „To była wielka niesprawiedliwość, że dotychczas takiego pomnika nie było” – dodał.

„To ważne wydarzenie dla nas, dla Polaków, dla Amerykanów, dla każdego narodu, który uważa Kościuszkę za swojego bohatera” – powiedział Łabadzienka.

Brązowy pomnik Tadeusza Kościuszki na granitowym cokole stanął przed muzeum poświęconym generałowi w Mereczowszczyźnie pod Kosowem Poleskim. Fundusze na jego powstanie, ok. 38 tys. zł., pochodziły ze zbiórki internetowej zainicjowanej przez Łabadzienkę jesienią ubiegłego roku.

Pieniądze udało się zebrać błyskawicznie (w sumie projekt wsparło ok. 700 osób, później dołączyły się jeszcze firmy prywatne), co zdaniem aktywisty świadczy o tym, że „pomnik jest potrzebny Białorusinom”.

„Inspiracją dla tego projektu stał się pomnik, który jesienią ubiegłego roku ufundowali przedstawiciele mniejszości białoruskiej w szwajcarskiej Solurze, miejscu śmierci generała” – mówił Łabadzienka.

„To pomnik społeczny, narodowy, ale postawiło go państwo białoruskie” – powiedział Łabadzienka, podkreślając, że by zrealizować projekt, będący inicjatywą społeczną, konieczna była współpraca z szeregiem struktur państwowych od władz rejonowych po MSZ Białorusi.

„Będziemy wspierać wszelkie projekty, które sprzyjają rozwojowi naszej małej ojczyzny” – mówił przedstawiciel władz rejonowych, nazywając odsłonięcie pomnika „początkiem nowego rozdziału”.

W uroczystości wzięli udział białoruscy aktywiści, przedstawiciele miejscowych władz, liderzy niektórych partii opozycyjnych oraz dyplomaci z Polski, Ukrainy, Rosji, USA – w sumie kilkaset osób.

„Dzisiejszy dzień to naprawdę chwila historyczna” – powiedział Uładzimir Arłou, niezależny historyk i pisarz. „W dzisiejszym geopolitycznym kontekście rozumiemy, że pamięć historyczna, język i kultura bronią granic lepiej niż armia” – dodał.

„Bohater wielu krajów i kilku kontynentów wrócił dzisiaj do Mereczowszczyzny, skąd pochodził. Cieszy nas, że wspólna historia I Rzeczypospolitej, Wielkiego Księstwa Litewskiego jest powoli przywracana na Białorusi, znajduje swoje miejsce w pamięci, w społeczeństwie” – powiedział PAP charge d’affaires Ambasady RP na Białorusi Michał Chabros.

Pomnik Kościuszki powstał w pracowni na Ukrainie według projektu białoruskiego rzeźbiarza Hienadzia Łojki.

Tadeusz Kościuszko urodził się w 1746 r. w Mereczowszczyźnie, w dzisiejszym obwodzie brzeskim.

Jest symbolem polskich dążeń niepodległościowych; w 1794 r. stanął na czele powstania przeciwko Rosji i Prusom. Wcześniej walczył także w wojnie o niepodległość USA.
W 1796 r. został zmuszony do emigracji przez władze carskie. Koniec życia spędził na emigracji w Solurze. Kościuszko jest uznawany za bohatera w Polsce, USA, na Białorusi, Litwie i we Francji.

Znadniemna.pl za Justyna Prus/PAP, zdjęcia: Uladz Hrydzin/ Svaboda.org(RFE/RL) i Marcin Wojciechowski/minsk.msz.gov.pl