W dniach 14-25 września miasto Jarosław (województwo podkarpackie) gościło XIV Międzynarodowy Festiwal Kultury Kresowej, w którym wzięli udział także Polacy z Białorusi.
Głównym celem organizowanego od 2009 roku Festiwalu jest promowanie dorobku i spuścizny dawnych ziem wschodnich Rzeczypospolitej. W ramach wydarzenia odbywają się wykłady, koncerty, spotkania autorskie oraz wystawy. W dotychczasowych edycjach uczestniczyły tysiące widzów, którzy mieli okazję zapoznać się z mało znanymi, lecz niezwykle istotnymi wydarzeniami oraz wpływowymi postaciami kresowej historii i kultury. Festiwal tradycyjnie przybliża publiczności kulturę nie tylko Polaków, ale także przedstawicieli innych narodowości, które zamieszkiwały dawne województwa wschodnie Rzeczypospolitej. Dlatego właśnie na scenie festiwalowej występują artyści, prezentujący muzykę i tradycję m.in. Ormian, Ukraińców, Żydów, Białorusinów, Litwinów oraz Romów. Festiwal zawsze jest świetną okazją do prezentacji książek o Kresach.
Jak odznaczyli organizatorzy, jednym z najciekawszych wydarzeń muzycznych tegorocznej edycji Festiwalu był koncert pt. „Żeby szczęśliwym być”, podczas którego artyści z Białorusi, Ukrainy oraz Polski wykonywali utwory Anny German, a także pieśni i piosenki kresowe oraz ludowe. W koncercie wzięli udział polonijni artyści: Nadzieja Brońska (Mińsk), Witali Oleszkiewicz (Mińsk), Duet Alba Music (Mińsk), Natalia Kalada/Akinina (Mińsk), Katarzyna Czekanowska i Walery Zadorożny (Ukraina).
Artyści polscy z Białorusi i Ukrainy, uczestnicy koncertu pt. „Żeby szczęśliwym być”, fot.: facebook.com
Pochodząca z Mińska na Białorusi i mieszkająca obecnie w Polsce prowadząca koncertu Marina Towarnicka, będąca jednocześnie reżyserem oraz kierownikiem artystyczny projektu „Żeby szczęśliwym być”, nie szczędziła komplementów pod adresem wspaniałej publiczności przepięknego Jarosławia. Przyznała, że jest zachwycona atmosferą oraz organizacją festiwalu i zadedykowała wszystkim Polakom z Kresów wykonanie napisanej w 1997 roku piosenki z repertuaru Krzysztofa Krawczyka pt. „Polskie tango” (sł. Andrzej Kosmala, muz. Ryszard Kniat).
Koncert „Żeby szczęśliwym być”, fot.: facebook.com
W ramach XIV Międzynarodowego Festiwalu Kultury Kresowej odbył się wernisaż wystawy pt. „Mistrz kadru – Jan Bułhak”, opowiadającej o twórczości pochodzącego spod Nowogródka nestora polskiej fotografii. Wydarzeniu towarzyszył wykład wybitnego znawcy tematu Tomasza Kuby Kozłowskiego pt. „Wilno, Wileńszczyzna i Nowogródczyzna w fotografii Jana Bułhaka”. Uczestnicy i goście Festiwalu mieli także okazję odwiedzić wernisaż wystawy bazującej na twórczości kolejnego wybitnego fotografika polskiego pt. „Kresowe pejzaże Henryka Poddębskiego”. Temu wydarzeniu jego autor Tomasz Kuba Kozłowski poświęcił dwie prezentacje: pierwszą pt. „Henryk Poddębski – fotograf nadworny II Rzeczypospolitej” oraz drugą o nazwie „Między fascynacją, idyllą i grozą. Białoruś i Ukraina w twórczości polskich romantyków”.
Fragment wystawy pt. „Mistrz kadru – Jan Bułhak”, fot.: facebook.com
Niewątpliwym upiększeniem Festiwalu stały się występy wybitnych twórców polskiej sceny muzycznej i kabaretowej, między innymi Andrzeja Sikorowskiego z Mają Sikorowską i zespołem, a także Lwowskiego Kabaretu Artystyczny „Czwarta Rano”.
Rok 2023 został ogłoszony przez Sejm RP Rokiem urodzonego 230 lat temu Aleksandra Fredry. Ten wybitny pisarz epoki romantyzmu, urodzony w podjarosławskim Surochowie autor wspaniałych komedii i pamiętników, przez wiele lat był związany z Kresami.
O swoim wybitnym przodku opowiedział publiczności potomek wybitnego twórcy Maciej Szeptycki, prezes Zarządu Fundacji Rodu Szeptyckich, będący między innymi twórca instytucji kulturalno-artystycznej Dom Komedii Aleksandra Fredry.
Jednym z ostatnich wydarzeń Festiwalu, który trwał od 14 do 25 września, stała się prezentacja wystawy multimedialnej pt. „Skarby kresowej świątyni – dziedzictwo kościoła pw. św. Marii Magdaleny we Lwowie na ziemi lubaczowskiej”.
XIV Międzynarodowy Festiwal Kultury Kresowej został zorganizowany przez Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich oddział w Jarosławiu, prezesem którego od kilkunastu lat jest Elżbieta Rusinko. Pani Elżbieta jest także prezesem Stowarzyszenia „Dziedzictwo Kresów”.
To dzięki otwartości i pracowitości działaczki na rzecz popularyzowania wiedzy o Kresach na współpracę z Instytutem Pamięci Narodowej oraz warszawskim Domem Spotkań z Historią w Jarosławiu odbywają się cykliczne spotkania, prelekcje i wykłady na temat dziejów dawnych rubieży Rzeczypospolitej.
Elżbieta Rusinko jest także inicjatorką Festiwalu Piosenki Kresowej, Jarosławskiej Księgi Kresowian oraz Galerii Kresowej. Za dokumentowanie polskiego dziedzictwa w tej części regionu oraz za kultywowanie pamięci o przodkach i ofiarach zbrodni wołyńskiej została odznaczona Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości oraz Nagrodą Semper Fidelis.
Marta Tyszkiewicz, fot.: facebook.com/marisza.towarnicka oraz facebook.com/jokis.jaroslaw
