Miejsce wiecznego spoczynku żołnierzy Armii Krajowej z oddziału por. Zbigniewa Czarnockiego ps. „Czarny” w Stryjówce, uporządkowali w ostatnich dniach kwietnia członkowie działającego przy Związku Polaków na Białorusi Towarzystwa Plastyków Polskich z Grodna.
Malarze, biorący udział w akcji patriotycznej w Stryjówce: Gennadiusz Picko, Walentyna Brysacz, Igor Czernikiewicz, Andrzej Filipowicz, Mikołaj Sidorczyk i Wacław Romaszko
Pomysł wzięcia pod swoją opiekę kwatery żołnierskiej w Stryjówce zrodziła się w środowisku polskich malarzy z Grodna z inicjatywy wiceprezesa TPP przy ZPB Gennadiusza Picki, będącego także prezesem Oddziału ZPB w podgrodzieńskich Wiercieliszkach. – Dla Polaków, mieszkających w naszym regionie, również dla moich kolegów z TPP, nekropolia ta ma ogromne znaczenie. Staramy się nią opiekować i utrzymywać w dobrym stanie, gdyż kwatera ta jest symbolem polskiej walki z faszyzmem niemieckim na tej ziemi – mówi Gennadiusz Picko. Dodaje, że pomnik wznoszący się nad zbiorową mogiłą żołnierską, to jeden z fundamentów, na którym opierają swoją polską tożsamość, przekazując ją następnym pokoleniom mieszkańcy nie tylko Stryjówki, lecz także sąsiednich Jezior, Wiercieliszek, a nawet leżącego 20 kilometrów stąd Grodna.
W akcji porządkowania kwatery akowskiej udział wzięło sześciu znanych i cenionych zarówno na Białorusi, jak i w Polsce, a także w innych krajach Europy, malarzy grodzieńskich polskiego pochodzenia: Gennadiusz Picko, Andrzej Filipowicz, Mikołaj Sidorczyk, Walentyna Brysacz, Igor Czernikiewicz i Wacław Romaszko. W czasie wolnym od podstawowego zajęcia, jakim jest sztuka plastyczna, artyści odrzucili pędzle artystyczne i uzbroili się w pędzle malarskie oraz inny sprzęt. Pofarbowali otaczające nekropolię betonowe słupki i zawieszony na nich łańcuch. Pomalowali wieńczący pomnik krzyż oraz wycięli rozrastające się krzaki, grożące zbiorowej mogile żołnierskiej uszkodzeniem.
Widok pomnika i kwatery żołnierskiej w Stryjówce po uporządkowaniu jej przez polskich malarzy z TPP przy ZPB
Żołnierze pochowani w Stryjówce należeli do VIII Uderzeniowego Batalionu Kadrowego (UBK) warszawskiej organizacji konspiracyjnej Konfederacja Narodu, scalonej jesienią 1943 roku z Armią Krajową. Dowodzeni przez por. Zbigniewa Czarnockiego ps. „Czarny” żołnierze z VIII UBK w dniu 20 września stoczyli nierówny bój z przeważającymi liczebnie i lepiej uzbrojonymi oddziałami niemieckiego wojska i żandarmerii. W tej bitwie poległo trzydziestu dwóch polskich partyzantów. Na przytwierdzonej do pomnika tablicy, przypominającej o poległych pod Stryjówką żołnierzach polskich czytamy:
«Żołnierzom Armii Krajowej VIII Uderzeniowego Batalionu Kadrowego por. Zbigniewa Czarnockiego „Czarnego” poległym w boju pod Stryjówką 20 IX 1943 r.
Sierżant podchorąży Czesław Kasowski „Czech”, Kapral podchorąży Władysław Krasucki „Gromnicki”, Kapral podchorąży Zbigniew Makowski „Kowalski”, Kapral podchorąży Józef Muklewicz „Zbyszek”, Podchorąży Andrzej Myszkowski „Andrzejewski”, Podchorąży Bohdan Smolarski „Krzysztof”, Podchorąży Zbigniew Szczepanik „Kula”, Kapral Ignacy Powichrowski „Dyrektor”, Strzelec Zygmunt Bakun „Skowronek”, Strzelec Henryk Dąbrowski „Filus”, Strzelec Bolesław Deszkowski „Przygodny”, Strzelec Henryk Fedorowicz „Warta”, Strzelec Stanisław Kuklicz „Sokół”, Strzelec Konstanty Maksymiuk „Sosna”, Strzelec Edward Powichrowski „Wiedźma”, Strzelec Feliks Szuszyński, Porucznik „Ryszard”, Kapral „Błyskawica”, Kapral „Wilk”, Strzelec „Bojanin”, Strzelec „Chart”, Strzelec „King”, Strzelec „Odważny”, Strzelec „Sęp”».
Wielu żołnierzy, walczących w składzie VIII UBK pod dowództwem por. Zbigniewa Czarnockiego ps. „Czarny” pochodziło z okolic Białegostoku i Sokółki.
Znadniemna.pl, zdjęcia Natalii Tołoczko
