Działacze Związku Polaków na Białorusi z Wołkowyska – Maria Tiszkowska i Jerzy Czupreta oraz polskie zespoły „Witam!” z Mińska i „Kresowe Zabawy” z Lidy, to tylko niektórzy reprezentanci Polaków na Białorusi na trwającej we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku szóstej edycji Europejskich Dni Dziedzictwa Chrześcijaństwa „Noce Kościołów”.
Podczas dyskusji po pokazie filmu „Krew na bruku. Grodno 1939” w sali parafialnej kościoła św. Rodziny we Wrocławiu. Prowadzi dyskusję Piotr Kościński, fot.: facebook.com
Działacze ZPB i współpracujący z ZPB artyści są zauważalni w porażającym liczbą wydarzeń przedsięwzięciu, jakim są „Noce Kościołów”.
Maria Tiszkowska i Jerzy Czupreta rozpoczęli swój pobyt na „Nocach Kościołów” już w piątek, 19 czerwca, od udziału w panelu dyskusyjnym „Rodacy-Rodakom”, który był połączony z pierwszym z kilku, zaplanowanych na te dni, pokazem we Wrocławiu filmu „Krew na bruku. Grodno 1939”.
Film, którego realizację wspierał Związek Polaków na Białorusi, jest wyświetlany w obecności Piotra Kościńskiego, prezesa Fundacji Joachima Lelewela będącej producentem tego, cieszącego się dużym zainteresowaniem wśród Polaków na Białorusi i w Polsce, obrazu dokumentalnego.
Panel „Rodacy-Rodakom” w kościele św. Jana Apostoła we Wrocławiu. Uczestnicy panelu: Krzysztof Grzelczyk, Jerzy Czupreta, Maria Tiszkowska, Ilona Gosiewska i Eugeniusz Gosiewski, fot.: Radio Rodzina
Na panele dyskusyjne o życiu Polaków na Kresach oraz pokazy filmu o obronie Grodna przed Armią Czerwoną we wrześniu 1939 roku przychodzą tłumy wrocławian i gości „Nocy Kościołów”. Wielu z nich ma korzenie kresowe, gdyż ich przodkowie repatriowali się na Dolny Śląsk w ramach powojennej repatriacji z terenów współczesnych Białorusi, Ukrainy i Litwy . Stąd – żywe zainteresowanie mieszkańców Wrocławia i okolic tym, jak żyją za wschodnią granicą Polacy, którzy nie chcieli, bądź nie mogli, skorzystać z repatriacji. Od Marii Tiszkowskiej i Jerzego Czuprety mogli dowiedzieć się, jak de facto w warunkach podziemia, działa na Białorusi największa w tym kraju organizacja polskiej mniejszości – ZPB. Działacze z Wołkowyska opowiadali o podejmowanych przez ZPB, nie zawsze legalnych w świetle prawa białoruskiego, inicjatywach oświatowych, kulturalnych oraz związanych z opieką nad polskimi nekropoliami i pielęgnowaniem pamięci o bohaterstwie walczących na Kresach w różnych wojnach i konfliktach zbrojnych polskich żołnierzy, w tym żołnierzy Armii Krajowej.
Na niektórych spotkaniach obok naszych reprezentantów pojawiał się w charakterze panelisty – dawny przyjaciel Polaków na Białorusi, były wojewoda dolnośląski Krzysztof Grzelczyk. Jako urzędujący wojewoda osobiście przyjeżdżał z pomocą na Białoruś w najtrudniejszym dla ZPB okresie nieustannych represji wobec polskich działaczy ze strony władz białoruskich, czyli – w okresie, kiedy organizacja zmuszona była przez reżim Aleksandra Łukaszenki do wypracowania metod i sposobów funkcjonowania w podziemiu.
Jerzy Czupreta, Maria Tiszkowska i Ilona Gopsiewska w studio Radia Rodzina, fot.: Janusz Gajdamowicz
Dyskusje o problemach mniejszości polskiej na Białorusi nie zdominowały kulturalnego wymiaru obecności na „Nocach Kościołów” naszych reprezentantów. Najlepiej było to widać w sobotnie popołudnie na wrocławskiej Wyspie Słodowej, gdzie odbywał się Festiwal Kultury Kresowej z udziałem polskich zespołów z Białorusi i Ukrainy.
Stoisko Stowarzyszenia ODRA-NIEMEN podczas Festiwalu Kultury Kresowej na Wyspie Słodowej, fot.: Janusz Gajdamowicz
Inicjatorem i organizatorem obecności na „Nocach Kościołów” Polaków z Kresów jest od lat wrocławskie Stowarzyszenie ODRA-NIEMEN. Przy stoisku Stowarzyszenia na Festiwalu Kultury Kresowej jego goście mogli otrzymać informację o obecnych na „Nocach Kościołów” Polakach ze Wschodu, a także porozmawiać z nimi osobiście. Maria Tiszkowska i Jerzy Czupreta w towarzystwie prezes Stowarzyszenia ODRA-NIEMEN Ilony Gosiewskiej wzięli udział w audycji radiowej na antenie Radia Rodzina, patronującego „Nocom Kościołów”.
Znadniemna.pl
