Dzisiaj, 7 stycznia 2025 roku, 102. rocznicę urodzin obchodziłby nasz krajan rodem z Brześcia, wybitny polski puzonista, profesor Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina) w Warszawie śp. Juliusz Pietrachowicz.
Nasz krajan był laureatem prestiżowych konkursów muzycznych, posiadał na swoim koncie liczne sukcesy również na arenie międzynarodowej. Był autorem kilkunastu prawykonań utworów przeznaczonych na puzon. Prowadził klasę puzonu oraz tuby w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie.
Z okazji 102. rocznicy urodzin naszego znakomitego krajana, proponujemy Państwu zapoznać się z życiorysem artysty.
Juliusz Romuald Pietrachowicz urodził się 7 stycznia 1923 roku w Brześciu nad Bugiem, jako syn Antoniego. Od małego fascynowały go wojskowe orkiestry dęte i muzycy w mundurach, grający na ślicznych błyszczących instrumentach.
Będąc czternastolatkiem Julek Pietrachowicz zaciągnął się więc w 1937 roku, jako elew (z fr. élève, czyli uczeń – tytuł żołnierza służby przygotowawczej kształcącego się na szeregowego, otrzymywany bez szczególnego nadania z dniem rozpoczęcia pełnienia służby przygotowawczej w Wojsku Polskim – red.) do stacjonującego w jego rodzinnym mieście 82. Syberyjskiego Pułku Piechoty im. T. Kościuszki. Tutaj rozpoczął naukę gry na puzonie pod kierunkiem sierżanta Stefana Śmigulskiego.
Juliusz Pietrachowicz wraz kolegą oraz nauczycielem. Od lewej: Konstanty Niedzwiedźiuk, sierżant St. Śmigulski, Juliusz Pietrachowicz. Brześć 1939 rok, fot.: Brasserwis.pl
Tuż po wybuchu II wojny światowej nasz bohater trafił do obozu jenieckiego Armii Czerwonej, skąd po kilku dniach udało mu się zbiec do rodzinnego Brześcia, w którym podjął pracę muzyka w orkiestrze straży pożarnej.
22 czerwca 1941 roku, czyli pierwszego dnia ataku Niemiec na Związek Radziecki Juliusz wraz z żołnierzami radzieckimi trafił do niemieckiego obozu jenieckiego. Po kilku dniach udało mu się stamtąd uciec. Znowu wrócił do Brześcia, gdzie zaczął uczęszczać na prywatne lekcje do profesora Trofima Kudriaszowa.
Pod sam koniec wojny w Europie w 1945 roku nasz bohater wstąpił do II Łużyckiej Dywizji Artylerii pod dowództwem generała Benedykta Nestorowicza, z którą przemierzył szlak bojowy.
Po wojnie nie zostawił munduru wojskowego W latach 1945-1953 uczył się w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej i Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej, pod kierunkiem prof. Jana Wróblewskiego. Równolegle, w latach 1945-1950. Pełnił służbę w Orkiestrze Reprezentacyjnej Wojska Polskiego jako podoficer zawodowy.
W lutym 1950 muzyk wojskowy podjął pracę w Filharmonii Warszawskiej na stanowisku drugiego puzonisty. Od 1951 roku, po pierwszym znaczącym sukcesie – otrzymaniu II nagrody na międzynarodowym konkursie w Berlinie, awansował na stanowisko pierwszego puzonisty-solisty. Pracował na tym stanowisku przez następne 26 lat.
Od 1950 roku, czyli od momentu rozpoczęcia kariery muzycznej w cywilu, był częstym solistą na antenie Polskiego Radia. W 1953 roku uzyskał dyplom z odznaczeniem Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie. W programie recitalu dyplomowego była prapremiera koncertu na puzon Kazimierza Serockiego , który autor dedykował puzoniście z Brześcia nad Bugiem.
Ciekawa jest historia powstania tego, jednego z nielicznych, przeznaczonych na puzon, dwudziestowiecznych utworów koncertowych.
Kazimierz Sierocki i Juliusz Pietrachowicz spotkali się w 1952 roku , na zapleczu Teatru Muzycznego Roma podczas prób do I Symfonii Serockiego.
Wówczas to kompozytor usłyszał rozgrywającego się na zapleczu puzonistę. Po dłuższej chwili przysłuchiwania się, zauroczony jego grą podszedł do artysty i zaproponował wykonanie utworu, który właśnie zamierzał na puzon napisać. Dla Pietrachowicza było to wielkie wyróżnienie, bez wahania wyraził zgodę. Przez najbliższe tygodnie spotykali się kilkukrotnie. W czasie tych spotkań Pietrachowicz wprowadzał Kazimierza Serockiego w tajniki gry na puzonie. Serockiego zachwyciły wówczas możliwości techniczne oraz barwa tego instrumentu. Informacje przekazane kompozytorowi przez puzonistę zaowocowały szybko pierwszymi próbkami, które okazały się być napisane z wielkim wyczuciem instrumentu.
Jako solista Juliusz Pietrachowicz stał się autorem prawykonań kilkunastu utworów polskich i zagranicznych kompozytorów, w tym Kazimierza Serockiego, T. Paciorkiewicza, W. Friemanna, Cz. Grudzińskiego, B. Konowalskiego, Sz. Laksa, Leonida Lubowskiego.
Kompozytor Benedykt Konowalski i puzonista Juliusz Piertrachowicz, fot.: zrzut ekranu z YouTube
Wiele z tych utworów było dedykowanych ich prawykonawcy. Jako solista Juliusz Pietrachowicz miał więc niebagatelny wpływ na wzbogacenie polskiej i światowej literatury puzonowej.
W 1958 roku wirtuoz-puzonista uzyskał stypendium Ministerstwa Kultury i Sztuki, na którym przebywał w Paryżu, Moskwie i Leningradzie.
Jako solista i kameralista artysta współpracował i występował w Filharmonii Narodowej w Warszawie, Państwowych Filharmoniach w Łodzi, Poznaniu, Częstochowie, Wrocławiu, Bydgoszczy, Koszalinie, Montreux w Szwajcarii, Markneukirchen w Niemczech. W działalności kameralistycznej sukcesy odnosił z założonym w Filharmonii Narodowej kwartetem puzonowym i kwintetem blaszanym o nietypowym składzie – 2 trąbki i 3 puzony.
W 1958 roku mistrz podjął pracę pedagogiczną w Liceum Muzycznym w Warszawie. Pracował tam do 1963 roku . Rok po rozpoczęciu kariery pedagoga muzycznego nauczał także na szczeblu akademickim w Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi. Od 1963 roku był związany z Akademią Muzyczną im. F. Chopina w Warszawie, gdzie w 1973 roku otrzymał stanowisko docenta, w 1988 roku – profesora nadzwyczajnego, a w 1996 roku – profesora zwyczajnego. Ogółem Juliusz Pietrachowicz wykształcił 56 dyplomantów wyższych uczelni artystycznych.
W 1976 roku puzonista, wysoko ceniony w Polsce i daleko poza jej granicami, został zaproszony na I Międzynarodowy Kongres Instrumentów Dętych Blaszanych do Montreux w Szwajcarii. Tutaj, jako jeden z siedmiu mistrzów puzonu, wygłosił dwa wykłady na temat szkolnictwa muzycznego i polskiej muzyki, oraz wystąpił z recitalem muzyki polskiej. Wykłady te zostały opublikowane w ITA Journal (International Trombone Association Journal – prestiżowe branżowe czasopismo trombonistów – red.).
W tym też roku ceniony w świecie muzycznym pedagog-puzonista wyjeżdża do Iranu by nauczać tam gry na puzonie. W latach 1985-1988, 1991-1993, 1993-1996 Juliusz 1pietraszewicz zasiadał w Radzie Wyższego Szkolnictwa Artystycznego. Lata 1982-1990 wypełniła mu wraz z organistą Jerzym Rosińskim działalność koncertowa, głównie zagraniczna – w Niemczech i Holandii. Od 1981 roku organizował koncerty ekumeniczne, działał też na rzecz uczczenia pamięci muzyków Wojska Polskieg,o poległych na frontach II wojny światowej.
W 1992 otrzymał nagrodę International Trombone Association, wręczoną w Detmold w czasie 21 International Trombone Workshop.
W 2002 roku trombonista-wirtuoz przeszedł na emeryturę. Nadal aktywnie uczestniczył w życiu artystycznym, m.in. jako członek jury konkursów muzycznych, organizator i wykonawca koncertów ekumenicznych.
Zmarł nasz znamienity krajan 2 listopada 2017 roku w Warszawie. Pochowany został w stolicy, w grobie rodzinnym na Cmentarzu przy kościele Św. Katarzyny przy ul. Fosa 17.
Opr. Walery Kowalewski, fot.: Brasserwis.pl
