W środę, 17 września 2025 roku, w Białymstoku odbyły się uroczystości upamiętniające 86. rocznicę agresji Związku Sowieckiego na Polskę oraz Dzień Sybiraka – święto poświęcone pamięci zesłańców i ofiar sowieckich represji.
Miejsca pamięci i modlitwy
Obchody rozpoczęły się od nabożeństw ekumenicznych w intencji ofiar w cerkwi prawosławnej pw. św. Mikołaja, kościele ewangelicko-augsburskim, meczecie przy ul. Piastowskiej oraz kościele pw. Ducha Świętego przy ul. Sybiraków. Szczególny wymiar miała modlitwa w meczecie, gdzie obecna była społeczność tatarska i białoruska, podkreślając wielokulturowy charakter regionu i wspólną pamięć o zesłaniach.
Główna uroczystość
Centralnym punktem obchodów była ceremonia pod Pomnikiem Bohaterskich Matek Sybiraczek, znajdującym się przed Muzeum Pamięci Sybiru przy ul. Węglowej.
W wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, duchowieństwo, Sybiracy i ich potomkowie, kombatanci oraz mieszkańcy miasta. W przemówieniach podkreślano znaczenie pamięci historycznej i konieczność przekazywania jej kolejnym pokoleniom. Zastępca prezydenta Białegostoku przypomniał, że co piąty mieszkaniec miasta trafił na „nieludzką ziemię” – w tym także osoby pochodzenia białoruskiego, które dzieliły los zesłańców.
„17 września. Pamiętamy”
Wieczorem na fasadzie Muzeum Pamięci Sybiru wyświetlono napis „17 września. Pamiętamy” – jako wyraz hołdu dla ofiar sowieckiej agresji. Władze miasta zrezygnowały w tym roku z uruchamiania syren alarmowych ze względu na incydenty związane z naruszeniem polskiej przestrzeni powietrznej.
Wystawy i wydarzenia towarzyszące
Obchody Dnia Sybiraka nie zakończyły się na jednym dniu. Na 25 września zaplanowane jest otwarcie wystaw w Muzeum Pamięci Sybiru. Jedna z nich to „Fotoreportaż z Syberii”, a druga nosi nazwę „Syberyjski Świat. Historia – Życie – Przetrwanie”. Obie wystawy poświęcone są losom zesłańców i realiom ich życia na „nieludzkiej ziemi”. W ekspozycjach znajdą się również wątki dotyczące mieszkańców dzisiejszej Białorusi, którzy – jako obywatele II RP – byli ofiarami deportacji i represji sowieckich.
Obchody Dnia Sybiraka w Białymstoku były nie tylko wyrazem pamięci o tragicznych wydarzeniach z przeszłości, ale także przypomnieniem o sile ducha i niezłomności Polaków, Białorusinów i innych narodowości, które przetrwały zesłania i represje.
Znadniemna.pl na podstawie Kurier Poranny/Radio Akadera/Bialystok.pl,, na zdjęciu: Pomnik Bohaterskich Matek Sybiraczek, fot.: facebook.com/muzeumpamiecisybiru/
