Na styczeń 2024 roku przypadają dwie rocznice związane z naszym znamienitym krajanem, synem Ziemi Oszmiańskiej Antonim Edwardem Odyńcem – poetą okresu romantyzmu, tłumaczem, filaretą i przyjacielem Adama Mickiewicza – pierwszego z trójcy polskich wieszczów narodowych. Otóż na 25 stycznia tego roku przypada Jubileusz 220. urodzin Antoniego Edwarda Odyńca, a na dzisiaj, 15 stycznia, 139. rocznica śmierci poety.
Jak już wspomnieliśmy Antoni Edward Odyniec przyszedł na świat 25 stycznia 1804 roku w Giejstunach (obecnie na Białorusi w rejonie oszmiańskim – red.) w rodzinie Tadeusza Odyńca i Teresy z Gnatowskich.
Początkową edukację chłopak pobierał w przyklasztornej szkole bazyliańskiej w Borunach. Po jej ukończeniu w 1820 roku rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Wileńskim. W 1821 roku podczas studiów poznał Adama Mickiewicza, który został jego towarzyszem i przyjacielem. Antoni Edward Odyniec był częstym gościem w salonie Salomei Bécu, matki Juliusza Słowackiego, i to on wprowadził tam Mickiewicza.
Podobnie jak Mickiewicz, Odyniec związał się ze Zgromadzeniem Filaretów, a w 1823 roku, będąc prześladowany za działalność patriotyczną, trafił do celi więziennej klasztoru bazylianów w Wilnie, Wtedy też, w roku 1824, napisał utwór „Wiwaty”, nazywany także „Pieśnią Więzienną Filaretów” (pieśni filareckich było wiele, co najmniej jedna z nich, będąca hymnem tajnej organizacji, a obecnie należąca do kanonu literatury polskiej, wyszła spod pióra Adama Mickiewicza – red.).
W areszcie Odyniec był przetrzymywany przez cztery miesiące. Został wypuszczony, dlatego, że nie udowodniono mu żadnego cięższego przewinienia. Mniej szczęścia miał jego przyjaciel Adam Mickiewicz, którego skazano na zesłanie do Rosji i pobyt „w oddalonych od Polski guberniach. Odyniec utrzymywał kontakt z przebywającym na zesłaniu Mickiewiczem przekazując mu między innymi wiadomości o wileńskich znajomych, na przykład o Maryli Wereszczakównie.
W 1826 roku Odyniec wyjechał do Warszawy, gdzie został zatrudniony w redakcji „Gazety Warszawskiej” i zajął się wydawnictwem. W 1829 roku przebywał w Petersburgu, gdzie spotkał się z Adamem Mickiewiczem i zgodził się towarzyszyć mu w podróży po krajach zachodnioeuropejskich. Przyjaciele zwiedzili Niemcy, Szwajcarię i Włochy, a po latach Odyniec opisał te swoje doświadczenia w „Listach z podróży”.
W 1831 roku Antoni Edward Odyniec zamieszkał w Dreźnie. Tutaj zajął się tłumaczeniem dzieł George’a Byrona, Waltera Scotta i Thomasa Moore’a. Zaangażował się także w współredagowanie „Biblioteki Klasyków Polskich” oraz pisał teksty w wydawanym w Lesznie „Przyjacielu Ludu”.
W roku 1837 nasz bohater powrócił do Wilna. Przebywając na Wileńszczyźnie pisał wiersze i dramaty. Zajmował się także publicystyką i tłumaczeniem. Zaczął redagować „Encyklopedię Powszechną” Glucksberga oraz podjął współpracę z „Kurierem Wileńskim”. Był to okres, w którym powstały jego najbardziej znane dzieła – „Felicyta” oraz „Barbara Radziwiłłówna”. Odyniec nie zaniechał również tłumaczeń i twórczości poetyckiej, lecz jego klerykalno-konserwatywne poglądy często budziły kontrowersje. W 1858 roku w „Albumie Wileńskim” ukazały się jego wiersze napisane ku czci cara Aleksandra II.
W 1866 roku Antoni Edward ponownie zamieszkał w Warszawie. Podjął współpracę z „Kurierem Warszawskim” oraz „Kroniką Rodzinną”. W Warszawie napisał „Listy z podróży”, w których opisał wspólną podróż po Europie u boku Adama Mickiewicza. W tym okresie napisał także „Wspomnienia z przeszłości”. Zajmował się ciągle działalność wydawniczą i tłumaczeniową.
Zmarł poeta-romantyk i bliski przyjaciel Wieszcza Narodowego 15 stycznia 1885 roku, nie dożywszy 10 dni do swoich 81 urodzin, w Warszawie, gdzie też został pochowany na Powązkach.
Pogrzeb Antoniego Edwarda Odyńca miał charakter manifestacji patriotycznej, w której wzięło udział blisko 30 tysięcy ludzi. Wspominano go jako człowieka spokojnego i łagodnego, któremu zarzucano zbyt ugodowy charakter.
Znadniemna.pl na podstawie Studiowschod.pl/Paryskiesalonyromantykow.pl, na zdjęciu: Antoni Edward Odyniec, źródło: Wikipedia.org
