Ignacy Baliński, ps. Aksel – polski pisarz, publicysta i działacz społeczny. Z wykształcenia prawnik. Senator I kadencji z ramienia Narodowej Demokracji. Sędzia Sądu Najwyższego II RP. Wiceprezes Zarządu Głównego Polskiej Macierzy Szkolnej. W latach 1918–1927 przewodniczący Rady Miejskiej (prezydent Warszawy). Wykładowca prawa na SGGW i na Politechnice Warszawskiej. Autor znanego wierszyka: „Chcesz być czymś w życiu, to się ucz, Abyś nie zginął w tłumie; Nauka to potęgi klucz, W tym moc, co więcej umie”.
Urodził się w zamożnej rodzinie ziemiańskiej w Reginowie pod Słonimem. Pochodził z rodziny Balińskich z Balina h. Jastrzębiec, syn Józefa Zenona (1815–1892) i Józefy z domu Jundziłł h. Łabędź (zm. 1903).
W 1873 roku uczęszczał w Warszawie do szkoły prywatnej prof. Szmurły. Po ukończeniu gimnazjum w 1880 roku rozpoczął studia na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Warszawskiego, lecz wkrótce nasz bohater wybrał studia prawnicze, które uwieńczył złotym medalem i doktoratem. Następnie odbywał podróże po Francji, Hiszpanii i Algierze.
21 kwietnia 1894 poślubił Marię Chomętowską h. Lis, z którą miał synów: Józefa (1895–1928), Stanisława (1898–1984), Jana (1899–1974) i Antoniego Edwarda (1907–1990).
Przed I wojną światową pracował jako radca Prokuratorii Generalnej Królestwa Polskiego, wykładał prawoznawstwo w kilku szkołach i na kursach, ale przede wszystkim oddawał się twórczości literackiej i działalności społecznej.
Sygnując swe teksty jako „Axel” należał do redakcji „Życia” (od 1887), redagował działy literackie „Kuriera Warszawskiego” i „Słowa”. Od 1897 roku był członkiem redakcji tygodnika dla dzieci i młodzieży „Wieczory Rodzinne”. Współpracował m.in. z „Tygodnikiem Ilustrowanym” (od 1910) i „Przeglądem Narodowym”. Publikował obszerne artykuły z dziedziny prawa, felietony i recenzje z wydarzeń teatralnych i literackich oraz własne wiersze.
Był jednym z założycieli, a następnie prezesów Towarzystwa Prawniczego Warszawskiego, Warszawskiej Kasy Literackiej, Towarzystwa Popierania Młodzieży Katolickiej i Stowarzyszenia Właścicieli Nieruchomości. Pełnił funkcję kuratora Zakładu Opieki NMP przy ul. Żytniej, Zakładu św. Ludwika, szpitala św. Rocha oraz gimnazjum św. Stanisława Kostki. Od 1916 roku był sekretarzem, a następnie wiceprezesem Zarządu Głównego Polskiej Macierzy Szkolnej.
Podczas okupacji niemieckiej działał w Kole Międzypartyjnym, jako radca prawny Rady Głównej Opiekuńczej i przewodniczący Głównego Komitetu Szacowania strat wojennnych.
Prezes Rady Miejskiej w Warszawie Ignacy Baliński. Fotografia portretowa pochodząca z archiwum Koncernu Ilustrowanego Kuriera Codziennego/NAC
W wolnej Polsce był w latach 1918-1927 sędzią Sądu Najwyższego i jednocześnie przewodził Zrzeszeniu Sędziów i Prokuratorów.
Jako Prezes Rady Miasta Warszawy, stał na czele stołecznego samorządu. W 1921 roku założył Komitet Uczczenia Poległych w I wojnie światowej (ta inicjatywa zaowocowała ostatecznie Grobem Nieznanego Żołnierza).
Został senatorem I kadencji Sejmu (1922-1927) wybranym z listy nr 8 (Narodowej Demokracji). Zajmował się regulacją prawa, a także reprezentował parlament polski podczas misji dyplomatycznych we Francji. Był w tym czasie mentorem i wielkim autorytetem Witolda Gombrowicza, przyjaciela jego trzech synów, który rozpoczynał w 1923 roku studia prawnicze.
Wybuch II wojny światowej zastał Balińskiego na Litwie. Na początku niemieckiej okupacji jego warszawskie mieszkanie zostało doszczętnie ograbione. Stracił dorobek życia, cenną bibliotekę, archiwum rodzinne i domową galerię malarstwa. 19 września 1939 roku „w jednym ubraniu i z grudką ziemi w woreczku” przekroczył granicę pod Oranami. Opuścił Polskę i przedostał się do Wielkiej Brytanii w wieku 77 lat, gdzie mieszkał aż do śmierci.
W latach 1942–1945 działał w Komisji Prac Ustawodawczych przy Ministerstwie Sprawiedliwości Rządu na Uchodźstwie. W lutym 1945 roku był jednym z sygnatariuszy apelu do parlamentu brytyjskiego w sprawie decyzji jałtańskich. Zajął się pisaniem wierszy i wspomnień, m.in. znanych wspomnień o Warszawie (Edynburg 1946).
Zmarł 11 marca 1951 roku w Sudbury we wschodniej Anglii, nabożeństwo żałobne odprawiono w Brompton Oratory. Został pochowany na miejscowym cmentarzu (kw. VV, grób 4). Grób symboliczny ma na Cmentarzu Powązkowskim (kw. T-2-2).
Odznaczenia polskie
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, na obczyźnie).
- Medal Niepodległości
Odznaczenia zagraniczne
- Order Gwiazdy II klasy (Rumunia)
- Order Korony II klasy (Włochy)
- Order Trzech Gwiazd III klasy (Łotwa)
- Order Legii Honorowej III klasy (Francja)
Zdjęcie: Ignacy Baliński. Fotografia portretowa, 1918 rok/Narodowe Archiwum Cyfrowe/Karol Pęcherski
Znadniemna.pl na podstawie idmn.pl
