W Wilnie i na Wileńszczyźnie trwają obchody 74. rocznicy operacji Ostra Brama, w których biorą udział m.in. działacze Związku Polaków na Białorusi oraz kombatanci Armii Krajowej z Białorusi na czele z płk Weroniką Sebastianowicz, prezes działającego przy ZPB Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej.
Wczoraj, 9 lipca, złożeniem kwiatów i zapaleniem zniczy uczczona została pamięć ofiar masowych mordów w lesie ponarskim, gdzie w czasie wojny zostało zamordowanych około 100 tys. osób, najwięcej Żydów – około 70 tysięcy. Szacuje się, że zginęło tam ok. 20 tysięcy Polaków.
Jutro, 11 lipca, rozsiane po Grodzieńszczyźnie groby żołnierzy Armii Krajowej oraz miejsca pamięci, przypominające o przebiegu operacji „Ostra Brama” na terenie współczesnej Białorusi, nawiedzą działacze Związku Polaków na Białorusi, którym będą towarzyszyli dyplomaci z Konsulatu Generalnego RP w Grodnie.
Obchody 74. rocznicy operacji „Ostra Brama”, będącej próbą wyzwolenia Wilna przez Armię Krajową spod niemieckiej okupacji przed wkroczeniem wojsk radzieckich w 1944 roku, na Wileńszczyźnie trwają od soboty, 7 lipca, i zakończą się w piątek 13 lipca.
W ramach rozłożonych na siedem dni obchodów złożono już kwiaty na grobach żołnierzy AK, m.in. w kwaterze wojskowej na Cmentarzu na Rossie przy mauzoleum marszałka Józefa Piłsudskiego, gdzie pochowani są żołnierze, którzy zginęli w 1944 roku podczas wyzwalania Wilna. Została odprawiona Msza św. w intencji poległych żołnierzy i żyjących kombatantów, a w Domu Polskim w Wilnie odbyła się uroczysta akademia.
W programie obchodów przewidziana jest jeszcze gra miejska dla młodzieży „Burza w Wilnie”, wycieczka autokarowa po miejscach pamięci narodowej związanej z operacją „Ostra Brama”, projekcja filmu „Wyklęty” Konrada Łęckiego, nawiązującego do historii ostatniego żołnierza niezłomnego – Józefa Franczaka, ps. „Lalek”.
13 lipca obchody wileńskie zakończy uroczystość w podwileńskiej miejscowości Krawczuny, w miejscu, gdzie została stoczona ostatnia bitwa żołnierzy AK z oddziałami Wehrmachtu o Wilno.
Operacja „Ostra Brama” stanowiła część akcji „Burza”, zakładającej samodzielne wyzwalanie przez Armię Krajową okupowanych ziem polskich przed wkroczeniem Armii Czerwonej. Rozpoczęła się w nocy z 6 na 7 lipca 1944 roku. Oprócz piechoty i artylerii w sile około 17 tys. żołnierzy Niemcy wyprowadzili tam do walki broń pancerną i siły lotnicze. Okręgi wileński i nowogródzki AK przeciwstawiły im około 10 tys. żołnierzy, wyłącznie piechoty i kawalerii.
Mimo dużej przewagi wroga Polakom udało się wyzwolić znaczną część Wilna. Do 13 lipca, już we współdziałaniu z wojskami radzieckimi, całe miasto zostało oczyszczone z Niemców. Na Górze Zamkowej żołnierze AK wywiesili biało-czerwoną flagę, jednak już po kilku godzinach została ona zerwana przez żołnierzy radzieckich, którzy wywiesili czerwony sztandar. Później dowództwo i żołnierze AK zostali rozbrojeni; większość z nich trafiła do więzień lub została zesłana na Syberię.
Ze szczegółówą relacją o obchodach 74. rocznicy operacji „Ostra Brama” na Ziemi Grodzieńskiej będziecie Państwo mogli zapoznać się na naszym portalu.
Znadniemna.pl na podstawie Zw.lt/Belsat.eu/Wilnoteka.lt, zdjęcia: Eryk Iwaszko/Wilnoteka.lt