1 lutego 2024 roku o godzinie 18:00 instytucja kultury o nazwie Stacja Muzeum, będąca spadkobiercą i kontynuatorem zlikwidowanego w 2016 roku Muzeum Kolejnictwa w Warszawie, zaprasza na spotkanie promocyjne książki Michała Jerzego Chromińskiego pt. „Żołnierze żelaznych szlaków w walce o Kresy Północno-Wschodnie w latach 1919–1920”. Spotkanie odbędzie się w siedzibie Stacji Muzeum w Warszawie przy ul. Towarowa 3, w Sali Lustrzanej.
Promowana książka powstała w ramach „Projektu popularyzatorsko-badawczego +Co kryją kolejowe archiwa rodzinne+”, realizowanego w 2023 roku dzięki dofinansowaniu ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.
Publikacja jest monografią, w której opisany został trud polskich kolejarzy w ratowaniu mienia kolejowego, rabowanego i niszczonego po I wojnie światowej przez wycofujących się okupantów niemieckich oraz udział kolejarzy w organizacji polskiego kolejnictwa na Kresach Północno-Wschodnich odrodzonej Rzeczypospolitej. Autor przedstawił w swojej pracy także rolę kolei i udział kolejarzy w zwycięskiej wyprawie wileńskiej wiosną 1919 roku, opisał organizację polskich wojsk kolejowych i kolei wojskowych, jak również zwycięskie walki wojsk polskich z bolszewikami. W trakcie tych walk ogromną rolę odegrały kompanie kolejowe i pociągi pancerne, podległe Frontowi Litewsko-Białoruskiemu dowodzonemu przez generała Stanisława Szeptyckiego.
Praca „Żołnierze żelaznych szlaków w walce o Kresy Północno-Wschodnie w latach 1919–1920” ukazuje także problemy, z którymi borykały się koleje wojskowe w związku z przekazaniem linii kolejowych w zarząd cywilny oraz organizację cywilnej Dyrekcji Wileńskiej Kolei Państwowych, która tworzona była według nowatorskiego projektu jej prezesa inż. Emila Landsberga.
Po raz pierwszy tak szczegółowo zarysowano też udział wojsk kolejowych i kolei cywilnych w walkach przeciwko Sowietom i Litwinom w 1920 roku, w tym na Łotwie oraz w trakcie Bitwy Niemeńskiej, wieńczącej ostateczne zwycięstwo Polaków w wojnie polsko-bolszewickiej.
Odznaka V Batalionu Wojsk Kolejowych, fot.: Wikipedia.org
W książce opisano między innymi ewakuację mienia wojskowego i kolejowego oraz urzędów, w tym Dyrekcji Wileńskiej Kolei Państwowych za Wisłę. Działania te wiązały się z drugą ofensywą wojsk Armii Czerwonej pod dowództwem Michaiła Tuchaczewskiego Uwadze autora nie umknęła też niechlubna współpraca komunizujących kolejarzy z Białegostoku z bolszewickim Tymczasowym Komitetem Rewolucyjnym Polski.
Bohaterami promowanej książki są polscy kolejarze, cywilni i wojskowi – „żołnierze żelaznych szlaków”, którzy w swojej służbie, kierując się wytworzonym etosem pracy i patriotyzmem, walnie przyczynili się do zwycięstwa nad bolszewikami. Pracując nad książką autor wykorzystał obszerną literaturę, dotyczącą walk polsko-rosyjskich w latach 1919–1920, jak również dokumenty zgromadzone w Centralnym Archiwum Wojskowym Wojskowego Biura Historycznego oraz przedwojenną prasę, wielokrotnie przytaczając wspomnienia i relacje uczestników tamtych wydarzeń. Niektóre z nich opublikowane zostały po raz pierwszy, rzucając nowe światło na wydarzenia mające miejsce ponad sto lat temu w przełomowym i krytycznym momencie polskiej historii. Ogromnym walorem publikacji są także unikatowe i niepublikowane nigdzie wcześniej fotografie, których część pochodzi z prywatnych zbiorów autora.
Znadniemna.pl na podstawie Strona Stacji Muzeum na facebooku oraz Wilnoteka.lt
